Column | Worden arbeidsmigranten ook ergens niet uitgebuit?

Ja, wéér Qatar, ook al wordt u daarmee al weken overal om de oren geslagen. Maar het gaat hier vandaag niet over de situatie in Qatar, of die netelige vraag wie Nederland straks op de eretribune moet vertegenwoordigen. Ik wil het hebben over die andere plekken in de wereld waar arbeidsmigranten worden afgeslaafd. Soort whataboutism van mijn kant. Niet om de Qatarese emir uit zijn verdomhoekje te halen waarin hij zit te mokken over de beschuldigingen van uitbuiting van de buitenlandse bouwvakkers van zijn WK-voetbalstadions. Want het is daar natuurlijk bar en boos met de arbeidsomstandigheden, ook al is de arbeidswetgeving inmiddels verbeterd onder druk van internationale pers – zijn wij van de media toch nog ergens goed voor, brom ik, te midden van alle beschuldigingen van linkse vooringenomenheid aan ons adres. Alleen, nu moeten die nieuwe regels nog worden toegepast.

Waar zijn arbeidsmigranten niet de klos? In elk geval wel in Saoedi-Arabië, dat samen met Egypte en Griekenland het WK voetbal van 2030 wil hebben, zoals ze een ruime week geleden officieel hebben aangekondigd. Mensenrechtenschendingen genoeg in alle drie om daar te zijner tijd een groot punt van te maken als ze dat WK ook krijgen, wat nooit kan worden uitgesloten, gezien de Saoedische financiële mogelijkheden en de vaste wil van de kroonprins. Misschien zou dat eigenlijk goed nieuws zijn voor Egyptes zestigduizend of zo politieke gevangenen voor wie niemand zich nu echt inzet; eindelijk aandacht van pers en parlementen. Mijn dwarse voorstel: alleen nog WK’s in erge schenderlanden.

Dat is dan wel weer pech voor de arbeidsmigranten op ten minste vier Amerikaanse militaire bases in de Golf, waar zeker nooit een WK zal worden gehouden, of het nu voetbal is of welke sport dan ook. Want daar is het ook goed mis, zo bleek vorige week uit een groot onderzoek naar mensenhandel onder de kop ‘Trafficking Inc.’, van een mediaconsortium met onder andere The Washington Post en ICIJ (International Consortium of Investigative Journalists). Ik citeer: „Van veel van de duizenden migranten die aan het werk zijn op de bases in de Perzische Golf zijn de paspoorten ingenomen, ze zijn opgezadeld met zware schulden doordat ze illegaal tekengeld hebben moeten betalen of ze hebben niet de ontslagpapieren gekregen die ze onder de lokale wetgeving moeten hebben”.

Komt u bekend voor? Het is een versie van het Qatar-verhaal, maar dan onder het niet-toeziend oog van de Amerikaanse regering. Deze arbeidsmigranten uit Afrika en Azië zijn in dienst van regionale onderaannemers die voornamelijk werken voor grote Amerikaanse defensiebedrijven waarvan het Amerikaanse leger zwaar afhankelijk is geworden.

En natuurlijk ook onze eigen half miljoen arbeidsmigranten, al wilt u het niet weten. Niet al die dodelijke slachtoffers van Qatar, maar wel net als daar gevaarlijk werk, slechte huisvesting, onderbetaling en rechteloosheid. Het is allang bekend. Ex-SP-leider Roemer deed op verzoek van de regering onderzoek en schreef najaar 2020 in zijn rapport dat er „al jaren forse misstanden” zijn, waarover ook „al jaren wordt gesproken” zonder dat er veel verandert. „Arbeidsmigranten worden uitgebuit en bedrijven komen ermee weg: ‘de economie staat op één’”, kopte uw en mijn krant op 24 oktober. Gelezen? Zal ik een voorspelling doen? Er gaat ook helemaal niks veranderen. Lekker goedkoop en migranten genoeg. In Qatar zijn er tenminste nog nieuwe regels, ook al worden ze niet uitgevoerd.

Carolien Roelants is Midden-Oostenexpert en scheidt op deze plaats elke week de feiten van de hypes.