N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Nieuwe regering Brazilië Tijdens zijn eerdere presidentschap trad Lula da Silva hard op tegen de ontbossing van het Amazonegebied. Terug aan de macht zet hij die reputatie in om wereldwijd steun te verwerven.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/02/data96524778-6f237b.jpg)
Foto Eraldo Peres/AP
Als ‘longen van de wereld’ en als belangrijkste zoetwaterreservoir op aarde is het Amazonegebied onmisbaar om de planeet leefbaar te houden. Die cruciale rol maakt het woud voor de Braziliaanse president Lula da Silva óók een uitermate geschikt vehikel voor internationale diplomatie. De sociaal-democraat tamboereert dat Brazilië na vier jaar onder de ultrarechtse president Jair Bolsonaro „terug is” op het wereldtoneel. En nergens kan hij de breuk met zijn voorganger scherper aftekenen dan rond de Amazone.
Die missie begon Lula al voordat hij op nieuwjaarsdag 2023 werd beëdigd. In november reisde hij – vers gekozen – naar de internationale klimaattop COP27 in Sharm-el-Sheikh, waar de presidente eleito bijna als een popster werd ontvangen door activisten die zijn naam scandeerden. „Brazilië is weer bereid om de krachten te bundelen voor een gezonde planeet”, beloofde hij.
Lula leidde Brazilië al eens tussen 2003 en 2010 en wist de ontbossing in het Amazonegebied toen met 80 procent terug te dringen. Onder Bolsonaro nam deze weer toe tot het hoogste niveau in vijftien jaar en kregen goudzoekers, mijnbouwers, vissers en veetelers ruim baan bij de exploitatie van het kwetsbare gebied. Hierdoor kwamen ook de oorspronkelijke bewoners van het woud verder in de verdrukking, onder wie de Yanomami, die in januari direct door de nieuwe regering-Lula gered werden.
Buitenlandse miljoenen
In zijn nieuwe termijn heeft Lula zich een ambitieus doel gesteld: nul ontbossing in 2030. Om buitenlandse hulp voor die belofte te werven, grijpt hij terug op een door hem eerder beproefd middel, het Amazon Fund. In dit door de Braziliaanse ontwikkelingsbank BNDES beheerde fonds konden andere landen sinds 2008 geld storten. Brazilië kreeg dit uitgekeerd als het vooruitgang boekte bij het tegengaan van ontbossing en moest het geld ook aanwenden voor behoud van het woud. Vooral Noorwegen, rijk dankzij gas en olie, doneerde flink aan het Fonds: 8,3 miljard kronen (850 miljoen euro) tussen 2009 en 2018.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data96247194-09154c.jpg|https://images.nrc.nl/jhgTsIWImIEbfob3nJVufwU5q8M=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data96247194-09154c.jpg|https://images.nrc.nl/hdYu3wB9dP38V1sZSIdJ3FOQP_U=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data96247194-09154c.jpg)
De Mucajai stroomt door het gebied van de Yanomami.
Foto MICHAEL DANTAS/AFP
Uit onvrede over Bolsonaro’s beleid besloten Noorwegen en Duitsland deze tegoeden in augustus 2019 te bevriezen. Onder Lula krijgt het fonds een doorstart. Toen de Duitse bondskanselier Olaf Scholz vorige week in Brazilië op bezoek kwam, als eerste westerse leider, zegde hij ook 35 miljoen euro toe aan dit fonds als onderdeel van een groter hulppakket van 200 miljoen euro voor bescherming van het oerbos en zijn oorspronkelijke bewoners.
Wat Lula betreft is die Duitse toezegging pas de eerste van veel meer internationale steun aan het woud. In de eerste helft van dit jaar wil hij een grote Amazone-top beleggen. En in juli staat een top met de Europese Unie op de agenda om het vrijhandelsverdrag vlot te rekken dat het Zuid-Amerikaanse landenblok Mercosur met de EU sloot, maar dat uit Europese onvrede over Bolsonaro’s milieubeleid nooit volledig geratificeerd is.
En daar blijft het niet bij, als het aan Lula ligt. Volgend jaar wil hij het Braziliaanse G20-voorzitterschap aanwenden om zijn land en de Amazone op de kaart te zetten. Ook wil hij de volgende COP-klimaattop naar Brazilië halen, om deze te houden in het regenwoud zelf.
