Een hardere migratiepolitiek, minder ‘ideologisch’ klimaatbeleid en méér Europese defensie. Met die wensenlijst gaan de Europese christen-democraten de verkiezingen voor het Europees Parlement van begin juni in. Deze woensdag neemt de partij, waarbij ook het CDA is aangesloten, tijdens haar verkiezingscongres in de Roemeense hoofdstad Boekarest een verkiezingsmanifest aan waarin duidelijk de koers naar rechts wordt ingezet. Donderdag wordt daar eveneens de huidige voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen officieel tot ‘Spitzenkandidaat’ benoemd. Daarmee gaat zij als voorvrouw van de christen-democraten de campagne in, desondanks komt zij nergens op de kieslijst te staan.
De zogeheten Europese Volkspartij (EVP) is traditioneel de grootste en machtigste partij in het Europees Parlement en gaat volgens peilingen ook deze keer weer aan kop. De prioriteiten en wensen die de partij nu opstelt, geven daarmee een belangrijk signaal over de richting die de Europese Unie na de verkiezingen in kan slaan.
Als het aan de christen-democraten ligt, wordt het Europese migratiebeleid verder aangescherpt. Onlangs bereikte de EU al een akkoord over een nieuw ‘migratiepact’ dat is te zien als een flinke verharding, maar dat is volgens de EVP onvoldoende. Ze bepleit een „fundamentele verandering” van het beleid, waarbij asielzoekers in de toekomst naar „veilige derde landen” worden verplaatst en daar hun procedure zullen afwachten en na een positief besluit ook daar opgevangen worden.
Brandstofauto’s
Welke landen open zouden staan voor „akkoorden” hierover met de EU laat de partij in het midden. En hoewel ze onderstreept dat de criteria voor zulke landen „in overeenstemming [moeten] zijn met de kernverplichtingen van het Vluchtelingenverdrag van Genève en het Europese Verdrag voor de rechten van de mens” lijkt het proces toch veel op de manier hoe het Verenigd Koninkrijk vluchtelingen wil gaan verplaatsen naar Rwanda. Dat plan is door verschillende rechters afgewezen, maar wordt door de Britse regering toch doorgezet.
De christen-democraten bepleiten daarnaast dat klimaatmaatregelen veel meer in overeenstemming worden gebracht met economische overwegingen en de belangen van boeren. Ook wil de partij af van een klimaatpolitiek van „verboden” en „overregulering” en juist inzetten op „technologische oplossingen”. „Ingenieurs, en niet politici, moeten samen met de markt beslissen over de beste technologie om CO2-neutraliteit te bereiken”, schrijven de christen-democraten. Wel is in de laatste versie van het manifest een eerdere oproep om het verbod op de verkoop van nieuwe brandstofauto’s per 2035 terug te draaien, geschrapt – naar verluidt onder druk van Von der Leyen, die daarmee het terugdraaien van een van haar belangrijkste wetten zou moeten verdedigen.
Op aandringen van het CDA pleit de EVP ook voor een „herziening van de Natura 2000-wetgeving”. Die wetgeving uit de jaren negentig verplicht EU-lidstaten natuurgebieden die zij zelf hebben aangewezen in goede staat te houden. Maar door de overmatige stikstofuitstoot slaagt Nederland daarin slecht, waardoor de roep de gebieden aan te passen in Den Haag al lang klinkt.
Lees ook De vijf gezichten van EU-baas Ursula von der Leyen
Tot nu toe hield Brussel die boot ferm af – één land toestaan natuurgebied te verminderen opent een Europese doos van Pandora. Bovendien deed de Europese Commissie in 2016 nog een grote ‘fitness check’ van de Natura 2000-wetgeving, om te concluderen dat die nog altijd effectief en coherent was.
Europees atoomschild
Een belangrijk onderdeel van het manifest is ingeruimd voor plannen voor het versterken van de Europese defensie, waarbij de EU op termijn toe moet naar „een echte Europese Defensie-unie met geïntegreerde Europese strijdkrachten ter land, ter zee, cyber en in de lucht”. Ook moet de EU gaan werken aan een eigen Europees atoomschild.
Wat van de verkiezingsplannen uiteindelijk werkelijkheid wordt, blijft afwachten. Uiteindelijk zal Von der Leyen voor een meerderheid in het Europees Parlement ook de steun van de sociaal-democraten en liberalen moeten zoeken, en waarschijnlijk óók die van rechts-radicale en groene partijen. Peilingen wijzen vooral op een forse groei van rechts-radicale partijen, waardoor de kans groeit dat EU-beleid de komende jaren rechtser zal worden.
