N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Recensie
Drama In het Noord-Ossetische stadje Mizur probeert de jongvolwassen Ada te ontsnappen aan de gevolgen van het trauma van de Tsjetsjeense schoolgijzeling in Beslan in 2004.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/09/data90581327-8a8f30.jpg)
De jonge Russische filmmaakster Kira Kovalenko behoorde tot de eersten die in februari de straat opgingen om tegen de Russische inval in Oekraïne te protesteren en is ondertussen haar geboorteland ontvlucht. Geen onbelangrijke context nu er wereldwijd wordt nagedacht welke met Russisch geld geproduceerde films op dit moment een podium verdienen.
Haar Unclenching the Fists ging al in 2021 in première in Cannes, waar het de prijs van het tweede hoofdprogramma Un Certain Regard won. Vervolgens werd de film door Rusland ingezonden voor de Oscar voor Beste Niet-Engelstalige film.
Wat voor Unclenching the Fists spreekt is de nietsontziende manier waarop de film laat zien hoe de jongvolwassen Ada in het mijnwerkersstadje Mizur probeert te ontsnappen aan het trauma van de Tsjetsjeense schoolgijzeling in Beslan in 2004. Het is een film die de moed heeft om zichzelf niet uit te willen leggen. We volgen Ada en haar vader Zaur en broers Akim en Dakko in de claustrofobie van hun verziekte familiebanden, binnen de muren van hun al even claustrofobische appartement en onder de asgekleurde winterlucht die geen seconde ademruimte geeft. De film hint op van alles: incest, ziekte, misbruik, patriarchale structuren waarin vrouwen sowieso geen stem hebben.
Als om dat nog verder te beklemtonen bestaat het favoriete tijdverdrijf van de plaatselijke jongeren eruit om uitzichtloze rondjes te scheuren met auto’s en motoren op een braakliggend veldje tussen de deplorabele post-Sovjet woontorens waardoor er de hele dag stof in de lucht hangt. De camera is vaak zo dicht op hun gezichten gericht dat het lijkt alsof ze niet alleen niet aan hun trauma kunnen ontsnappen, maar ook niet aan onze blik.
Ada’s blik houdt ook óns gevangen, gehypnotiseerd: als wij niet nadenken wat wij vanuit onze geprivilegieerde posities kunnen doen, dan is er voor haar zeker geen ontsnapping mogelijk. Dit is een film die evenzeer naar ons kijkt, als wij naar de lotgevallen van de hoofdpersonen.
