Deze vrijdag komt het nieuwe album van Taylor Swift uit en de fans in mijn omgeving kunnen inmiddels niet meer slapen van ongeduld. Ze zijn razend nieuwsgierig naar de muzikale wegen die hun heldin dit keer zal inslaan, hoe de samenwerkingen met Post Malone en Florence Welch gaan uitpakken, maar vooral wat ze nog meer over Swift te weten kunnen komen. De zangeres staat er immers om bekend dat ze haar werk volstopt met zogenaamde easter eggs: kleine verborgen boodschappen met daarin verwijzingen naar zowel haar leven als kunst.
Twee maanden geleden werd bekend dat de zangeres verre familie is van Emily Dickinson (1830-1886), en meteen doken de fans in het oeuvre van de beroemde Amerikaanse dichteres. Inmiddels is er een hele stroom aan booktoks, blogs en YouTube-filmpjes verschenen waarin Swifties de verzen van Dickinson tot op de komma analyseren en in verband brengen met hun idool en het naderende album (dat ook nog eens The Tortured Poets Department heet). Dickinsons gedicht ‘419’ kreeg hierbij speciale aandacht, aangezien de nieuwe plaat op 4/19 – negentien april – verschijnt, wat volgens de die-hards geen toeval kan zijn. De openingsregel luidt: ‘We grow accustomed to the dark’ en beschrijft hoe veerkrachtig de mens is in donkere tijden. Dat je gewoon je ogen even aan de duisternis moet laten wennen om je weg weer te vervolgen.
Nu kan je denken van ja, leuk, al die fans en hun plotse interesse in negentiende-eeuwse poëzie, maar er is hier meer aan de hand. Die constante jacht op easter eggs zorgt ervoor dat Swifties elkaar aansporen tot grondiger lezen waardoor ze leren omgaan met metaforiek, meerlagigheid en intertekstualiteit. Het maakt van die grote groep bewonderaars (alleen al op Instagram heeft Swift 283 miljoen volgers) enorm scherpe lezers.
Wanneer een van mijn leerlingen uitzonderlijk goed blijkt te zijn in interpreteren, komt in een gesprekje achteraf bijna altijd wel naar voren dat hij of zij een Swiftie is. Het grootste cadeau dat Taylor Swift aan haar fans geeft is wat mij betreft niet eens haar muziek (hoewel dat al een aardig geschenk is), maar een kritische leeshouding plus een gevoeligheid voor ambiguïteit. En dat zijn weer geweldige eigenschappen om je staande te houden in een wereld waarvan de leiders steeds meer hun toevlucht zoeken in onwaarheden en desinformatie. Voor hen is iemand als Taylor Swift een gevaar, want zowel direct als indirect zet ze mensen aan tot beter kijken, waardoor leugens doorzichtig worden en bijbedoelingen bloot komen te liggen. Om het maar met Dickinsons gedicht ‘419’ te zeggen: Swift helpt haar fans om de ogen te laten wennen aan het donker. Zodat ze er niet meer bang voor zijn, weer op zoek gaan naar het licht.
Ellen Deckwitz schrijft op deze plek een wisselcolumn met Marcel van Roosmalen.
