Dan maar douchegel gebruiken als scheerschuim

De eerste keer dat NRC sprak met René (35) was in mei. Op het bijzettafeltje in zijn kleine appartement in Amersfoort lag zijn hele vermogen uitgestald: drie euro aan muntgeld. Pas twee dagen later zou zijn wekelijkse leefgeld worden bijgestort. Zijn kapitaal overwoog hij te investeren in eieren en „een beetje melk”.

René, die om privacyredenen zijn achternaam niet in de krant wil, ging op zijn veertiende uit huis en van school. Had bijna twintig jaar lang geen thuis. Handelde in drugs. Was verslaafd aan cocaïne tot hij afkickte in 2017. Hij raakte van de weeromstuit depressief. Van zijn wietverslaving is hij nog niet geheel genezen.

In het Amersfoortse appartement kwam wekelijks een „woonbegeleider” langs van een organisatie die hem hielp zijn huishouden draaiende te houden. Zo kwam er aan de binnenkant van een keukenkastje een A4’tje met producten die hij altijd in huis moest hebben. Zout, peper, melk, boter, koffie, tandpasta, afwasmiddel…

Maar tot zo’n basisvoorraad kwam hij helemaal niet. Door de hoge prijzen ontzegde hij zich sowieso van alles. Bij wijze van scheerschuim smeerde hij douchegel op zijn wangen.

Vijf maanden later, oktober. René vertelt dat het niet bepaald fantastisch gaat. Zijn twee vaste begeleiders vertrokken plots, hij krijgt al een paar maanden niet de hulp die hij nodig heeft. Dat terwijl hij met hen toewerkte naar therapie om zijn posttraumatische stress-stoornis aan te pakken. Vervolgens zou hij ook weer gaan werken – vroeger werkte hij onder meer in de bouw.

Hij blijkt ook borderline te hebben, weet hij sinds juli. Geen grote verrassing, zegt hij: zijn gemoed schommelt nu eenmaal „extreem” heen en weer. En hij denkt dat zijn zucht naar opwinding – hij spreekt van „thrill seeking” – er ook mee te maken heeft.

Door alle „onvrede” gebruikte hij deze zomer weer eens harddrugs. Maar thrills vindt René sinds kort ook in de supermarkt. Hij steelt. Een gewoonte van vroeger. Tsja. Hij komt nog altijd nauwelijks rond. Hij krijgt 75 euro leefgeld en kan maar één keer per maand terecht bij de voedselbank.

Laatst in de Albert Heijn ging het bijna mis. Hij haalde alleen het eten langs de zelfscan, niet de deodorant, de haargel en de verkoudheidsbalsem. „U wordt gecontroleerd”, zei het scherm. Shit, dacht hij. De medewerker vroeg: waarom rekent u juist die dure producten niet af? Ja sorry, ik ben stoned, zei René – hetgeen niet was gelogen.

Hij kwam er mee weg. Maar moest natuurlijk wel alles afrekenen. „Gelukkig had ik net m’n weekgeld binnen.”

Je zou zeggen: lesje geleerd, dat stelen is nu écht voorbij. Maar dat zegt René niet. René zegt: „Ik ben bang dat ik het alleen maar meer ga doen.”