N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Groen staal In een tijd dat financiering van start-ups in een dip zit, probeert een Zweedse start-up geld binnen te halen voor groen staal. Waar haalt het zijn optimisme vandaan?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data99700562-5585f9.jpg)
Als het lukt, is het de tot dusver grootste financieringsronde van een Europese start-up in 2023. En dat nog wel in een sector die al jaren bekendstaat om z’n slechte marges en overcapaciteit – en precies op het moment dat start-upfinanciering in een dip zit.
H2 Green Steel zoekt financiering van 1,5 miljard euro om z’n nieuwe staalfabriek in Noord-Zweden af te bouwen, zo bevestigt het bedrijf na berichtgeving in de Financial Times. Het bedrijf is boven de Poolcirkel bezig een gigantisch complex uit de grond te stampen, waar het over drie à vier jaar het eerste ‘groene’ staal op basis van waterstof wil gaan maken, in plaats van met zeer vervuilende kolen. Eerder haalde het al 3,5 miljard euro op bij namen als Fiat-familie Agnelli en potentiële klanten als Mercedes. Een deel van deze financiering vond ook plaats via ‘gewone’ bankleningen bij onder meer ING.
De plannen en de aanpak van H2 Green Steel zijn op veel manieren opmerkelijk. In Europa is al decennia geen nieuwe staalfabriek gebouwd. Nog opvallender is misschien wel dat bijna alle grote bestaande staalconcerns naar hun nationale overheden kijken voor financiële steun om staalfabrieken te helpen vergroenen. Zo is Tata Steel in IJmuiden in gesprek met het ministerie van Economische Zaken voor eventuele staatssteun.
H2 Green Steel, dat geleid wordt door ex-Scania-topman Henrik Henriksson, probeert het op totaal andere wijze. De bedoeling is snel en onder gunstige omstandigheden groen staal te gaan maken. Zweden kent veel waterkrachtcentrales en heeft daarom een overschot aan groene stroom: handig om veel waterstof mee op te wekken voor de staalproductie. H2 Green Steel wil dat als een van de eerste staalbedrijven van Europa doen: wie als eerste groen staal op de markt brengt, kan daar een hoge prijs voor vragen.
Door deze omstandigheden kreeg het bedrijf zonder al te grote moeilijkheden de eerste 3,5 miljard euro bij elkaar. Andere investeerders waren onder meer rederij Maersk en de familie Wallenberg. Een deel van het toekomstige staal is al verkocht, aan onder andere truckbouwer Scania en BMW.
Met zakenbankiers van Morgan Stanley is het bedrijf nu op zoek naar financiering in de vorm van leningen of uitgegeven aandelen. Van het geld wil het de fabriek in het Noord-Zweedse Boden afbouwen. De afgelopen maanden is vooral gewerkt aan het terrein bouwklaar maken, binnenkort moet de bouw van de eerste fabrieken gaan beginnen.
Kansen en risico’s van Poolcirkel
De grootse plannen reflecteren het zelfvertrouwen van H2 Green Steel. In een eerder gesprek met NRC zei topman Henriksson dat hij een hertekening van de Europese industriekaart voorziet, waarbij veel zware industrie in Scandinavië – en eventueel zonrijk Zuid-Spanje – terecht kan komen. „Groen staal maken is een nieuwe industrie. Het gaat erom: waar kun je tegen een goede prijs een stabiele hoeveelheid stroom krijgen?” Het Zweedse staalbedrijf SSAB werkt in Luleå – vlakbij H2 Green Steel – aan een vergelijkbare fabriek. Ook de kunstmestindustrie kijkt voorzichtig naar Noord-Zweden.
Tegelijkertijd zijn er ook hier de nodige uitdagingen en is de concurrentie met andere regio’s geen gelopen race. Net als elders in Europa moet het stroomnet in Zweden enorm verzwaard worden om ruimte te bieden aan alle toekomstige industrieprojecten. En ook het overschot aan groene stroom kan veranderen in een tekort, als hier razendsnel allerlei nieuwe fabrieken gebouwd worden. Het is de bedoeling half Lapland en de Oostzee ook vol te bouwen met windmolens, maar dat is op dit moment nog niet het geval.
Ook is er een naarstig tekort aan personeel in deze afgelegen streek. H2 Green Steel heeft 1.500 mensen nodig voor de toekomstige fabriek; in Boden wonen er nu 16.000.
West-Europese industriebedrijven wijzen ondertussen juist vaak op de potentie van de Noordzee. Dat hier veel windmolens gebouwd kunnen worden, geeft Tata Steel een concurrentievoordeel bij het opwekken van waterstof. Ook zouden Nederlandse fabrieken waterstof kunnen importeren om daarmee de concurrentie aan te gaan met Noord-Europa.
De staalindustrie is op dit moment een van de meest vervuilende sectoren ter wereld. Wereldwijd veroorzaakt staal maken ongeveer 7 procent van de totale uitstoot, een percentage dat overeenkomt met het aandeel van Tata Steel in de uitstoot van Nederland. Topman Hans van den Berg zei begin maart dat er ongeveer 1 miljard euro aan steun nodig zal zijn van de regering om het bedrijf te vergroenen.
