Chinese zorg kraakt onder coronagolf: ‘Wie geen koorts heeft, werkt gewoon door’

‘Toen we op dinsdagavond 13 december de bloeduitslagen van Chen Jiahui zagen, wisten we al dat het hopeloos was”, zegt Li, een zevendejaars student medicijnen van 24 aan de telefoon. Hij werkt in het gerenommeerde Huaxi-ziekenhuis in de west-Chinese stad Chengdu en had net als zijn medestudenten en de artsen toegang tot het medisch dossier van de 23-jarige medestudent.

Officieel was Chen dinsdagavond nog in leven. Op 15 december in de ochtend meldde het ziekenhuis pas zijn overlijden. Het leidde meteen tot achterdocht, vertelt Li, die zijn specialisme en zijn volledige naam niet durft te geven. Stierf Chen echt pas op de 14de? Of was het al de avond van de 13de en wilde het ziekenhuis dat om de een of andere reden nog niet zeggen?

Lees ook Zonder zero-Covid is er in China geen houden meer aan

Chens overlijden roept herinneringen op aan de dood van de jonge oogarts Li Wenliang op 7 februari 2020, net aan het begin van de eerste corona-uitbraak in de centraal-Chinese stad Wuhan. Die leidde destijds tot een golf van verontwaardiging in heel China. Li had alarm geslagen in zijn vriendenkring op sociale media toen in december 2019 mensen in Wuhan begonnen te sterven aan een vreemde, sars-achtige ziekte. Maar van de overheid moest hij daarover zijn mond houden: het waren maar valse geruchten. Li bleef onbeschermd werken in het ziekenhuis. Hij raakte er zelf besmet met corona en overleed, een jong gezin achterlatend.

China, dat eerder deze maand plotseling de tot dusverre strenge corona-maatregelen vrijwel helemaal losliet, kampt met een forse besmettingsgolf. De Chinese autoriteiten meldden maandag circa 2.700 nieuwe besmettingen. Betrouwbare cijfers over de omvang van de golf en de sterfte zijn er echter niet: asymptomatische gevallen en positieve zelftests tellen niet mee, en doden die ook een andere onderliggende ziekte hadden, worden doorgaans niet als coronaslachtoffer geregistreerd.

Dinsdag meldde de Nationale Gezondheidscommissie vijf coronadoden, allen in de hoofdstad Beijing, tegen twee een dag eerder. Dat waren de eerste officiële coronadoden sinds 3 december. In totaal zouden in China sinds het uitbreken van de pandemie 5.242 mensen aan Covid-19 zijn overleden.

Hartfalen

Student Chen had ook corona, staat in zijn medisch dossier. Maar officieel overleed hij aan hartfalen. Hij werkte tot de 13de nog gewoon in het ziekenhuis. Hij zou al drie dagen hoge koorts hebben gehad, maar zijn mentor zou hem gedwongen hebben om gewoon door te werken. Dat ontkent het ziekenhuis in tweede instantie.

„Corona kan net als verkoudheid leiden tot een ontsteking aan de hartspier”, zegt student Li. „Het helpt dan niet als je koorts hebt en heel hard moet werken”, zegt hij.

Chen was de avond van de 13de nog maar net terug van zijn dienst toen hij langs de eerste hulp ging omdat hij zich niet goed voelde. Hij ging daarna terug naar zijn slaapzaal, waar hij in shock raakte. Hij werd teruggebracht naar het ziekenhuis. Toen ging het al heel slecht.

In zijn medisch dossier, dat door iemand werd gefotografeerd en op internet gezet, staat dat hij die avond al niet meer ademde en dat zijn hart niet meer klopte. Op 13 december rond elf uur ’s avonds circuleerde dan ook het bericht dat Chen was overleden.

Wat wil de overheid deze keer verbergen? Dat Chen moest werken terwijl hij zwaar ziek was van corona?

Maar dat sprak het ziekenhuis de volgende dag tegen: Chen „wordt voortdurend gereanimeerd, en ligt op de centrale intensive care”, aldus het ziekenhuis toen. Pas op de 15de kwam het officiële bericht van zijn dood: „Een plotseling overlijden door hartfalen op 14 december om 22.08.” Sinds de vroege ochtend van woensdag 14 december is het dossier niet meer in te zien.

Chinese media doken op de zaak, onder meer nieuwssite Caixin kwam met een uitgebreide reconstructie. De zaak roept achterdocht op door de geheimzinnigheid rondom zijn dood. Wat wil de overheid deze keer verbergen? Dat Chen moest werken terwijl hij zwaar ziek was van corona? En dat dat eerder regel is dan uitzondering?

Geen Chinees Nieuwjaar

Juist studenten medicijnen hebben het zwaar: ze krijgen heel weinig betaald omdat ze officieel nog studeren, terwijl ze vaak hetzelfde werk doen als afgestudeerde artsen. Daar protesteerden de studenten al eerder tegen. Ook waren er recent klachten dat de studenten niet naar huis mochten voor Chinees Nieuwjaar, omdat de ziekenhuizen ze te hard nodig hadden.

Er heerst bovendien verontwaardiging: hoe kan het dat er, bijna drie jaar na de eerste uitbraak van corona, nog steeds geen maatregelen zijn genomen om te voorkomen dat artsen en ander medisch personeel massaal ziek worden? Stuurt China bijna drie jaar na de eerste uitbraak van corona in Wuhan nu opnieuw artsen en medisch personeel de dood in?

Student Li schat dat op het moment zo’n 80 procent van het medisch personeel op zijn afdeling covid heeft. „Maar wie geen koorts heeft, werkt gewoon door”, zegt hij. Dat gebeurt niet altijd vrijwillig: Li vertelt hoe hij zelf moest blijven werken op een operatiekamer, terwijl de ziekte al rondwaarde op zijn afdeling. „Er zijn weinig tests beschikbaar, dus alleen medisch personeel dat koorts heeft, mag een test doen”, vertelt hij. En ook dan stopt nog niet iedereen met werken. „Er zijn zo weinig artsen beschikbaar dat veel medisch personeel toch maar doorwerkt.”

Zelf heeft hij een week geleden het verband verwisseld van een vrouw die net was geopereerd. „Ik ben toen intensief met haar in contact geweest”, zegt hij. Het was in de ochtend. „Pas in de middag werd bekend dat ze besmet was met corona”, vertelt hij. Beschermende kleding of een masker had hij niet gedragen. Heeft hij al ergens last van? „Alleen wat beginnende keelpijn en snotterigheid”, zegt hij. Voorlopig werkt hij gewoon door.

Overbelaste ziekenhuizen

De situatie in zijn ziekenhuis is niet uniek: een Chinese studie uitgevoerd door de Fudan-universiteit in Shanghai voorspelde eerder niet alleen zo’n 1,6 miljoen doden, maar ook een structurele overbelasting van de ziekenhuizen die onder meer kampen met een groot tekort aan IC-bedden als er een grote corona-uitbraak zou zijn.

Lees ook China riskeert een miljoen doden door plots paniekerig van coronastrategie te wisselen

Nu veel erop wijst dat het heel hard gaat met corona in China, en dat er ook veel mensen aan de ziekte sterven, blijkt het medische systeem verzwakt, uitgehold en niet voorbereid. Sinds de uitbraak van de ziekte gingen alle mensen en middelen namelijk naar zero-Covid. De overheid bleef koppig volhouden dat dat beleid zou slagen. Het leidde ertoe dat de medische sector nu opnieuw met vrijwel lege handen tegenover een enorme piek aan gevallen staat, maar dan met een staf die al op zijn laatste benen loopt door al het testen en door de zorg voor mensen die besmet waren of zouden kunnen zijn.

Voor zijn eigen gezondheid is Li niet zo bang. „Ik heb het praktijkgedeelte van mijn opleiding er nu op zitten”, vertelt hij. „Ik hoef alleen nog theorielessen te volgen, en dat kan online”, zegt hij. Hij hoopt dat de hoge besmettingsgolf die China nu ziet ook weer snel voorbij is. „Ik denk dat we ons gewone leven daarna weer snel kunnen hervatten.”