Waarom groeien?
In veel bedrijfsplannen voor het komende jaar gaat het over groei. Waarom eigenlijk? Een kleine greep uit een ruime voorraad aan verklaringen.
Ondernemers zijn gewoon gek op groei, denken psychologen. Ruim zeventig jaar geleden al stelde David McClelland in zijn Achievement Motivation Theory dat ondernemers een sterke behoefte hebben aan uitdagingen en prestaties. Later onderzoek laat zien dat McClelland een punt had.
De overheid wil ook graag groei. En dat is niet zo gek. Zo stegen de Nederlandse zorgkosten tussen 2000 en 2020 met 156 procent (cijfers van het CBS). Zonder een economische groei van 77 procent in dezelfde periode was dit onbetaalbaar geweest.
Historicus Yuval Harari noemt groei zelfs een religie waar we niet zonder kunnen. We stoppen – rechtstreeks of via pensioenfondsen – geld in ondernemingen waarvan we geloven dat ze door nieuwe technologie en andere innovaties zullen groeien. En we geloven dat die groei zal leiden tot een toekomst met meer rechtvaardigheid, vrijheid en geluk voor allen.
Waarom niet groeien?
Er zijn ook genoeg redenen om niet te willen groeien.
Aanhangers van de degrowth-beweging stellen dat de aarde verdere groei niet aankan. We moeten ‘ontgroeien’: minder produceren en minder consumeren. En we moeten ons streven verleggen van welvaart naar welzijn.
De beroemde ecoloog en econoom Herman Daly betoogde dat veel van wat we economische groei noemen in feite geen vooruitgang is. Waarom? Omdat de ecologische prijs en de welzijnskosten hoger zijn dan de toegevoegde waarde die wordt gerealiseerd.
Niet iedereen zal zich aangesproken voelen door deze argumenten. Maar er zijn ook overwegingen die meer gaan over de ondernemer zelf.
Bedrijfskundig onderzoek laat zien dat je invloed als ondernemer afneemt als je bedrijf groter wordt. Het gaat minder om jou en je ideeën en meer om de markt en de medewerkers.
Ook leidt ondernemingsgroei vaak tot bovengemiddeld veel persoonlijke problemen. Variërend van slaaptekort, stress en spanningsklachten tot depressiviteit.
Oprichters bedankt
Een extra reden om voorzichtig te zijn met je groeiambities: uiteindelijk voelen veel ondernemers zich niet meer thuis in het bedrijf dat ze hebben gebouwd. En dat bedrijf heeft dan ook geen behoefte meer aan hen. Ik las in het blog van Stanford-hoogleraar Bob Sutton een mooie anekdote hierover.
In de jaren tachtig gebruikte iedereen in het bedrijfsleven het spreadsheetprogramma Lotus 1-2-3. Door het succes groeide softwarebouwer Lotus, na de oprichting in 1982, in drie jaar van enkele tientallen tot meer dan duizend medewerkers.
Freada Klein, hoofd organisatieontwikkeling, voerde na deze enorme groei een fascinerend experiment uit. Ze nam de cv’s van de veertig eerste medewerkers van Lotus, voorzag ze van gefingeerde namen en diende ze in bij de HR-afdeling.
Wat ze verwachtte gebeurde: geen van de kandidaten – inclusief oprichter Mitch Kapor – werd uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Het nieuwe, grote Lotus had duidelijk geen behoefte meer aan de talenten van de mensen die het bedrijf hadden gecreëerd.
Leeslijst
