‘Davos’ staat in het teken van een gematigd pessimisme

U vormt een machtig gezelschap, zei Olena Zelenska dinsdagochtend tegen de mondiale elite in Davos. „Maar niet iedereen wendt die macht ook aan, of gebruikt die macht zelfs op een manier die nog meer verdeeldheid zaait.”

De grote zaal in het congrescentrum was vlak daarvoor nog opgewarmd met opbeurende muziek. Zelenska bracht haar invloedrijke publiek op het World Economic Forum met kalme stem weer terug in de Europese werkelijkheid. In het mondaine ski-oord, waar men zich van discussie naar cocktailparty haast, zou je de oorlog zomaar vergeten.

De first lady van Oekraïne sprak over een operatiekamer waar gehuild wordt terwijl artsen proberen het leven van een kind te redden. Over een jongen die wordt neergeschoten door de bezetter terwijl hij geëvacueerd wordt. Over boeren die bang zijn op hun akkers te werken omdat de bezetter overal mijnen heeft achtergelaten. „Ik probeer altijd over te brengen dat je in Oekraïne nergens echt veilig bent.”

De oorlog is op de eerste dag van de conferentie onderwerp van gesprek, maar niet alles overheersend. Ook de toenemende animositeit tussen de VS en China op techgebied vraagt om aandacht, evenals de controverse tussen EU en VS over Amerikaanse subsidies voor vergroening. Poetins oorlog is maar een van een reeks geopolitieke problemen die zorgeloze vrijhandel in de weg staan.

Verreweg de meeste ondernemers en economen in Davos zijn gematigd pessimistisch. Van ruim vierduizend ceo’s die door PWC ondervraagd werden verwacht 73 procent dat economische groei dit jaar zal afnemen. Een jaar geleden ging 77 procent nog uit van groei. De oorlog boorde dat optimisme de grond in.

Economische bedrijvigheid, voorspellen economen in dienst van grote concerns, zal zich over de wereld verplaatsen als reactie op de „geopolitieke breuklijnen”. Bovendien zullen de kosten om geld te lenen hoger worden. Hogere kosten gecombineerd met minder vraag zal bedrijven dwingen om „defensieve” maatregelen te nemen. Lees: saneren.

Maar er zijn ook lichtpuntjes. Inflatie lijkt mee te vallen, vergeleken bij eerdere prognoses. En ook de energiecrisis in Europa valt veel minder dramatisch uit dan een half jaar geleden nog werd gevreesd.

Onzekere factor: China

Er is één onzekere factor. De helft van de ondervraagde economen denkt dat de heropening van China, dat op 8 januari Covid-restricties liet varen, zal leiden tot een impuls voor de wereldeconomie. De andere helft houdt een slag om de arm omdat de koerswijziging ook gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. De Chinese vice-premier Liu He was naar Davos gevlogen om de wereld te vertellen dat zijn land veel sneller weer terugkeert naar normaal dan verwacht. „Voor een meerderheid van de samenleving is de normale gang van zaken weer hersteld. De snelheid waarmee de piek werd bereikt en het tempo waarop de situatie weer normaal wordt , overtroffen onze verwachtingen.”

Vlak voor Liu kreeg EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen het woord. Ze deed een oproep Oekraïne te steunen. „Nu is de kans om met investeringen en hervormingen Oekraïne te helpen zich richting de Europese Unie te bewegen. Mijn oproep aan jullie allen is: we kunnen alle hulp gebruiken. Oekraïne verdient alle steun die mogelijk is.”

Von der Leyen presenteerde ook een Europees plan voor stimulering van schone technologie, zodat de EU met zowel China als de VS kan concurreren. Zo moet het eenvoudiger worden om groene projecten te subsidiëren. De Commissie wil de regels voor staatssteun versoepelen en een speciaal stimuleringsfonds in het leven roepen. De plannen moeten een antwoord vormen op maatregelen die de VS genomen hebben om vergroen-ing van de eigen industrie te stimuleren.