Ik was al somber over de uiteindelijke afloop van de Israëlische oorlog tegen Hamas in de Gazastrook, maar ik word steeds somberder. Kómt er wel een afloop? De Financial Times schreef vrijdag uit Israëlische bron dat Israël zich voorbereidt op een conflict dat minimaal een jaar gaat duren. „We zijn nog niet halverwege verwezenlijking van onze doelen.” Dat wil zeggen, de bevrijding van de gijzelaars in de Gazastrook en de vernietiging van Hamas, zo herhaalde premier Netanyahu vorige week op een persconferentie. Plus de garantie dat „geen enkele groep ooit Israël meer zal bedreigen vanuit Gaza”. Recente toevoeging is ook de aangekondigde liquidatie van Hamasleiders in buitenlanden, zelfs als daar jaren voor nodig zijn.
Om die doelen te bereiken zijn inmiddels volgens internationale hulporganisaties 1,9 van de 2,3 miljoen Gazanen uit hun huizen verjaagd – bijna iedereen dus – en rond de 16.000 bij Israëlische bombardementen gedood. Dat is exclusief duizenden vermisten onder het puin maar inclusief meer dan 200 doden van vrijdag, de eerste dag na het einde van het gijzelaars-voor-gevangenenbestand, en meer dan 300 die de dood vonden tussen zaterdag- en zondagmiddag. Minimaal 500 in 48 uur (ik las ook 700); reken maar uit hoeveel doden het er in dat jaar van de FT zouden kunnen worden. The New York Times meldde zaterdag dat Israël burgers in Gaza doodde in „historisch tempo”, met name door gebruik van zware bommen bij aanvallen op doelen in stedelijk gebied.
Bij eerdere conflicten in deze regio dicteerde machtige bondgenoot Washington altijd wanneer het weer welletjes was. Na ruim acht weken oorlog komt Amerika nu niet verder dan seintjes van ongemak over de manier waarop de oorlog wordt gevoerd. Minister van Buitenlandse Zaken Blinken zou Israël „weken” hebben gegeven om zijn oorlog in het huidige tempo voort te zetten. Vicepresident Kamala Harris wees op de 200 doden van vrijdag en vroeg of dat „het minimaliseren van schade aan burgerlevens” is. „Is dat aanvaardbaar”, vroeg ze, en constateerde: „Israël moet meer doen.” Maar zolang de wapenzendingen doorgaan van Amerika en andere bondgenoten (Nederland! Zie het kort geding van Pax, Oxfam Novib en The Rights Forum om levering van F-35 onderdelen te stoppen), zijn dergelijke seintjes krachteloos.
Ik lees bij meer bronnen dan die van de FT dat Hamas nog lang niet is verslagen, laat staan vernietigd of uitgeroeid zoals het de eerste tijd na de verschrikkelijke moordpartij van 7 oktober wel heette. Met steeds vaker de inschatting, die ik deel, dat dat ook niet mogelijk is, al neem je er een jaar of langer voor. Dat besef zie je eigenlijk ook terug in het recente idee van Israël voor een toekomstige diepe bufferzone binnen de Gazastrook, van het noorden naar het zuiden en bemand door het leger, om nieuwe infiltraties of aanslagen te voorkomen.
Dát mag niet van president Biden. Hij wil geen inkrimping van grondgebied dat toch al een van de dichtstbevolkte ter wereld is, en geen etnische zuivering om ruimte te scheppen. Wel voorziet hij na de oorlog een internationale interim-vredesmacht en dan een wedergeboren (vertaal ik revitalized maar) Palestijnse Autoriteit, minus de bejaarde president Abbas dus, als opmaat naar de befaamde tweestatenoplossing.
Er is weinig belangstelling van buitenaf voor die vredesmacht, en Netanyahu op zijn beurt moet niets hebben van de PA, zelfs indien wedergeboren, in de Gazastrook, en nog minder van de tweestatenoplossing. Hoewel Netanyahu bepaald impopulair is bij de Israëlische burgers heeft hij dáárin na de catastrofe van 7 oktober wél hun steun.
Hierom mijn somberheid. De tweestatenoplossing is theoretisch een prima idee, maar zal er in de komende jaren niet van komen, zoal ooit. De oorlog duurt voort en voort, met wisselende intensiteit. Steeds meer mensen worden in een steeds kleiner gebied samengedreven, in steeds minder gebouwen die nog niet kapotgebombardeerd zijn of tenten, met onvoldoende voedsel, medicijnen en schoon water. De buitenwereld verliest de belangstelling – tot de regio óók ontploft, te beginnen met Libanon enzoverder. Maar over díe ramp een volgende keer.
Carolien Roelants is Midden-Oostenexpert. Ze schrijft om de week een column.
