Na maanden talmen heeft de Huisvoorzitter Mike Johnson woensdag eigen plannen ingediend om Amerikaanse hulp aan Oekraïne, Israël en Taiwan voort te zetten. Stemmingen daarover in het Huis, nu voorzien op zaterdagavond, bepalen niet alleen de toekomst van Oekraïne, maar ook die van Johnson zelf. Binnen zijn Republikeinse fractie bestaat veel weerstand tegen de miljardensteun waar de Senaat twee maanden geleden akkoord mee ging. Vanwege de minimale minderheid van de Republikeinen heeft de voorzitter Democratische hulp nodig.
In een poging het interne oproer te dempen heeft Johnson het internationale veiligheidspakket van 95 miljard dollar (bijna 90 miljard euro), waar president Joe Biden en de Senaat het over eens zijn, opgeknipt in vier losse voorstellen: 60 miljard dollar voor Oekraïne, 26 miljard voor Israël en 8 miljard voor Taiwan. Een vierde wet moet de verkoop van het Chinese sociale medium TikTok afdwingen, regelt onteigening van Russisch eigendom en verstevigt sancties tegen Iran. Republikeinen die in februari een tweepartijendeal over migratie blokkeerden, zijn nu woedend dat Johnson in zijn voorstel niets regelt voor strengere maatregelen aan de zuidgrens.
Lees ook Militaire en diplomatieke noodkreten uit Oekraïne wijzen westerse bondgenoten op dreigend verlies in de oorlog
Ruzie onder Republikeinen
Er is geen twijfel dat voor alle vier de componenten van het plan een ruime meerderheid bestaat in het Huis van Afgevaardigden, maar om deze überhaupt plenair in stemming te kunnen brengen, moet Johnson zijn eigen fractie bijeenhouden. Door tussentijds vertrek van verschillende Republikeinen slinkt hun meerderheid eind deze week tot 217 zetels, tegenover 213 Democraten. Republikeinse afgevaardigden Marjorie Taylor Greene en Thomas Massie hebben aangekondigd dat ze Johnson willen afzetten, zoals afgelopen oktober gebeurde met zijn voorganger Kevin McCarthy. Die werd weggestuurd door acht partijgenoten en de volledige Democratische fractie.
Johnson kan door nog minder Republikeinen gewipt worden dan McCarthy, maar de vraag is of Democraten met zo’n motie van wantrouwen opnieuw zouden instemmen. De partij van Biden wil bovenal dat de Verenigde Staten de militaire steun aan Oekraïne tegen de Russische invasie opvoeren. Berichten uit dat land suggereren dat de verdediging geen stand kan houden als Amerika niet snel over de brug komt. Tegelijkertijd maakt de escalatie van de strijd tussen Israël en Iran het extra urgent de bondgenoot in het Midden-Oosten bij te staan.
De Democraten hebben laten doorschemeren dat zij akkoord kunnen gaan met Johnsons aanpassingen aan het hulppakket, zoals het opknippen, maar ook strenger toezicht op het Oekraïense deel. De door veel Democraten gewenste voorwaarden aan militaire middelen voor Israël ontbreken, maar humanitaire hulp aan Gaza blijft onderdeel van Johnsons plannen.
Leden van het Huis kunnen de komende 72 uur proberen de plannen te amenderen of Johnson weg te stemmen. President Biden reageerde positief op de ontwikkelingen en belooft de plannen, als ze zaterdag een meerderheid halen, meteen te ondertekenen. „Om de boodschap aan de wereld te sturen dat wij onze vrienden steunen en Iran en Rusland niet laten winnen.”
Lees ook Zelfs het Amerikaanse thuisstadje van de HIMARS stelt vragen bij steun aan Oekraïne
Kritisch over Oekräïne
Net als toen McCarthy’s positie op het spel stond, speelt presidentskandidaat Donald Trump op de achtergrond een belangrijke rol. Trump heeft zich regelmatig kritisch uitgelaten over Oekraïne. Zijn medestanders, zoals senator J.D. Vance, roepen het land op grondgebied af te staan aan Rusland. Amerikaanse politici krijgen dit verkiezingsjaar veel vragen van kiezers over waarom tientallen miljarden aan Oekraïne worden gegeven in plaats van gebruikt te worden om problemen in eigen land op te lossen.
Trump heeft zich echter niet openlijk tegen Johnsons plannen gekeerd. Afgelopen weekend ontving hij de aartsconservatieve Huisvoorzitter op zijn Mar-a-Lago-resort en zei dat Johnson „zijn werk zo goed als mogelijk doet”. Dit wordt breed gezien als een steuntje in diens rug en een poging vazallen als Taylor Greene te bedaren. Pogingen om de Huisvoorzitter af te zetten noemde Trump een afleiding van „veel grotere problemen”. Trump, die op dit moment terechtstaat in New York, lijkt het dwarszitten van Oekraïne op dit moment geen prioriteit te vinden.
