Een door kunstmatige intelligentie (AI) geanimeerde nieuwslezer die een op maat gemaakt journaal presenteert. Met het laatste nieuws uit je woonplaats en over je favoriete voetbalclub. Volledig aangepast aan de taal en het opleidingsniveau van de kijker.
Volgens de Amerikaanse start-up Channel 1 is dit de toekomst van nieuws. Vorige maand onthulde het in Los Angeles gevestigde bedrijf de eerste beelden van wat het zelf omschrijft als „’s werelds eerste door AI gestuurde nieuwszender”.
In de video doen de presentatoren, die behoorlijk realistisch lijken, onder meer verslag van een storm in Frankrijk, van de concurrentiestrijd tussen elektrische-automakers en de nieuwe concertfilm van zangeres Beyoncé. Het filmpje van Channel 1 ging viral en zorgde direct voor onrust, vooral onder journalisten.
Deze lente begint het bedrijf van de Amerikaanse oprichters Scott Zabielski en Adam Mosam met een eerste, wekelijkse uitzending van dertig minuten, te volgen via streamingdiensten – het is nog niet bekend welke. Daarmee is Channel 1 het eerste nieuwskanaal dat digitale versies van echte mensen (avatars) gebruikt om het nieuws voor te lezen. Geen diepgravende onderzoeksjournalistiek of analyse, maar korte, feitelijke berichtgeving over nieuwsgebeurtenissen.
Analytische superkrachten
In de loop van dit jaar wil Channel 1 een dagelijks programma gaan uitbrengen in diverse landen en talen. Het begint met een wekelijkse uitzending die voor elke kijker hetzelfde is. In de toekomst moet dit uitgroeien tot een volledig gepersonaliseerd kanaal, waarbij elke kijker een op maat gemaakte nieuwsuitzending voorgeschoteld krijgt.
Hoe werkt het? Als basis gebruikt Channel 1 de nieuwsvoorziening van persbureaus en openbare documenten zoals jaarverslagen, persberichten en statistieken. Op die berichten laat het bedrijf generatieve AI-technologie los.
Zo ontstaan digitaal gegenereerde presentatoren die door AI geschreven scripts voorlezen. Uit de proefuitzending blijkt dat Channel 1 in zijn items zowel echte beelden van persbureaus als door AI gemaakte grafieken en animaties gebruikt. Journalisten doen in het model van Channel 1 alleen nog het onderliggende onderzoek. De presentatie daarvan wordt vrijwel volledig overgelaten aan technologie.
De grote uitdaging voor Channel 1 is de – in techjargon – uncanny valley door te komen, de ‘griezelvallei’. Dit is het stadium waarin digitale representaties van mensen nog nét niet echt lijken. Bij kijkers kan dit een gevoel van onbehagen veroorzaken.
Maar met de rappe opmars van kunstmatige intelligentie worden computers in hoog tempo beter in het nabootsen van menselijk gedrag. Volgens oprichter Adam Mosam (42) duurt het „nog twaalf tot achttien maanden” tot de avatars van Channel 1 niet van echt te onderscheiden zijn, zegt hij in een video-interview vanuit zijn werkkamer in Los Angeles. „Ons eerste doel was iets te maken dat enigszins realistisch lijkt. Dat lukt vrij goed, al voelt het nog steeds alsof je naar een personage uit een computerspel kijkt”, zegt hij. „Maar de technologie ontwikkelt zich snel.”
Met kunstmatige intelligentie komt het maken van een nieuwsuitzending ineens ook voor start-ups binnen handbereik. Channel 1 heeft geen tv-studio’s en slechts dertien werknemers in dienst. Het denkt op termijn vijfhonderd tot duizend nieuwsberichten per dag te kunnen maken. Mosam wil daarbij de „analytische superkrachten” van AI inzetten, zegt hij. „Onze technologie kan een jaarverslag van tachtig pagina’s in een minuut analyseren en daar de belangrijkste punten uit halen.”
Bij Channel 1 werken op dit moment geen journalisten. Dat is een probleem, erkent Mosam, die „uiteindelijk” wel een hoofdredacteur wil aannemen. „Goede journalisten aarzelen naar ons over te stappen. Ze zien het als een te groot risico. Iedereen wacht tot we een fout maken.”
Nepnieuws
Dat is ook niet zo gek. AI maakt nog veel fouten – ‘hallucinaties’ genoemd – en de vraag is of zelfs relatief eenvoudige berichtgeving daarom wel zo makkelijk te automatiseren is.
Om die fouten te ondervangen, zegt Channel 1, wordt elk nieuwsbericht nog door een mens nagekeken. De vraag is in hoeverre die strategie houdbaar is als elke kijker een gepersonaliseerde nieuwsuitzending voorgeschoteld krijgt.
Daar komt bij dat de oprukkende kunstmatige intelligentie leidt tot een enorme toename van nepnieuws. NewsGuard, een organisatie die zich bezighoudt met bestrijding van desinformatie, telde in december vorig jaar ruim zeshonderd volledig door AI gegenereerde nieuwswebsites, met namen als iBusiness Day en Daily Time Update. Zes maanden daarvoor waren dit er slechts enkele tientallen.
Lees ook ‘Misleidende botshit vraagt om alertheid’
Uit angst de verwarring over echt en nepnieuws te vergroten, zijn traditionele nieuwskanalen er beducht voor om taken aan kunstmatige intelligentie over te laten. Channel 1 hoopt de betrouwbaarheid van zijn zender te vergroten door te benoemen waar en wanneer AI wordt gebruikt. Als in de proefuitzending een Frans slachtoffer van de storm zijn verhaal ineens in het Engels doet, vermeldt het programma dat zijn stem met AI-technologie is nagemaakt. „Uitgangspunt is dat we het publiek altijd vertellen wat het te zien krijgt”, zegt Mosam. „We willen geen verwarring zaaien.”
Mosam denkt dat zijn digitale presentatoren een goed tegenwicht kunnen bieden aan het door opinie gedomineerde Amerikaanse tv-landschap, zegt hij. „Kijkers van [het rechts-conservatieve] Fox News en [het progressieve] MSNBC leven ieder in hun eigen realiteit met ieder hun eigen feiten”, zegt Mosam. „Gewoon feitelijke berichtgeving op televisie bestaat in Amerika eigenlijk niet.”
