Zorgen over nieuwe ‘privémilitie’ van radicale minister in Israël

In Israël is onrust ontstaan over een nationale garde, die rechtstreeks onder het gezag zou vallen van de omstreden radicale minister van Nationale Veiligheid, Itamar Ben-Gvir. Critici vrezen dat Ben-Gvir, die een keiharde aanpak van de Palestijnen bepleit, hiermee een privémilitie in handen krijgt die hij naar eigen goeddunken kan inzetten.

Dit is een concessie die Ben-Gvir wist af te dwingen in ruil voor zijn instemming met het plan van premier Benjamin Netanyahu om de juridische hervormingsplannen waartegen honderdduizenden Israëliërs de laatste weken te hoop liepen voorlopig te bevriezen. Ben-Gvir had maandag gedreigd de huidige regering te laten vallen als Netanyahu die plannen zou opschorten.

Lees ook Netanyahu stelt juridische hervormingen onder druk uit, maar zijn rechtse coalitiepartners geven niet op

Hoewel er voor de komende twee jaar al een bedrag van bijna 80 miljoen euro voor is uitgetrokken, is nog niet uitgekristalliseerd hoe de garde er precies moet uitzien. Maar het feit dat het gezag erover bij Ben-Gvir zou komen te liggen, een man die in zijn jonge jaren door het leger als te radicaal werd beschouwd om hem zelfs maar zijn militaire dienstplicht te laten vervullen, bezorgt velen al bij voorbaat koude rillingen.

De Vereniging voor Burgerrechten in Israël, de oudste mensenrechtenorganisatie van het land, waarschuwde maandag meteen dat de nationale garde „een private gewapende militie zou zijn onder de directe controle van Ben-Gvir”. Ook verwacht de organisatie dat de garde vooral tegen Palestijnen zal worden ingezet. Onder de huidige regering – de meest rechtse in Israëls geschiedenis – is de relatie met de Palestijnen toch al op een dieptepunt beland.

Parallelle politiediensten

Het idee voor zo’n nationale garde dateert al van twee jaar geleden, toen er in sommige steden in Israël onlusten uitbraken tussen Joden en Arabieren. Dat gebeurde als uitvloeisel van de opgelaaide strijd tussen Israël en de Palestijnen in mei 2021 in met name de Gazastrook. Ben-Gvirs voorganger wilde zo’n nationale garde opzetten als onderdeel van de grenspolitie om bij toekomstige ongeregeldheden sneller in te kunnen grijpen. Die garde zou deels op vrijwilligers moeten leunen. Tot dusverre werden er zo’n zeshonderd mensen voor geworven.

Demonstranten tegen de omstreden juridische hervormingen van de regering-Netanyahu voerden eerder deze week in Jeruzalem een kartonnen beeltenis van Ben-Gvir mee. Foto Hazem Bader/AFP

Ben-Gvir is al sinds zijn aantreden in januari tuk op een meer ambitieuze opzet en maakte er geen geheim van dat hij die garde graag onder zijn ministerie van Nationale Veiligheid wilde scharen. Hij zei te hopen dat zo’n garde kan uitgroeien tot een militie van zo’n tienduizend vrijwilligers.

De Israëlische politie is echter hoogst ongelukkig met Ben-Gvirs plannen. De laatste maanden is het al verschillende keren tot aanvaringen gekomen met de nieuwe minister omdat die veel harder dan de politie zelf wilde optreden tegen de demonstranten die te hoop liepen tegen de juridische hervormingsplannen. De reguliere politie voorziet ernstige problemen als er twee parallelle politiediensten actief zouden worden. Dat kan volgens hen makkelijk tot misverstanden met gevaarlijke gevolgen leiden.

‘Zonder training’

„Het is bedrog”, verklaarde een anonieme politiemedewerker tegenover het dagblad Haaretz. Hij voorspelde dat de openbare orde er onder zou lijden en dat de rivaliteit tussen politiediensten zou kunnen leiden tot nodeloos gewonde burgers. „Je kunt niet volwassenen zonder training zomaar in noodsituaties voor mensen zetten. Dat kan in een ramp eindigen.” Politiefunctionarissen dringen er daarom op aan het bevel in handen van de hoogste politiecommissaris te leggen en niet van Ben-Gvir.

Analisten wijzen er daarnaast op dat de animo om bij de politie en aanverwante diensten te werken op het ogenblik niet groot is. De politie heeft al geruime tijd te kampen met personeelstekorten. Alleen al in Jeruzalem komt de politie zo’n vijfhonderd tot achthonderd mensen tekort. Door de onrust over de juridische hervormingen, die volgens velen de Israëlische democratie ernstig zou ondermijnen, is zelfs de animo om nog in het leger te dienen verminderd. Daardoor vormden de hervormingsplannen volgens veel Israëliërs zelfs een gevaar voor de nationale veiligheid.

Lees ook: Zesde kabinet-Netanyahu wordt het ‘meest extreme in de geschiedenis van Israël’