De Canadese oud-premier Brian Mulroney, een charismatische conservatief die in de jaren tachtig een vrijhandelsverdrag sloot met de Verenigde Staten dat uitgroeide tot het Noord-Amerikaanse vrijhandelsverdrag NAFTA, is donderdag overleden. Dat heeft zijn dochter bekendgemaakt. Hij was 84.
Mulroney, premier van Canada van 1984 tot 1993, stond bekend om zijn charme, diepe stem en Ierse achtergrond. Hij bracht de Conservatieven met een overweldigende meerderheid aan de macht na langdurig Liberaal bewind en won twee opeenvolgende mandaten, voordat de partij in 1993 werd gedecimeerd en hij met gekelderde populariteit de politiek verliet.
Mulroney, die goede banden onderhield met de Republikeinse presidenten Ronald Reagan en George H.W. Bush, streefde nauwere banden na met de VS – een omstreden koers in Canada. Sommige Canadezen genoten, vele andere huiverden, toen Mulroney en zijn vrouw Mila tijdens een gala-optreden bij een top met Reagan en zijn echtgenote Nancy, op Saint Patrick’s Day in 1985 in Quebec-Stad, zij aan zij glunderend meezongen met de klassieker ‘When Irish Eyes are smiling’ (ook Reagan had Ierse wortels).
Hoeksteen van de economie
De kameraadschap werkte: Mulroney sloot, een jaar na een felle verkiezingsstrijd over de kwestie in 1988, een vrijhandelsverdrag met de Amerikanen. Hoewel destijds hoogst omstreden, geldt het inmiddels van links tot rechts als de hoeksteen van de Canadese economie. In 1994 sloot Mexico zich bij het pact aan. Mulroney adviseerde premier Justin Trudeau toen het NAFTA-verdrag tijdens het presidentschap van Donald Trump werd heronderhandeld, nadat Trump had gedreigd het op te zeggen.
Trudeau zei „onthutst” te zijn door het overlijden van zijn verre voorganger – en politiek rivaal van zijn vader, de Canadese oud-premier Pierre Trudeau. „Brian Mulroney hield van Canada”, schreef hij in een reactie op X. Hij prees zijn „rol bij de vorming van het moderne, dynamische en welvarende land dat we vandaag allemaal kennen.”
Sancties tegen Zuid-Afrika
Mulroney had voldoende aanzien bij zijn mede-conservatieven Reagan en de Britse premier Margaret Thatcher om tegen hen in te gaan op het gebied van apartheid in Zuid-Afrika: Mulroney zette zich op het internationale toneel in voor sancties tegen het Zuid-Afrikaanse regime en voor de vrijlating van Nelson Mandela – en ontving Mandela kort na diens vrijlating in Canada.
Niettemin havenden binnenlandse politieke mislukkingen, een economische recessie en schandalen zijn populariteit. Na zijn premierschap raakte hij verder in diskrediet door een corruptie-affaire. Maar hij wist zich te rehabiliteren en gold de afgelopen decennia als een gerespecteerde Canadese staatsman. Hij sprak lofredes uit op de begrafenissen van Reagan in 2004 en Bush sr. in 2018. Vorig jaar onderging Mulroney een hartoperatie, na een behandeling voor prostaatkanker.
