De cardiologen van het ziekenhuis Isala wilden uitbreiden – en dat kon in hun eigen vastgoed

Met een zwaai zet de kraanwagen een container naast een enorme berg zand. Het regent en het sneeuwt aan de Agnietenbergweg 8 in Zwolle, de voorman van het aannemingsbedrijf heeft zich verschanst in zijn keet. Hier, op dit braakliggende terrein aan de rand van de wijk Brinkhoek, ooit door weekblad Elsevier uitgeroepen tot beste wijk van Nederland, maken bouwvakkers de grond rijp voor een immense villa met vrij uitzicht.

Geen deurbel te bekennen. De bescheiden witte bungalow, die op de akker stond, is met de grond gelijk gemaakt. Alleen de brievenbus langs de weg staat er nog. Die staat eenzaam op een stok in de natte, lemige zandgrond geprikt.

Een bijzondere brievenbus, dat wel. De zwarte box is het officiële adres van vijftig bv’s, stichtingen en andere vehikels – samen goed voor meer dan 140 miljoen euro aan bezittingen. Eén daarvan is een bedrijf waarin vijf cardiologen stille vennoten zijn. De medisch specialisten waren tot voor kort via de brievenbus heimelijk mede-eigenaar van gebouwen die Isala huurt, zonder dat het ziekenhuis dit weet. Sinds de vijf deze zomer verdachten zijn in een omvangrijk strafrechtelijk onderzoek naar corruptie, is er paniek uitgebroken in dat brievenbusbedrijf. Bestuursleden wisselden, een paar weken geleden is onder hoge druk 1,4 miljoen euro nieuw geld aangetrokken en de cardiologen zijn voor een onbekend bedrag uitgekocht.

PEC Zwolle

Op het bouwperceel aan de Agnietenbergweg verrijst het nieuwe huis van Gerrit Jansen, voormalig autohandelaar en nu vastgoedondernemer in Zwolle en omstreken. Samen met zijn broer Bertus is hij eigenaar van Jansen Vastgoed, dat in de regio bedrijfspanden ontwikkelt, renoveert, verhuurt en verkoopt. Gerrit Jansen is een graag geziene gast bij voetbalclub PEC Zwolle, dit jaar gedegradeerd naar de Eerste Divisie. Vanaf 1990 is hij lid van de businessclub, om bijna twintig jaar later tot de raad van commissarissen van de club toe te treden. Vorig jaar vertrok hij als bestuurslid van de stichting PEC Zwolle.

Gerrit Jansen ziet altijd kansen. Ook als hij in zijn tijd als commissaris over de parkeerplaats van het PEC-stadion naar Isala kijkt. Kan hij niet wat met die verouderde kantoorpanden die tussen het stadion en het ziekenhuis staan?

Gerrit Jansen en zijn broer Bertus vatten het plan op om de panden één voor één op te knappen en te verhuren aan diensten en bedrijven die passen bij het aanpalende ziekenhuis. Het project krijgt de naam ‘Health Innovation Park’. Er wordt een directeur aangezocht om er „innovatie” en „co-creatie” aan te jagen en ondernemers in de gezondheidstechnologie en e-health te lokken. Aan de administratieve kant worden in mei 2014 twee vehikels opgericht. Eén daarvan is een cv, de commanditaire vennootschap ‘Transitiemaatschappij Oosterenk I’, met Jansen Vastgoed als beheerder. Dat is een constructie met stille vennoten die geld inleggen, maar verder uit het zicht van de buitenwereld blijven, bijvoorbeeld om een investering te verhullen. En de tweede is een stichting die de cv beheert.

Jansen Vastgoed heeft voor de ambitieuze plannen geldschieters nodig. En de vijf cardiologen van Isala hebben wel interesse. Enkele dagen voor de vastgoed-cv wordt opgericht, schrijven zij het bedrijfje Health Innovation Property in. Oprichters: Harry S., Ed de K., Peter Paul D., Arif E. en Anand R.M. – allen inmiddels verdacht in een corruptie-onderzoek rond medische hulpmiddelen. De bv, zo meldt het jaarverslag, heeft als enige activiteit deelname in de vastgoed-cv. In het handelsregister is dat niet terug te vinden. Als stille vennoot staan de vijf niet als zodanig bij de Kamer van Koophandel geregistreerd.

Verweven

Met de vastgoeddeal raken de zakelijke belangen tussen de hartspecialisten en Isala steeds meer verweven. Ze zijn niet alleen werknemer en werkgever, maar tegelijkertijd vastgoedbelegger, huurbaas en huurder. Van veel zaken heeft het ziekenhuis geen weet. De belangen liepen al door elkaar bij Diagram, het private onderzoeksbedrijf van een grote groep hartspecialisten van Isala. Ook de vijf verdachte cardiologen waren daar zakelijk bij betrokken. Diagram doet wetenschappelijk en commercieel hartonderzoek met patiënten van Isala, op bedden van Isala.

Het vastgoed verknoopt die belangen nog meer. Op 31 oktober 2014 wordt Diagram één van de eerste huurders van de gerenoveerde panden op het Health Innovation Park, nadat het uit zijn pand in het centrum van de stad is gegroeid. Mensen die betrokken zijn bij Diagram hebben geen idee dat het onderzoeksbedrijf in feite gaat huren van sommige van z’n eigen mensen.

Opvallend is dat er eigenlijk ook maar één partij aan de onderhandelingstafel zit. Dat is de directeur van Diagram, Linda van den Brink, die als een van de weinigen wel van de constructie op de hoogte is. Zij is óók bestuurder van de stichting die de vastgoed-cv met de cardiologen beheert. De baas van Isala’s hartcentrum, tevens heimelijke pandeigenaar, kent Van den Brink goed. Hij is voorzitter van een persoonlijk steunfonds; de Stichting Faciliteren Golfontwikkeling van de dochter van Van den Brink. Op vragen van NRC over deze constructie wil zij niet antwoorden.

Gerrit en Bertus Jansen rijgen in de jaren erna steeds meer kantoorpanden aan hun Health Innovation Park, als kralen aan een ketting. In 2016 meldt zich een nieuwe huurder. Het ziekenhuis is op zoek naar meer ruimte voor de groeiende hartrevalidatie-afdeling – die onder leiding staat van een van de pandeigenaren.

De afdeling gebouwbeheer van Isala bekijkt de opties en sluit een tienjarig huurcontract voor een plek op het gerenoveerde park. Het revalidatiecentrum verhuist naar het pand waar het cardiologische onderzoeksbedrijf Diagram in zit. Kortom, mede op initiatief van de cardiologen verhuisden afdelingen van het Zwolse ziekenhuis naar hun eigen vastgoed.

Gebouwbeheer weet niet beter dan dat het onderhandelt met Jansen Vastgoed. De namen van de cardiologen duiken immers niet op in het handelsregister. Op de hartafdeling van Isala is de constructie evenmin bekend. In 2018 verhuist ook het slaapcentrum van Isala naar het Health Innovation Park. Het ziekenhuis betaalt nu jaarlijks 3,5 ton huur.

De gebroeders Jansen halen intussen de banden met het ziekenhuis aan. In Heerde, op twintig kilometer van Zwolle, trekt een polikliniek van Isala in een pand van de ondernemers.

Lokale vastgoedondernemers en ziekenhuisbestuurders treffen elkaar ook bij PEC Zwolle. Ed de K. wordt in 2020 voorzitter van de raad van commissarissen, terwijl Gerrit Jansen nog in het bestuur zit. Ook in een goededoelenstichting komen de partijen elkaar allemaal tegen. Jansen Vastgoed sponsort kankernazorgcentrum Intermezzo, dat naast Isala in Zwolle staat. De vrouw van Gerrit adviseert er patiënten over haaruitval. De notaris die weleens transacties van Jansen passeert, is er secretaris. Een andere huurbaas van Isala wordt penningmeester van Intermezzo. En Isala-bestuursvoorzitter Rob Dillmann zit in het comité van aanbeveling.

Lees ook: Corruptieonderzoek naar cardiologen richt zich op Duitse verkoper van hartapparaten

Steekpenningen

In de vroege zomer van dit jaar gebeurt er iets dat al deze nauwe banden onder druk zet. De fiscale opsporingsdienst FIOD is binnengevallen op de privéadressen van vijf cardiologen die verbonden zijn, of waren, aan het ziekenhuis, bij onderzoeksbedrijf Diagram, en op adressen in Curaçao en Duitsland. De verdenking: de cardiologen kregen miljoenen aan steekpenningen van een leverancier van medische hulpmiddelen, in ruil voor een voorkeursbehandeling.

Uit onderzoek van NRC blijkt dat het om de Duitse fabrikant Biotronik gaat, leverancier van dure implanteerbare pacemakers en defibrillators. Het jaarverslag van de Nederlandse tak van Biotronik meldt enkel summier dat het Openbaar Ministerie al eind 2020 een onderzoek heeft ingesteld naar „enkele betalingen uit 2014 en 2015”.

Het zijn precies de vijf cardiologen die vastgoed verhuren aan het ziekenhuis, maar dat weet Isala niet. De vastgoedondernemers, met wie de vijf in zee zijn gegaan, weten het wel. Zij moeten iets doen. De cardiologen vormen een risico voor de andere vastgoedinvesteerders.

Na de zomer van dit jaar vertrekken de cardiologen uit de vastgoed-cv, mét een zak geld. Voor het gat – onbekend is hoe groot precies – is eind oktober een lening afgesloten van 1,4 miljoen euro van een private investeerder. Bestuurder Van den Brink vertrekt met de cardiologen en wordt vervangen door de vastgoedondernemer die penningmeester van Intermezzo is.

Lees ook dit interview met bestuurders van Isala: ‘We kunnen nu zeggen: op deze manier gaan we niet verder met elkaar‘

Geen informatie

Wie heeft geëist dat de cardiologen zich terugtrekken uit de gebouwen? Dat is onduidelijk. De verdachte cardiologen reageren niet op contactverzoeken. Gerrit en Bertus Jansen willen ook na herhaaldelijk bellen, mailen en een bezoek aan het kantoor in Zwolle, niet praten. Gerrit Jansen laat weten geen informatie te willen verstrekken.

Isala heeft er in ieder geval niet op aangedrongen. Het ziekenhuis antwoordt dat het nooit heeft geweten dat het indirect huurt van de vijf cardiologen die nu verdacht zijn van corruptie. Volgens het ziekenhuis is er in 2015 wel bij een manager van Isala gemeld dat „er cardiologen als stille vennoten betrokken waren” bij het gehuurde vastgoed. Die zou dat op zijn beurt hebben verteld aan de raad van bestuur. Maar het bestuur „wist niet om welke cardiologen het gaat”, zegt een woordvoerder. De afdeling gebouwbeheer wist ook niet dat het ziekenhuis indirect huurt van eigen specialisten. Desondanks vindt het ziekenhuis niet dat sprake is van ongewenste belangenverstrengeling. Het huurcontract loopt tot 2026.