Column | Dat we een excuus nodig zouden hebben om te kijken, begrijp ik niet

Rond deze tijd van het jaar was de vaakst gestelde vraag: ‘Wat doe jij met de feestdagen?’ Die is nu verdrongen door: ‘Ga je kijken?’ Voor wie kijkt, gaat er een bingokaart rond met op te voeren excuses: ‘Moet voor mijn werk’, ‘niet kijken helpt niet’, ‘anders zijn die arbeiders voor niks gestorven’. Ik mis het excuus: ‘Om te weten welke merken reclame hebben ingekocht en die allemaal teniet te boycotten.’

Dat we een excuus nodig zouden hebben om te kijken, begrijp ik niet. De armen van de wereld worden dag in dag uit door de rijken kapotgemaakt voor zaken als mode, soja of kobalt. Nooit hebben westerlingen daar een excuus voor nodig gehad. Pechvogels uit arme delen van de wereld offeren hun gezondheid, leven en kinderen voor mazzelaars die willen funshoppen en vakantievliegen. Waarom zou de Europeaan de grens trekken bij het WK? Misschien werd de uitwisseling van hun welzijn voor ons plezier nu iets te direct en te zichtbaar. Misschien werd de cocktail van rijke, corrupte oude mannen en arme, uitgeknepen, jonge kerels iets te giftig voor de sociaal betrokken voetbalfan.

In alle Louis van Gaal-lof die de laatste tijd over ons is uitgestort, wordt zijn genadeloze eerlijkheid het meest bezongen. Terecht, bleek tijdens een persconferentie waarin een medewerker zich kennelijk nogal moest uitsloven om de microfoon op tijd bij sprekers te krijgen. „Op straat heb je tien van deze hulpvaardige mannetjes, hier maar één”, lachte Louis. Hij toonde dodelijk eerlijk hoe voetbalgrootheden de werkenden onderaan de piramide zien: als vervangbare ‘mannetjes’ die je op het wereldtoneel belachelijk kunt maken – ze verstaan je toch niet.

Niet kijken zal de arbeiders of hun nabestaanden niet helpen, geld wel. De FIFA en Qatar weigeren arbeiders naar behoren te compenseren, maar voor de supporters bestaat daarvoor een groeiend aantal mogelijkheden. De Cruyff Foundation verkoopt een T-shirt waarvan de opbrengst naar een organisatie gaat die banen creëert in Nepal. Rechtstreeks bij deze Pro2 foundation storten kan misschien ook. Amnesty International ontvangt graag handtekeningen bij een petitie, met het verwerken van eenmalige donaties hebben zij zeker geen probleem. Ook FNV helpt de WK-arbeiders met donorgeld. De WK-kijker kan zijn schuldgevoel desnoods per wedstrijd afkopen. Van de plaatsvervangende schaamte waar de voetbalsterren ons mee opzadelen, is het lastiger afkomen.

Het Nederlands elftal leende zich voor een showtraining met gastarbeiders, niet van die gemangelde mannen die we in serieuze rapportages zien, maar eindelijk gastarbeiders die goed gevoed, geknipt en geschoren waren. Het oorspronkelijke plan was gastarbeiders te bezoeken waar ze leefden, toen dat niet mocht, leenden de dappere leeuwen zich voor die alternatieve klucht. Als ze hun plannen op het veld uitvoeren zoals in de grotemensenwereld, kunnen de schrijvers van Koning Pils het script waarmee hij zijn WK-bezoek goedpraat, weggooien.

Gianni Infantino voerde een monoloog op waarin hij zei zich gay, Afrikaans, gehandicapt en vrouw te voelen. Het eerste doelpunt tegen Qatar werd zonder uitleg afgekeurd, iedereen speelde verder of er niks was gebeurd. De Oscarnominaties voor schijnvertoning, directeur en afgekeurd doelpunt heeft het WK 2022 alvast binnen.