WK-tweekamp zonder Magnus Carlsen

Aanstaande zondag, ’s ochtends om 11 uur Nederlandse tijd, begint in Astana, de hoofdstad van Kazachstan, de eerste partij van de tweekamp om het wereldkampioenschap tussen de Rus Jan Nepomniasjtsji (32) en de Chinees Ding Liren (30).

Nepo, die in 2021 halverwege zijn WK-match in Dubai tegen Magnus Carlsen instortte en met 7½ – 3½ verloor, won vorig jaar het kandidatentoernooi in Madrid. Onder normale omstandigheden zou hij daardoor opnieuw de uitdager van Carlsen worden, maar al tijdens dat toernooi had Carlsen laten merken dat hij niet meer om het wereldkampioenschap zou spelen. Het betekende dat de WK-tweekamp zou gaan tussen de nummers een en twee van Madrid. Ding stak een tandje bij en bereikte op het nippertje de tweede plaats.

Nepomniasjtsji was een van de 44 Russische schakers die in maart 2022 in een open brief aan Poetin de Russische inval in Oekraïne een catastrofe noemden. Ze schreven dat ze de pijn van hun Oekraïense collega’s deelden en riepen op tot vrede.

Nepo’s situatie lijkt ongemakkelijk. Hij is tegen de oorlog, maar hij is ook het boegbeeld van het Russische schaak. In twintig Russische steden zijn ‘fanzones’ opgericht, waar mensen hem tijdens de match kunnen toejuichen. In het bestuur van de Russische schaakbond zitten politieke figuren als Sergej Sjoigoe, de Russische minister van Defensie, en Dmitri Peskov, woordvoerder van Poetin.

Ding Liren had de afgelopen jaren problemen door de Chinese overheidsmaatregelen tegen Covid-19. Hij kon weinig reizen en als het toch kon, moest hij soms eerst in quarantaine. Toernooien online vonden vaak plaats als het in zijn woonplaats Wenzhou diep in de nacht was. Nu is hij vrij en zonder jetlag, want het tijdsverschil tussen Wenzhou en Astana is maar twee uur.

Nepo is een vermetel aanvaller, soms op het roekeloze af. Ding een diepzinnig strateeg. In rating zijn ze tweede (Nepo) en derde van de wereld. Het ratingverschil tussen hen is klein, maar groot is het verschil met nummer één Magnus Carlsen, de man die niet meer meedoet.

Ding Liren – Jan Nepomniasjtsji, kandidatentoernooi Madrid 2022

1. c4 e5 2. g3 c6 3. Pf3 e4 4. Pd4 d5 5. cxd5 Dxd5 6. Pc2 Pf6 7. Pc3 De5 8. Lg2 Pa6 9. 0-0 Le7 10. Pe3 0-0 In een eerder kandidatentoernooi, Jekaterinenburg 2020, werd in Giri – Grisjtsjoek het voortvarende 10…h5 gespeeld. Dat eindigde in remise. 11. a3 Te8 12. b4 Pg4 Een moedig maar dubieus pionoffer dat wit hier of op de volgende zet aan had moeten nemen. 13. Lb2 Dh5 14. h4 Lf6 15. Dc2 Pxe3 16. dxe3 Lf5 17. Pa4 Lxb2 18. Pxb2 Nu heeft zwart gratis een aanvalsstelling gekregen. 18…Pc7 19. Pc4 Te6 20. Tfd1 Pd5 21. Td4 h6 Direct 21…g5 was al heel goed voor zwart.

Zie diagram

Opgave

Ding Liren – Ernesto Inarkiev, World Cup Bakoe 2015. Wit begint en wint.

Oplossing: 1. Lc2 Dxc2 2. Pd3 (dreigt 3. Dxh7 mat) Kg8 (relatief het beste was 2…Dxd3 3. Txd3 Pgf5, al staat wit dan ook gewonnen) 3. Dxh7+ Kf7 4. Pe5+ Ke6 5. Dxc2 en wit won snel.

Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant van 7 april 2023