De IT’er is zo schaars niet meer op de arbeidsmarkt

Overal op de arbeidsmarkt zijn nu grote tekorten, maar als één sector daar al jaren last van heeft, is het wel de informatietechnologie. Des te opmerkelijker dat nu juist in de IT sprake lijkt van een kentering. Vacatures worden sneller gevuld, zien marktvorsers, freelancers kiezen voor de zekerheid van een vaste baan.

Volgens Jeroen van Glabbeek, bestuursvoorzitter van het beursgenoteerde techbedrijf CM.com, is de arbeidsschaarste over haar piek heen. Het technologiebedrijf uit Breda heeft meer dan duizend medewerkers, van wie zo’n vierhonderd voor software-ontwikkeling. „Mensen zien de beelden met wachtrijen op Schiphol voor zich en denken daarom dat iedereen overal mensen tekortkomt. Dat is niet meer zo. Je merkt op de arbeidsmarkt dat die al veel meer gebalanceerd is. Mensen hadden veel eisen, soms onredelijk veel. Dat is nu minder. Als wij een baan beschikbaar hebben, krijgen we gewoon sollicitanten met wie we een gesprek kunnen hebben.”

Mark van Kampen, econoom bij Rabobank, herkent dit. Hij spreekt wekelijks met IT-bedrijven en ziet de situatie op de arbeidsmarkt snel veranderen. „Niemand heeft harde cijfers, het CBS loopt een paar kwartalen achter, maar de wereld zag er voor de zomer heel anders uit. Toen konden IT-bedrijven bijna geen personeel vinden. Dat zien we kantelen.”

De kentering heeft verschillende oorzaken. Zo zijn investeringsfondsen kritischer geworden bij financiering van start-ups en scale-ups – beginnende bedrijven en bedrijven die al iets verder zijn en snel willen groeien. Dit is een reactie op de groeiende economische onzekerheid en dalende koersen van techbedrijven op de beurs. Op hun beurt zijn die jonge ondernemingen terughoudender met het aannemen van mensen.

Afkoeling economie

Op de arbeidsmarkt komen ook meer mensen beschikbaar, vermoedt Van Kampen. „Het kan zijn dat de arbeidsmarkt wat meer ontspant doordat, bij deze economische onzekerheid, het aantal vacatures afneemt en minder loonsverbetering wordt aangeboden.”

Rabobank verwacht dat de economie de komende kwartalen afkoelt. Dat raakt allerlei bedrijfstakken, inclusief de automatisering, al blijft digitalisering gevraagd om werk efficiënter te maken. Van Kampen: „De opdrachten zullen dus nog wel blijven komen, maar kunnen afnemen in aantal en omvang.”

Vanouds is er altijd een tekort aan IT’ers geweest, ook in economisch slechte tijden

De ruimere beschikbaarheid van IT-personeel betreft niet alle functies. De Rabo-econoom maakt onderscheid tussen ‘echte’ techneuten en mensen in „wat lagere functies”. Schaars blijft vooralsnog de eerste groep; softeware-ontwikkelaars, cybersecurity-experts, ethische hackers. Maar wie een netwerkbeheerder zoekt, iemand voor een IT-helpdesk of een SEO-specialist (die ervoor zorgt dat een bedrijf goed vindbaar is via zoekmachines), heeft ruimere keuze. Op dit soort functies bezuinigen bedrijven eerder als het economisch minder gaat.

André van der Veer van 4NG Staffing, leverancier van IT’ers aan grote bedrijven, ziet hetzelfde onderscheid tussen technische en minder technische functies. Hij merkt het aan de aantallen reacties op vacatures die zijn organisatie plaatst. „Developers zijn nog steeds gewild en het aanbod is beperkt, zeker als je het hebt over goede kandidaten. Maar op andere vakgebieden zijn meer mensen beschikbaar. Een jaar geleden was het op alle rollen lastig, nu krijgen we voor bijvoorbeeld projectmanagers en scrummasters meestal vier of vijf reacties, voor developers twee.” Een projectmanager of scrummaster maakt niet zelf software, maar begeleidt de ontwikkeling ervan, houdt een project in de gaten en is schakel tussen technische mensen en opdrachtgevers.

Lees ook: Personeelstekort blijft oplopen, ondanks recessievrees – hoelang gaat dit door?

In vaste dienst

Een andere opmerkelijke ontwikkeling is dat zzp’ers in de IT in vaste dienst gaan. Dat gebeurde voorheen zelden, zegt Van der Veer. „Als freelancer stap je niet zomaar in een vast dienstverband met verplichte aanwezigheid en een minimumaantal uren per week.” Bovendien verdient een IT-freelancer doorgaans veel meer dan vast personeel. Diens inkomen kan zomaar twee tot drie keer zo hoog zijn als dat van een werknemer.

Wat hier kan meespelen, is dat zzp’ers tijdens de coronacrisis hebben gezien dat vrijheid en hoog inkomen een keerzijde hebben. Van der Veer: „Er was toen een soort dip in de markt. Bedrijven waren in paniek en gingen op kosten letten. Heel veel inhuurcontracten werden opgezegd. Mogelijk heeft een bepaalde groep zelfstandige IT’ers in de coronacrisis ondervonden wat het is om eruitgezet te worden en hoe moeilijk het dan is om weer aan werk te komen.”

Ook Van Kampen van Rabobank ziet „heel duidelijk” dat zzp’ers kiezen voor een vast dienstverband. Hun opdrachtenstroom neemt af en tarieven komen onder druk. „Door die combinatie grijpen veel mensen nu de kans om, voor een bepaalde periode, in loondienst te gaan – met het idee om weer als zzp’er actief te worden wanneer de economie aantrekt.”

De kentering betekent niet dat straks een groot overschot aan IT’ers ontstaat. Vanouds is er altijd een tekort aan hen geweest, ook in economisch slechte tijden. Statistiekbureau CBS drukt die krapte uit in het aantal openstaande functies per duizend banen. In de sector ‘informatie en communicatie’, waar IT onder valt, waren dat er vorig kwartaal 89. Op het dieptepunt in de coronacrisis kende de sector 43 vacatures per duizend banen – aanzienlijk minder dan nu, maar wel het hoogste aantal van alle bedrijfstakken.

Naar goede mensen zal altijd vraag zijn, concludeert Van Glabbeek van CM.com. „Goede mensen kunnen goede banen vinden en krijgen daar goed voor betaald. Maar het is niet meer zo dat mensen met grote aandelenpakketten worden weggekocht.”