Verzustering in de nasleep van de oorlog in ‘Het Verloren Transport’

In 10 april 1945 boemelde een trein met 2.500 ‘ruiljoden’ – gespaard met het oog op uitwisseling – uit kamp Bergen-Belsen twee weken door verwoest nazi-Duitsland totdat die bij het gehucht Tröbitz tot stilstand kwam. Aan boord bevonden zich onder meer Ischa Meijer, Abel Herzberg en Hannah Goslar, boezemvriendin van Anne Frank. Het Rode Leger vond 198 doden in de wagons, zo’n 300 anderen stierven later in Tröbitz, vooral door vlektyfus.

Een dramatisch verhaal, in Het Verloren Transport helaas verwerkt tot stroperig drama. Het is een chic belichte film van zinderende close-ups en romantische strijkjes dat aanvoelt als Oscarbait uit de jaren tachtig. De focus ligt op een trio vrouwen: de Nederlands-Joodse overlever Simone (Van Vliet), de Russische scherpschutter Vera (Anselin) en nazi-meisje Winnie (Bachmann). Als Tröbitz in quarantaine moet, probeert Simone haar doodzieke man Isaac (Suijker) uit het lazaret te houden, een sterfhuis.

Het Verloren Transport draait om verzustering. De taaie Russin Vera houdt zich staande tussen verkrachtende landgenoten, Winnie moet denazificeren. Terwijl vrouwelijke solidariteit groeit, beperkt de arme Isaac zich tot wegteren: na een uur ijlen zou je hem wel onder een kussen willen smoren. Isaac is een bewegingloos baken in een zee van betekenisvol smeulende vrouwenblikken: halen ze trauma’s op dan bestaat er plots geen taalkloof.

Het Verloren Transport kampt met weinig figuranten en decors: de omvang en de intensiteit van het drama ontgaat je daardoor een beetje. Maar het helpt ook niet dat regisseur Diesing gruwelen en lijken vermijdt. In het begin stappen de Joden uit hun dodentrein als festivalgangers uit de feesttent na een lange nacht. Een intro met treinshots had hier geholpen om ons van hun lijden te doordringen: halfduistere, stampende wagons, kermen, SS-gesnauw, huilende baby’s. Misschien wilde Diesing clichés vermijden, maar haar aanpak is te onthecht. Het Verloren Transport voelt daardoor eerder als twee weken in een zelfhulpgroep dan als een oorlogsdrama.

https://www.youtube.com/watch?v=I82-vhkwW7c&ab_channel=SeptemberFilmDistribution

In deze gids vind je de beste films die momenteel in de bioscoop draaien