Wie vielen er op bij de Amerikaanse Congresverkiezingen?

Pennsylvania — John Fetterman

De belangrijkste zege voor de partij van president Biden kwam dinsdag uit Pennsylvania. Daar pakte vicegouverneur John Fetterman een Senaatszetel af van de Republikeinen. Hij wist na een moeizame campagne, waarin hij getroffen werd door een herseninfarct, de tv-bekendheid Mehmet ‘Dr.’ Oz nipt te verslaan. Fetterman is een minder gepolijst type dan Newsom. De getatoeëerde beer van een kerel zou ook kunnen doorgaan voor kooivechter. Dat profiel hielp hem juist om in de oude industriestaat de ‘blue collar’-arbeiderstem te winnen.

Het tekent een richtingenstrijd die zich in de partij kan aandienen in de rest van Bidens termijn. Denken de Democraten de kiezer te verleiden met immateriële thema’s als abortus of verdediging van de democratie, of breken ze – in tijden van hoge inflatie – met het neoliberalisme en gaan ze de recordwinsten van het bedrijfsleven afromen via hogere belastingen?

Virginia — Abigail Spanberger

Zelf stond ze dinsdag niet meer op een stembiljet, maar de Republikeinse afgevaardigde Liz Cheney (uit Wyoming) speelde toch een sleutelrol. De dochter van ex-vicepresident Dick Cheney is uitgegroeid tot paria in haar partij omdat ze in het Huis de Capitool-rellen door Trump-fans helpt onderzoeken. Voorafgaand aan verkiezingsdag sprak ze steun uit voor gematigde Democraten, onder wie oud-CIA-agent Abigail Spanberger. Die versloeg in de voorsteden van Richmond, Virginia, een door Trump gesteunde verkiezingsontkenner. Cheney wil zich in 2024 ook in de presidentsrace mengen. Het lukt haar hoogstwaarschijnlijk niet om de kandidaat van de partij te worden, maar ze zou wellicht wel geld kunnen ophalen om – net als dinsdag in Virginia – pro-Trump-kandidaten te gaan dwarsbomen.

Colorado — Lauren Boebert

Hun verrassendste nederlaag leden de Republikeinen in de westelijke bergstaat Colorado. De uiterst-rechtse afgevaardigde Lauren Boebert werd in 2020 gekozen als een uitgesproken voorstander van het recht op vrij wapenbezit. Ze komt uit het plaatsje Rifle (‘geweer’) waar ze een horecatent heeft met gewapende bediening. In Washington bediende ze zich van racistische taal, verspreidde ze de extreem-rechtse complottheorie QAnon over een schaduwbewind van pedofiele Democraten en beroemdheden, en verdedigde ze Capitool-bestormers. Dinsdag bleken ook kiezers in haar dieprode district klaar met dit soort extremisme door nipt voor een gematigde Democraat te stemmen.

South Carolina — Tim Scott

De Republikeinse Partij is in Washington nog steeds vooral een club van oudere, witte mannen, maar de oppositiepartij had dit keer ook enkele kandidaten ‘van kleur’. De Afro-Amerikaanse senator Tim Scott won in South Carolina met gemak een tweede termijn en hintte hierna gelijk op een gooi naar het Witte Huis. „Mijn grootvader”, een katoenplukker die hij vaak aanhaalt in toespraken, „herkoos in 2012 nog de eerste zwarte president [Barack Obama, red.]”, zei Scott. „Ik had gehoopt dat hij lang genoeg geleefd had om nog een man van kleur president te zien worden. Maar laat het dan dit keer niet een Democraat zijn, maar een Republikein. Alles kan in Amerika.”