‘A Thousand Fires’: oliewinning met blote handen, emmers en katrollen in Myanmar

Ergens tussen de ene en de andere staatsgreep trok de Palestijns-Britse filmmaker Saeed Taji Farouky naar de Thayet-regio in het midden van Myanmar. Multinationals zijn inmiddels uit de regio vertrokken, de laatste oliebronnen worden leeggehaald met primitieve methodes: met de hand, met katrollen en emmers en soms met kleine tweetaktmotortjes.

De Britse kolonisator begon in de 19de eeuw voor het eerst grootschalig olie te pompen in Myanmar (het toenmalige Birma), maar de oliewinning in het land gaat waarschijnlijk terug tot in dertiende of veertiende eeuw. De olie-industrie is niet alleen een economisch of ecologisch verhaal, maar ook een verhaal over traditie, kolonisatie en politiek; er waren altijd meer of minder officiële banden tussen de diverse autoritaire regimes en westerse oliebedrijven.

Farouky’s documentaire doet door z’n rustige observerende stijl en het gezin dat symbool staat voor een land in transitie veel denken aan het Indonesië-drieluik Stand van de zon, maan, sterren van Leonard Retel Helmrich (2001-2010). Farouky volgt boeren-echtpaar Htwe Tin en Thein Shwe dat hoopt op een betere toekomst voor hun zoon terwijl tiener Zin Ko Aung misschien niet helemaal realistisch droomt van een carrière als profvoetballer. Maar A Thousand Fires is vooral een (adembenemend gefilmde) meditatie over de menselijke maat, arbeid en handwerk. Ook legt de film in de montage op subtiele wijze een link tussen het boeddhistische idee van stroom en wederkeer, en de manier waarop dat – onvermijdelijk maar ook vervreemdend – terugkeert in de beelden van de oliewinning. Kan het ene zomaar een metafoor zijn voor het andere?

Propagandafilmpjes van het regime die worden uitgezonden tussen de voetbalwedstrijden die vader en zoon graag samen bekijken tussen hun wederzijdse zwijgen door, laten zien dat er in Myanmar over heel veel niet wordt gesproken.