N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/09/data47448345-70b287.png)
Onlangs las ik dat de Britse acteur Sean Bean opvallend vaak sterft in zijn films en series. Wie herinnert zich niet hoe orks hem met pijlen doorzeven in Lord of the Rings? Of hoe zijn hoofd op het hakblok gaat in Game of Thrones? Waarom toch? Zien wij zijn hoofd graag rollen? Gelukkig blijkt de sympathieke Brit niet eens zo vaak te overlijden: slechts 24 maal, waarvan tienmaal door vuurwapens, vijfmaal door scherpe voorwerpen en éénmaal door een explosie, een val, ziekte, verwurging en verdrinking. Dat Carice van Houten hem in Black Death laat vierendelen valt onder het kopje ‘andere oorzaken’.
Deze statistieken heb ik van de Wiki Cinemorgue, de beste bron als het gaat om filmdoden. Enthousiaste vrijwilligers turven hoe en hoe vaak acteurs en actrices in films, series en games om het leven komen. Een dramatische sterfscène is geen vereiste, men mag zelfs buiten beeld overlijden. En dan blijkt dat Sean Bean met zijn 24-voudige dood slechts op een gedeelde 24ste plaats staat bij de acteurs, samen met Orson Welles, Ray Liotta, Ed Harris en Harumi Sone. De top 10? Gedeeld achtste zijn Dennis Hopper, Hideo Murota en Klaus Kinski (41 keer overleden), gedeeld zevende Boris Karloff en Vincent Price (42 maal), dan volgen Eric Roberts (43), John Carradine (47), Udo Kier (55), Lance Henriksen (56) en Christopher Lee (69) Kampioen overlijden is Danny Trejo: 71 keer.
Bij de Nederlanders doet Jeroen Krabbé leuk mee: tien keer dood, te beginnen met zijn executie onder de guillotine in Soldaat van Oranje. Krabbé moet evenwel zijn meerdere erkennen in Rutger Hauer, die dertig keer sneuvelt: take that, Sean Bean! Onvergetelijk is Hauers dood als androïde Roy Batty in Blade Runner, met een witte duif en beroemde laatste filmwoorden – ook die verzamelt Cinemorgue: „All those moments will be lost in time, like tears in rain … Time to die.”
Morbide gedoe? De dood hoort bij het leven, en zeker bij de film: ook mooie jongens als Brad Pitt, Johnny Depp en John Travolta bliezen al zo’n twintig keer hun laatste adem uit. Dit jaar overleden alle Oscarwinnaars in hun films: sterven sluit Oscarglorie dus niet uit. In 2019 en 2021 overleden vijf van de twintig genomineerden in hun films, in 2020 acht, in 2022 tien.
Cinemorgue registreert tienduizenden doden in detail, toch oogt de lijst nog incompleet: de Angelsaksische wereld en Japan domineren. Valt er iets uit op te maken? Qua open deuren: schurken sterven vaker dan helden. Zie de horrormonsters Boris Karloff, Vincent Price en Christopher Lee. Ook schlemielen als Sean Bean en John Hurt scoren hoog: hun topman is Lance Henriksen. Dat de Duitsers met twee veelstervers – Udo Kier en Klaus Kinski – in de top 10 oververtegenwoordigd zijn, ligt voor de hand. Blondjes uit Europa overleven überhaupt zelden in Hollywood: zie Rutger Hauer. Een lange loopbaan met veel bijrollen helpt.
En actrices? Charlize Theron voert die lijst aan met 25 sterfgevallen, las ik, één keer vaker dan Sean Bean. Maar ze blijkt volgens Cinemorgue maar 15 keer te overlijden. Typisch. Actrices gaan veel minder vaak dood en krijgen dus ook veel minder fraaie sterfscènes. Sterven is een mannelijk privilege. Een kwalijke zaak.
