‘De schurken’ worden ze genoemd. De groep vertrouwelingen van Elon Musk, waarmee werknemers van Twitter in oktober 2022 voor het eerst kennismaken. De managers van Musks bedrijven Tesla, SpaceX en The Boring Company lopen mee met Musk als hij voor het eerst het kantoor van Twitter in San Francisco binnenloopt. In zijn armen draagt hij een witporseleinen gootsteen. ‘Entering Twitter HQ – let that sink in!’ , schrijft Musk op Twitter bij een foto van het tafereel.
Musk heeft dan 44 miljard dollar (destijds 44 miljard euro) betaald voor Twitter, dat later zijn naam verandert in X. Geld dat hij deels bij elkaar scharrelt door per sms bevriende investeerders te benaderen en aandelen Tesla te verkopen. De overige miljarden leent Twitter zelf met een enorm rentepercentage. Geld dat moet worden terugbetaald door kostenbesparingen. Bezuinigingen die de schurken moeten uitvoeren.
Nog geen week later zetten Musk en zijn schurken het mes in het personeelsbestand, dan nog 7.500 werknemers groot. De schurken eisen van Twitter-managers dat zij van honderden werknemers, die ze vaak zelf niet kennen, in één zin samenvatten wat hun onmisbare bijdrage voor het bedrijf is. Managers wringen zich in allerlei bochten om werknemers te behouden die zwanger zijn of tegen kanker worden behandeld. Tevergeefs. Twee derde van de werknemers wordt ontslagen of neemt zelf ontslag. Wie goed kan programmeren mag blijven, los van het noodzakelijk: een klein groepje managers en juristen.
Zoë Schiffer, hoofdredacteur van de Amerikaanse techsite Platformer beschrijft in haar recente boek ‘Extreem intens. Twitter onder Elon Musk’ hoe de op dat moment rijkste man ter wereld Twitter kocht en wat hij er vervolgens mee doet. Of beter gezegd: hoe hij het sociale medium, ooit een onmisbare plek voor het laatste nieuws, te gronde richt. Twitter is, sinds Musk er 44 miljard voor betaalde, veranderd in een plek waar nepnieuws, complottheorieën en racisme ongemodereerd rondrazen. Het bedrijf is, mede door een ingestorte advertentieomzet, 70 procent minder waard dan wat Musk ervoor betaalde.
Lees ook ‘Managementexperts over Elon Musk: ‘We weten wat er gebeurt als je hem uitdaagt of tegenspreekt’
Elke dag kan je laatste zijn
Voor haar boek sprak Schiffer met tientallen (ex-)werknemers van Twitter en put ze uit rechtszaken van ontslagen medewerkers. Musk zelf werkte niet mee aan het boek. Zijn reactie op Schiffers vragen per e-mail blijft beperkt tot een smiley die huilt van het lachen.
Het boek hangt vooral op twee personages: Yao Yue, een oudgediende bij Twitter die het bedrijf voor haar ogen uit elkaar ziet vallen. En Randall Lin, een werknemer die in eerste instantie enthousiast is over Musks komst. Hij vindt Twitter vetgemest en ingeslapen en hoopt dat Musk bij Twitter weer een start-upmentaliteit los kan maken. Uiteindelijk wordt ook Lin ontslagen, omdat hij informatie zou hebben gelekt naar de pers. Want, zo vertellen de schurken aan werknemers: bij Elon Musk kan elke dag je laatste dag zijn. Zelfs als je denkt dat het goed gaat.
Het boek krijgt vaart zodra Musk met de wasbak onder zijn arm zijn intrede doet op kantoor bij Twitter. Daarvoor heeft de lezer eerst ruim honderd chaotisch geschreven pagina’s doorgeworsteld over de geschiedenis van Musk en hoe Twitter ooit begon. Maar als Musk eenmaal bij Twitter binnen zit, volgen de bizarre anekdotes elkaar op.
Musk gedraagt zich op z’n Musks. Als een bruut, die mensen ontslaat om onnavolgbare redenen. Bekend was al dat Tesla-managers hun beste mensen bij Musk uit de buurt houden, omdat de topman in staat is om mensen die hij toevallig tegenkomt zonder pardon op straat te zetten. Bij Twitter is het niet anders.
Rekeningen, zoals de huur voor Twitters kantoor in het centrum van San Francisco, betaalt hij gewoon niet. Dit tot woede van de gemeente, die Twitter ooit binnenhaalde met forse belastingkortingen. Wie problemen heeft met Musk klaagt hem aan en komt uiteindelijk tot een schikking. Het blijkt een lucratieve manier van ondernemen. Regels overtreden, rechtszaken voeren en als uitkomst minder betalen dan je oorspronkelijk had moeten doen.
Musk verdeelt de werkvloer in twee kampen: zij die aan Musks favoriete projecten werken en de rest, die rondhangt in afwachting van ontslag. Personeel moet van Musk minimaal veertig uur per week op kantoor werken, krijgt standaard onhaalbare deadlines en raakt compleet verlamd door de angst elk moment ontslagen te kunnen worden. Alle interne discussie stopt onder het nieuwe bedrijfsmotto: ‘Elon wil dit.’
Het moet gezegd, met zijn managementstijl krijgt Musk ergens ook dingen voor elkaar. Voor Musk was Twitter een ingeslapen sociaal medium dat nauwelijks vernieuwde met een beurskoers die wegzakte. Dat kwam deels door Twitter-oprichter Jack Dorsey, op managementgebied de grootst mogelijke tegenpool van Musk.
Dorsey stond erom bekend bewust zo min mogelijk beslissingen te nemen en alles over te laten aan de werkvloer. Het leidde ertoe dat een discussie over de door gebruikers vurig gewenste ‘edit-knop’, waarmee gebruikers tweets achteraf zouden kunnen aanpassen, jaren voortduurde. Onder Musk was dit in een paar weken geregeld, al kunnen nu alleen gebruikers die betalen voor Twitter er gebruik van maken.
Eén grote vraag blijft hangen na het lezen van het boek. Want waarom heeft Elon Musk Twitter nu eigenlijk gekocht? Was het om de vrijheid van meningsuiting te beschermen, die volgens Musk ernstig onder druk staat? Is het onderdeel van een groter plan, waarbij Musk het voormalige Twitter wil omdopen tot een app waarmee „straks alles kan”, zoals Musk eens omschreef? Kocht Musk Twitter om tweets kunnen te gebruiken om de taalmodellen van Musks nieuwe AI-bedrijf xAI te trainen, dat een concurrent moet worden van ChatGPT-bedenker OpenAI?
Of was het gewoon ego van de man die op zijn „porseleinen troon” niets liever doet dan twitteren? Wie het weet mag het zeggen.
