Wandelaars langs de oevers van de Theems achter Craven Cottage, het stadion van Fulham, kon de alarmkreet van de aanhang van Manchester United niet ontgaan. „Attack, attack, attack”, klonk het. Trainer Erik ten Hag bleef langs de lijn stuurs voor zich uitstaren, maar moet de boodschap hebben begrepen. Het geduld met de fantasieloze speelwijze van zijn team raakt bij de supporters op.
„Play like you mean it”, stond met zwarte stift op een kartonnen bord van een fan in het uitvak. Speel alsof je het meent – de tekst vatte de huidige malaise bij de club bondig samen. Spelers wekten de indruk niet langer te willen luisteren naar de opdrachten van Ten Hag, alsof ze snakten naar zijn vertrek. De trainer krijgt anderhalf jaar na zijn aanstelling de rekening gepresenteerd van zijn beleid.
Zijn blinde vertrouwen in een vaste kern van spelers bezorgde hem zaterdag in Londen bijna opnieuw puntenverlies. De Braziliaan Antony, voor zo’n 100 miljoen euro overgenomen van Ajax, kreeg weer een basisplaats. Tot zijn wissel na ruim een uur fungeerde de aanvaller hoofdzakelijk als stoorzender. Hij leverde vaak de bal in, verdedigde niet mee en liet tegenstanders ongemoeid.
Zijn vervanger, Facundo Pellistri (21), redde Ten Hag. Dankzij de gretigheid van de Uruguayaan kon aanvoerder Bruno Fernandes in de blessuretijd het enige doelpunt van het duel maken. De competitiezege verschaft Ten Hag wat lucht, maar de sportieve crisis zou hem toch tot zelfreflectie moeten dwingen. Dat hij spelers als Antony de hand boven het hoofd houdt, is een van de redenen voor de huidige malaise.
De loyaliteit aan de aanvaller, door verschillende vrouwen beschuldigd van mishandeling, schuurt met zijn principiële werkwijze. Ten Hag maakte in Manchester indruk door vorig seizoen Cristiano Ronaldo geen ruimte te geven. De directie ontbond het contract met de Portugees na een niet-gesanctioneerd interview, waarin hij Ten Hag voor leugenaar uitmaakte. Na diens vertrek won Manchester United de League Cup, de eerste prijs in zes jaar.
Ten Hag werd enkele maanden geleden door Jadon Sancho getart met een verwijt op sociale media. De coach reageerde onverbiddelijk en verwijderde de Engelsman uit de selectie toen zijn eis om publiekelijk excuses te maken niet werd ingewilligd. Zaterdag zat Marcus Rashford tegen Fulham op de bank. Officieel kampte de spits met een spierblessure, maar zijn reserverol volgde op het feesten in een nachtclub vorige week zondag, na de verloren derby tegen Manchester City (0-3).
Onrust in de kleedkamer
Het aanhalen van de teugels behoorde tot een van de opdrachten van Ten Hag bij diens aanstelling in 2022. Een gebrek aan discipline had het werk van zijn voorgangers onmogelijk gemaakt. Een van Ten Hags eerste daden was om zijn ploeg veertien kilometer te laten hardlopen op een vrije dag na een 4-0 nederlaag tegen Brentford. Deze strenge benadering verloor aan impact afgelopen zomer. Bovendien brachten mislukte pogingen om spelers te verkopen onrust in de kleedkamer.
Ten Hag ontnam Harry Maguire de aanvoerdersband en liet hem nauwelijks spelen in de voorbereiding. Een transfer naar West Ham United liep op niets uit. Maguire bleef, net als Scott McTominay en Anthony Martial. Hard bewijs ontbreekt, maar hun aanblijven ging gepaard met een implosie van de resultaten. Van de zestien officiële wedstrijden dit seizoen verloor Manchester United er acht. Een blessuregolf onder verdedigers als Lisandro Marténez, Luke Shaw en Raphael Varane hielp niet mee.
Wat de situatie penibel maakt, is dat de meeste aankopen van Ten Hag falen. Hij kreeg, meer dan voorgangers als José Mourinho en Louis van Gaal, veel macht over het technische beleid. Op zijn voorspraak kwamen onder meer Antony, Martínez, Christian Eriksen, Rasmus Hojlund, Mason Mount en André Onana; in totaal investeerde Ten Hag in drie transferperiodes ongeveer 500 miljoen euro. Manchester United is daarmee gevormd naar zijn ideeën. Dat de meeste aankopen ook onder hem speelden in de Eredivisie, zorgde voor gefronste wenkbrauwen. De hand van voetbalmakelaarskantoor SEG, waar Ten Hag zelf cliënt is, leidde tot kritische kanttekeningen in de Britse media.
Zijn tactische beslissingen, voorheen vaak geprezen, verbazen steeds vaker. United huurde Sergio Reguilón van Tottenham Hotspur om tijdelijk als linksback te fungeren, maar Ten Hag stelt hem amper op. Op die plek koos hij zelfs een keer voor middenvelder Sofyan Amrabat, en vorige week zette hij er centrale verdediger Victor Lindelöf neer.
Een visie ontbreekt
De coach die Ajax in 2019 naar de halve finale van de Champions League leidde, wekt de indruk het geloof in de kwaliteiten van zijn elftal te hebben verloren. Een visie of een schets van een eigen spelwijze ontbreekt. Doelman Onana, aangetrokken om zijn vermogen met zuivere passes de opbouw te ondersteunen, schiet de bal voornamelijk met een lange haal naar voren.
Ten Hag leunt op de individuele kwaliteiten van enkele favoriete spelers, maar die zijn of geblesseerd of uit vorm. Rashford, die vorig seizoen dertig doelpunten maakte, worstelt met zichzelf. De Spanjaard Casemiro kan op het middenveld het tempo niet meer aan, en de invloed van de Portugese captain Fernandes neemt af.
De hoekige manier van communiceren van Ten Hag maakt het er allemaal niet beter op. Zijn gebrekkige Engels zou vaak tot verwarring in de kleedkamer leiden. Desondanks laten de spelers hem nog niet helemaal vallen. De overwinning zaterdag op Fulham was voor Manchester United een kleine opsteker na het debacle op Old Trafford in de League Cup tegen Newcastle United (0-3) eerder in de week.
De positie van Ten Hag zou echter niet in acuut gevaar zijn, mede door de aanstaande verkoop van een kwart van de club aan miljardair Jim Ratcliffe. De familie Glazer, eigenaar van United sinds 2005, wil geen belangrijke wijzigingen doorvoeren voordat deze deal rondkomt. De club kan zich een eventuele ontslagpremie momenteel ook amper veroorloven.
Het krediet van Ten Hag kalft echter steeds meer af. De fans gaven hem op Craven Cottage een serieuze signaal: een coach van Manchester United die ‘aanvallen’ hoort, is dicht bij een afscheid.
