Column | De Taliban, de vrouwen en de achteloze wereld

Zouden de Taliban onder de indruk zijn van de open brief die Angelina Jolie schreef aan Matiullah Wesa in zijn Afghaanse cel? Wesa is de man van de brommer-bibliotheek, ik schreef eerder over hem, die onvermoeibaar actie voerde voor het recht op onderwijs van Afghaanse vrouwen tot hij in april werd opgepakt. Jolie deed vorige maand tegelijk een beroep op haar 14,6 miljoen volgers op Instagram om Wesa te helpen. Eerlijk gezegd denk ik niet dat het iets uitmaakt – hoeveel Taliban zouden van de Amerikaanse actrice hebben gehoord? Maar ze doet tenminste iets voor Wesa en daarmee voor de Afghaanse meisjes en vrouwen die immers het recht op onderwijs en hun leven is afgepakt.

Ja, ik zag dit weekeinde mooie foto’s in de krant uit Afghanistan vóór het land en zijn burgers twee jaar geleden door de internationale gemeenschap, inclusief Nederland, aan de Taliban cadeau werden gedaan. Maar er is bar weinig aandacht voor Afghanistan nú, noch bij ons, de media, noch in de internationale politiek, laat staan internationale actie om iets te doen aan het schandaal dat Afghanistan vandaag is. Het is best ver weg, en er is zoveel ander nieuws: Oekraïne natuurlijk, de migranten, bosbranden dan wel hagelstenen in vakantieoorden, aardbevingen, verkiezingen, en vul zelf maar aan. Afghanistan is meer van hetzelfde, dat van die vrouwen, dat weten we nu wel.

Néé. We moeten naar Afghanistan toe, het op de agenda zetten en houden. Niet alleen vinden de Taliban nog steeds rechten en vermeende genoegens die ze vrouwen kunnen afpakken. In mijn vorige column over Afghanistan noemde ik de middelbare scholen, de universiteiten, en werk bij ngo’s die allemaal voor vrouwen in de ban gingen. Intussen zijn ook de publieke baden verboden en de schoonheidssalons, waarmee in één klap ook de werkgelegenheid voor tienduizenden vrouwen werd geschrapt.

Wat mij nog woedender maakte was een verhoudingsgewijs klein dingetje: hoe drie weken geleden honderd studentes die van een zakenman uit de Emiraten een beurs hadden gekregen voor de Universiteit van Dubai op het vliegveld van Kabul werden tegengehouden. Vrouwen mogen al een tijd niet meer dan 75 kilometer reizen zonder mannelijke voogd en al helemaal de grens niet over. Wie toch mét voogd en beurs naar het vliegveld was gegaan, werd onverbiddelijk teruggestuurd; drie werden zelfs uit het vliegtuig gehaald. „Een diepe tragedie, een slag voor de beginselen van menselijkheid, onderwijs, gelijkheid en gerechtigheid”, aldus weldoener Khalaf al-Habtoor op X (voorheen Twitter).

En wat denkt u dat het Talibanbeleid met de Afghaanse maatschappij doet nu de vrouwen zijn geschrapt? De armoede groeit omdat vrouwen niet of alleen stiekem kunnen werken, meisjes worden steeds jonger uitgehuwelijkt – weer een mond minder te voeden – en kinderarbeid neemt toe. Huiselijk geweld is straffeloos geworden. Vrouwen worden niet meer opgeleid – hoeveel vrouwen gaan er onnodig sterven als er straks geen vrouwelijke artsen meer zijn?

Wat verbaasde u het meest in de afgelopen twee jaar, vroeg de Amerikaanse denktank Wilson Center de jonge Afghaanse journaliste Marwa Dashty. Dashty’s vader is door de Taliban gedood, zelf is ze vlak na de terugkeer van de Taliban gevlucht, en ze woont en voert nu actie in Canada. De situatie in Afghanistan verbaasde haar niet, zei ze, ze wist dat de Taliban monsters waren. „Maar wél”, verbaasde haar, „de afzijdigheid van de rest van de wereld die claimt voor mensen- en vrouwenrechten te vechten, en die claimt dat ieder kind ertoe doet. Kennelijk niet. Niemand kan het iets schelen.”

Carolien Roelants is Midden-Oostenexpert. Ze schrijft om de week een column over wat er zich in en rond de regio afspeelt.