Column | Het cement van ons leven (en werk)

‘Er is niets op deze aarde dat meer gewaardeerd wordt dan ware vriendschap”, schreef de dertiende-eeuwse filosoof Thomas van Aquino. De vriendschap wordt al sinds de oudheid bezongen door kunstenaars, filosofen en predikers. Ook op het werk is vriendschap essentieel. Sinds de jaren negentig gebruikt het bekende onderzoeksbureau Gallup een lijst met twaalf stellingen om de betrokkenheid van medewerkers te meten. Een van de belangrijkste stellingen luidt: „Ik heb een beste vriend op het werk.”

De reactie hierop blijkt in alle culturen een sterke voorspeller te zijn van de emotionele betrokkenheid bij het werk én andere relevante uitkomsten. Zoals de financiële prestaties van een afdeling of bedrijf en – actueel – het bij dezelfde werkgever blijven.

Over deze ‘beste-vriend-vraag’ is aardig wat discussie geweest. Respondenten en opdrachtgevers vroegen: waarom gebruik je niet gewoon woorden als ‘een vriend’ of ‘een goede vriend’. Maar de data van de Gallup-onderzoekers lieten zien dat een vriend pas verschil maakt in onze werkprestaties wanneer we haar of hem typeren als ‘beste vriend’.

Waarom is dat zo? Wat maakt een beste vriend op het werk zo belangrijk volgens Gallup? Echt goede werkvrienden moedigen je aan, ze luisteren naar wat jij graag kwijt wilt, ze zijn geïnteresseerd in jouw ontwikkeling. Allemaal zaken die ons werkplezier vergroten én onze prestaties verbeteren.

Mooi. Maar moet je hier iets mee als organisatie? Medewerkers aanmoedigen om eens wat meer aan vrienschap te doen, heeft geen zin. Je kunt echter wel een omgeving creëren die ruimte biedt voor goede onderlinge relaties. Een paar ideeën.

• Geef het goede voorbeeld. Het helpt wanneer managers ervoor kiezen om vaker persoonlijk met iemand te spreken, in plaats van te teamsen, bellen of mailen. Het helpt wanneer die gesprekken niet alleen over werk gaan, maar tevens ruimte bieden voor het uitwisselen van persoonlijke besognes.

• Stimuleer onderlinge coaching en mentoring. In plaats van het inhuren van coaches om de ontwikkeling van medewerkers te stimuleren, kun je ook mensen met vergelijkbare ambities en uitdagingen aan elkaar koppelen. Periodiek bespreken ze met elkaar hun voortgang. Ook effectief: een buddy voor nieuwkomers. Iemand die ze wegwijs maakt in het bedrijf en de ongeschreven regels. De HR-afdeling zorgt dat de eerste paar afspraken gemaakt worden. Daarna is het aan de medewerkers zelf.

• Faciliteer informeel contact. Biedt de werkomgeving op dit moment voldoende tijd en gelegenheid voor ongedwongen communicatie? Dat is nodig om zelfstandig goede relaties met collega’s te ontwikkelen. Je kunt dit nog een handje helpen met eenvoudige initiatieven als gezamenlijke lunches en koffiemomenten.

In Zweden is het twee tot drie keer per werkdag tijd voor fika: een rustpauze met koffie en kaneelbroodjes. Of andere koekjes en gebakjes. Dan keuvelen den Svenska een kwartiertje over koetjes, kalfjes en vooral niet over werk, politiek of religie. Goed voor de onderlinge band.

Nog een stichtelijk woord. Vriendschap mag dan allerlei positieve werkeffecten hebben, het is geen productiviteitstruc. „Vriendschap is het cement van het menselijk leven”, zei de Franse classicus Jacques Amyot. En zo is het maar net. Je bedrijf zien als een gemeenschap en je collega’s als waardevolle individuen, dat maakt je werkende leven gewoon meer de moeite waard. Dat lijkt me op zichzelf al voldoende winst.

Ben Tiggelaar schrijft wekelijks over persoonlijk leiderschap, werk en management.