Conservatief-katholiek Amerika wil nu achter andere rechten aan

‘Nederig.” Het woord valt vaak tijdens de persconferentie van het aartsbisdom Cincinnati, Ohio, dit weekend. Elke keer als wordt gevraagd: ‘bent u blij?’ Of: ‘heeft u het gevoel dat u gewonnen heeft?’ Dan bijten de aartsbisschop, de anti-abortuslobbyist en de directeur van een katholiek voorlichtingscentrum op hun lip en zeggen ze dat ze zich nederig voelen.

De uitspraak waarmee het Hooggerechtshof vrijdag het recht op abortus in de Verenigde Staten op losse schroeven zette, leidde tot hevige reacties. Luidkeels, soms handtastelijk protest van progressieven. Schok en afkeuring bij regeringsleiders elders ter wereld. Zorgen bij Amerikaanse juristen die het toch al tanende vertrouwen in het Hof zagen slinken naar een historisch dieptepunt van 25 procent. Enthousiasme bij conservatieve politici, zoals de afgevaardigde uit Utah die uitlegde dat abortus overbodig is omdat een vrouw de „inname van zaad onder controle kan houden”. En opluchting bij organisaties die zich de bestrijding van de abortuspraktijk ten doel stellen. Hier hebben we bijna vijftig jaar aan gewerkt, zeiden pro life-activisten in het hele land.

Vooral conservatief-katholieken hebben een bijzondere rol gespeeld bij het eind van bijna vijftig jaar vrije keuzemogelijkheid voor vrouwen. Zie de samenstelling van het Hooggerechtshof. Zeven van de negen rechters zijn katholiek, vijf zijn (ultra)conservatief, zoals Clarence Thomas, die vrijdag een concurring opinion, een soort stemverklaring bij de uitspraak schreef. Daarin stelde hij dat ook de verkoop van anticonceptiemiddelen en het homohuwelijk binnenkort onder de loep moeten genomen worden.

Boze stemmen

De laatste drie rechters die aan het Hof zijn benoemd, allen katholiek, werden geselecteerd om hun anti-abortus standpunt, aldus oud-president Trump die hen voordroeg. In de Senaat gingen dit weekend boze stemmen op. De Republikein Susan Collins en de Democraat Joe Manchin, wier stemmen cruciaal waren bij de benoemingen, voelen zich verraden door de rechters. Volgens hen hadden deze als kandidaten de stellige indruk gewekt dat zij het precedent inzake abortus zouden handhaven.

Zo’n 20 procent van de Amerikaanse bevolking omschrijft zichzelf als katholiek. Daarbinnen zijn de opvattingen scherp verdeeld. Ze stemmen ongeveer 50/50 voor Republikeinse dan wel Democratische kandidaten. De ‘Republikeinse’ katholieken zijn in meerderheid voor verbod of beperking van het recht op abortus, de Democraten willen dat het recht op abortus gehandhaafd blijft.

Maar conservatieve katholieken hebben een onevenredig grote invloed uitgeoefend op de vernietiging van Roe v. Wade, de uitspraak waarmee het Hof abortus in 1973 landelijk legaliseerde. Op de site opensecrets.org, die politieke donaties bijhoudt, valt te zien hoe sterk de bedragen van katholieke organisaties stegen vanaf het moment dat Trump president werd. In verkiezingsjaar 2020 gaf de landelijke actiegroep Right to Life ruim 1,6 miljoen dollar uit om het anti-abortusstandpunt te propageren.

Bij de laatste verkiezingen kreeg Joe Biden, pro choice, naar schatting 52 procent van de katholieke stemmen. Trump, pro life, kreeg 47 procent. Biden is overigens zelf een katholiek die een groot deel van zijn politieke leven een ongemakkelijke verhouding tot het abortusvraagstuk heeft gehad. In een interview in 2006 zei hij nog dat hij abortus niet zag „als een keuze of als een recht. Het is volgens mij altijd een tragedie.” Hij vermijdt nog altijd het woord abortus, spreekt liever over ‘het recht te kiezen’ of ‘een diep-persoonlijke keuze’.

Heartbeat-wet

Cincinnati is voor de strijd tegen abortus een historische plek. Van hieruit leidden Jack en Barbara Willke vanaf 1980 jarenlang Right to Life. Het was de tijd waarin de pro-life-beweging over de schok van Roe v. Wade moest heenkomen. Ze begonnen met onderwijsprogramma’s en een op wetgevers gerichte lobby. Ohio was de eerste staat waar een zogenoemde heartbeat-wet werd aangenomen, een verbod op abortus vanaf het moment dat de hartslag van de foetus te horen is. Die wet kwam uit de koker van juristen van Right to Life.

Voor de huidige directeur in Cincinnati, Laura Strietmann, was vrijdag een „glorieuze dag”, zegt ze. Ze zette een fotootje op haar Facebookpagina van Donald Trump die triomfantelijk een baby omhooghoudt met de Amerikaanse vlag op de achtergrond. „Als niet hij, maar Hillary Clinton president was geworden, hadden we nu in elke stad een abortuskliniek.”

Strietmann zegt dat Amerika „altijd een pro life-land is geweest”. In feite is een stevige meerderheid van de Amerikaanse bevolking voor het recht op abortus. In de meest recente peiling van het Pew Center vindt 19 procent dat abortus onvoorwaardelijk legaal moet zijn, 42 procent onder voorwaarden. In diezelfde peiling is slechts 8 procent van de ondervraagden onvoorwaardelijk tégen abortus – de positie van Strietmann en Right to Life.

In haar jurk met madonnahangertje op de borst liet Strietmann zich vrijdag in haar kantoor fotograferen tussen het beeld van een 14 weken oude miskraam en het beeld van een volwassen knuist waar twee foetusvoetjes uit steken.

„Je moet plastisch zijn”, vindt ze. Vandaar de bloederige foto’s, vandaar dat ze tijdens de persconferentie van Right to Life vrijdag het woord ‘embryo’ helemaal niet in de mond neemt. „Pre-born children” noemt ze foetussen, en in 2020 zijn er in Ohio 20.605 „geëxecuteerd nadat ze in ‘keuze’ waren omgedoopt”. Daarna worden „de stukken aan elkaar genaaid en op de vuilnisbelt gedumpt”.

Locoburgemeester Adam Matthews van het nabijgelegen Lebanon is ook aanwezig – hij wil in november politiek een treetje hoger klimmen: naar het parlement van de staat Ohio. Hoe behulpzaam zijn abortusstandpunt daarbij zal zijn, weet hij niet. De voor- en tegenstanders zijn geharnast, de mensen ertussenin maken zich meer druk over hoge benzineprijzen. Hij legt voor de camera uit dat het gemeentebestuur abortus in het stadje van 21.000 inwoners heeft verboden. Is het verboden om op het grondgebied van Lebanon abortus uit te voeren, of zijn vrouwelijke inwoners ook strafbaar als ze elders een abortus ondergaan? In sommige staten zijn wetten aangenomen die dat laatste stipuleren. „Nee”, zegt Matthews, „dat mogen wij niet.”

De katholieke zelfverzekerdheid hangt niet alleen samen met de uitspraak van het Hof, zegt Matthews. „Juist doordat abortus gelegaliseerd was, werd links een beetje gemakzuchtig en moesten wij extra ons best doen.” Strietmann zegt: „Dit gevecht is nog niet voorbij.” Fijn dat Ohio de eerste staat is die een heartbeat-wet invoerde, maar zij wil een wet die abortus helemáál verbiedt, „niet pas vanaf de eerste hartslag”. Zij wil ook een wet zoals Mississippi die heeft, waarbij het verboden is abortuspillen per post te versturen. „We willen niet alleen dat abortus illegaal is, we willen dat abortus ondenkbaar is.”

Maar: daarnaast wil Strietmann het zwangerschapsverlof verlengen (landelijk nog altijd geen recht in de VS), adoptiewetten versoepelen, en slaapzalen voor zwangere vrouwen op universiteitscampussen, zodat studenten niet afhaken alleen omdat ze in verwachting zijn. „Luierinzamelingen”, vult locoburgemeester Matthews aan. Dat is precies de strategie van het Respect Life Ministry, zegt directeur Bob Wurzelbacher tijdens de persconferentie op het seminarie van het aartsbisdom. Met inzamelingsacties kan hij de zogeheten zwangerschapscentra in het bisdom van geld voorzien, waardoor die gratis diensten en spullen aan zwangere vrouwen en jonge moeders kunnen geven. „Zo binden wij vrouwen aan ons die voor een lastige keuze staan ten aanzien van hun zwangerschap.” De zwangerschapscentra zijn bedoeld om vrouwen „naar het leven te praten”, oftewel te doen afzien van de abortusingreep die ze overwegen.

Zwangere vrouwen moeten weten dat abortus niks oplost, dat ze zijn voorgelogen, zegt Laura Strietmann. „Denk je dat die lui van de abortusklinieken, die geld verdienen aan het uiteenrijten van kinderen, gaan stilzitten na deze uitspraak?” Ze heeft jarenlang voor meer dan 150 abortusklinieken, zoals die van Planned Parenthood, een volledige rozenkrans gebeden en de maagd Maria gevraagd of zij het hoofd van de slang wilde afsnijden. „Ik denk dat onze gebeden zijn verhoord.”

Seksuele revolutie

Ze spreekt over de seksuele revolutie van de jaren 60. „Die heeft ervoor gezorgd dat abortus een normaal gespreksonderwerp is geworden in dit land.” Haar eigen kinderen zagen niet veel kwaad in homoseksualiteit. Als twee mensen van elkaar houden, dat kan toch niet slecht zijn? Toen was ze maar weer plastisch geweest en heeft uitgelegd hoe homoseksuele mannen seks hebben. Had God dát bedoeld? Hierna was het stil gebleven. „Homoseksualiteit is onnatuurlijk. Wij geloven in het Bijbelse huwelijk, tussen man en vrouw. Wij geloven dat er twee geslachten bestaan. Iedereen weet dat transgender-zijn een leugen is. Een man wordt geen vrouw als ze een beetje opereren.”

Alle blijdschap is uit haar gezicht verdwenen. „De hele maatschappij is dom gehouden door te doen alsof al die dingen normaal zijn.” Ze drukt het telefoontje weg van Jerusha. „Geweldige vrouw. Ze is verkracht en heeft besloten het kind toch ter wereld te brengen en ter adoptie aan te bieden.” Het is tijd dat wij de waarheid weer opeisen, zegt ze. „We gaan alle leugens van de seksuele revolutie een voor een ontzenuwen.”