De Marokkaanse miljardairspremier ligt onder vuur

‘Oprotten Akhannouch’. In Marokko wordt al dagenlang onder deze leus gedemonstreerd tegen de Marokkaanse premier Aziz Akhannouch. Op sociale media delen Marokkanen met de hashtag #dégage_Akhannouch hun onvrede over de premier, en eisen ze zijn vertrek en dat van zijn kabinet.

Ook op straat wordt de onvrede steeds groter. Toen Akhannouch, een miljardair die sinds de verkiezingen van afgelopen september aan de macht is, vorige week een festival in badplaats Agadir opende, werd hij uitgefloten door het publiek. Het muziekfestijn veranderde in een protest. „Hij durft wel, zeg”, zegt straatverkoper Yassine Rizk enkele dagen later in Tanger. „Het land staat in brand en hij vermaakt zich op een festival.”

De Marokkanen zijn woedend over de verhoging van de brandstofprijzen in Marokko. De benzineprijs is nu bijna 17 dirham per liter, zo’n 1,70 euro. Een liter diesel kost 16 dirham. Dat is een stijging van bijna 10 dirham per liter sinds april. Voor Marokkanen die in armoede leven is de stijging een groot probleem. Hoeveel dat er precies zijn, is onduidelijk omdat cijfers van de overheid weinig betrouwbaar zijn; onderzoek uit 2019 wijst uit dat bijna de helft van de Marokkanen zich als arm beschouwt. Naast brandstof zijn ook basisproducten als groente en fruit duurder geworden. De prijs van een kilo paprika’s is bijvoorbeeld bijna verdrievoudigd.

Lees ook: Urenlang staren naar zee bij overtocht tussen Marokko en Europa

Eigenaar brandstofbedrijf

Akhannouch wordt persoonlijk verantwoordelijk gehouden voor de prijsstijgingen. Marokkanen vermoeden dat er sprake is van belangenverstrengeling bij de machtige premier: hij is niet alleen regeringsleider, maar ook Marokko’s rijkste zakenman én eigenaar van het grootste brandstofbedrijf in het land, conglomeraat AKWA. „Zijn taak is om voor het volk te zorgen en ons uit deze crisis te halen, maar in plaats daarvan vult hij alleen maar zijn eigen zakken”, zegt Jihane Wahabi, een jonge vrouw in een bloemenjurk, verwijzend naar zijn positie bij AKWA. „Weld hram [de bastaard].”

Wahabi doet met haar moeder boodschappen op de markt in de wijk Drissia in Tanger. „Eigenlijk ben ik niet zo heel verbaasd. Dat krijg je ervan als je een zakenman premier maakt.” Haar moeder, die een donkergroene djellaba draagt, trekt quasi onopvallend aan de jurk van haar dochter. „Sshttt, straks hoort iemand je”, fluistert ze. „En dan? Ik zeg niets raars. Kritiek leveren op de man die er een zootje van maakt ten koste van ons, moet kunnen.”

Lees ook: ‘Hè, hè,’ eindelijk weer op familiebezoek in Marokko

Wat het probleem verergert, is dat de Marokkanen een extra duur Offerfeest achter de rug hebben. De kosten van een schaap, die eerder tussen de 150 en 200 euro lagen, stegen dit jaar naar 200 tot 600 euro – een gevolg van droogte en hoge veevoer- en transportprijzen. En hoewel de islam voorschrijft dat je geen offerdier hoeft te kopen als je dat niet kunt betalen, doen zelfs de armsten dat vaak alsnog uit sociale druk. „Het Offerfeest was dit jaar echt een domper”, zegt ook Wahabi, die graag had gezien dat de regering had bijgesprongen om de kosten voor ‘gewone’ Marokkanen te drukken. „Als de regering zelfs tijdens onze belangrijkste feestdag nauwelijks naar ons omkijkt, dan weet je al dat ze niet het beste met ons voor hebben.”

Wereldproblematiek

Volgens de regering was de verhoging van de brandstofprijzen onvermijdelijk. Het zou een gevolg zijn van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne, die grote invloed hebben op de Marokkaanse markt. Inmiddels heeft de regering van Akhannouch beterschap beloofd. Een regeringswoordvoerder zei onlangs dat de regering „actief” luistert naar de eisen van de demonstrerende burgers. „De regering probeert alle nodige maatregelen te treffen om de tarieven van verschillende producten te verlagen, inclusief de brandstofprijzen.”

Concrete maatregelen laten nog op zich wachten, maar veel Marokkanen hebben er bij voorbaat een hard hoofd in. Ze vragen zicht af of de situatie wel kan verbeteren zolang ze een premier hebben die verschillende petten draagt. „Hoe kan iemand premier zijn én het grootste brandstofbedrijf bezitten? Dat is toch onverantwoord?” zegt Adnan Bouaicha een gefrustreerde voorbijganger in Tanger. Op Twitter klinkt vergelijkbare kritiek. Een foto van Akhannouch bewerkt als vampier wordt massaal door twitteraars gedeeld. „Stop met bloedzuigen”, twittert gebruiker Karim Haysouk.

„We hadden het al zwaar”, voegt Bouaicha toe. „Maar deze man maakt het land nog verder kapot.” De beloftes van de regeringswoordvoerder doen hem niets. Het enige wat Adnan wil, is échte verandering. „Akhannouch zou de sociaal-economische crisis aanpakken, maar ondertussen is hij zijn zakken aan het vullen. Alsof hij niet genoeg heeft.”