US Open-kampioen Coco Gauff (19) is op en naast de baan volwassen voor haar leeftijd

„Dit meisje is heel speciaal”, zei de Nederlandse Micky Lawler tegen NRC nadat Coco Gauff in oktober 2019, in het Oostenrijkse Linz, haar eerste proftoernooi op het hoogste niveau had gewonnen. Lawler is voorzitter van de vrouwentennisbond WTA. „Voor iemand van vijftien is ze niet alleen op tennisgebied, maar ook mentaal enorm sterk.” Een paar maanden eerder had de sportwereld voor het eerst kennisgemaakt met Gauff, toen ze op Wimbledon in de eerste ronde won van Venus Williams en als qualifier de laatste zestien haalde. Ze wilde de allerbeste worden, liet ze in Londen weten.

Gauff ligt vier jaar later op koers om haar doel te verwezenlijken. Als derde Amerikaanse tiener bij de vrouwen, na Tracy Austin en Serena Williams, won ze zaterdag de US Open. In de finale was Gauff in drie sets te sterk voor de Wit-Russische Aryna Sabalenka: 2-6, 6-3 en 6-2. Het is haar eerste grandslamtitel en door de eindzege in New York stijgt ze naar de derde plaats op de wereldranglijst, achter de nieuwe nummer 1 Sabalenka en Iga Swiatek uit Polen.

Rustig en geconcentreerd

In de finale van de US Open toonde Gauff haar mentale kracht. Na het verlies van de eerste set bleef ze ook aan het begin van de tweede set slecht serveren, maar overleefde ze twee breekpunten. En nadat ze even later op een 3-1 voorsprong was gekomen, was Gauff los: haar opslag ging beter lopen, ze kreeg Sabalenka steeds meer in beweging – niet het sterkste punt van haar opponent – en ze slaagde erin om ook onder grote druk de snoeiharde ballen van de Wit-Russische terug te slaan.

Waar Sabalenka openlijk haar frustraties liet zien, bleef Gauff na elk verloren punt rustig en geconcentreerd. Pas na het matchpoint liet ze de emoties toe en barstte ze in tranen uit. Bij de prijsuitreiking was Gauff alweer aan het lachen en liet ze op verschillende manieren van zich horen. Eerst roemde ze de „competitie en het vuur” dat Sabalenka op de baan brengt. „Dat is iets wat deze sport beter maakt.” Vervolgens rekende Gauff af met critici die dachten dat ze haar plafond al had bereikt en een grandslamzege te hoog gegrepen was voor haar. „Jullie dachten mijn vuurtje te hebben geblust, maar jullie hebben het juist doen oplaaien. Ik sta in vuur en vlam.” En tot slot bedankte ze, nadat ze een cheque ter waarde van omgerekend 2,8 miljoen euro had ontvangen, met een grote lach Billie Jean King. „Dank je wel Billie, dat je hiervoor gevochten hebt.” Voormalig tenniskampioen King zorgde er in 1973 voor dat de US Open, als eerste grandslamtoernooi, de winnaars bij de mannen en de vrouwen gelijk ging belonen.

Inspirerende nederlagen

Gauff lijkt geboren voor de spotlights en weet vaak de juiste woorden te kiezen – soms serieus, soms olijk. Na haar halve finale bij de US Open tegen de Tsjechische Karolina Muchova, een partij die bijna vijftig minuten stil lag door klimaatdemonstranten op de tribune van het Arthur Ashe-stadion, was Gauff mild. „Als ze geloofden dat ze dit moesten doen om gehoord te worden, vind ik het best. Het ging op een vreedzame manier.” En na haar kwartfinale tegen Jelena Ostapenko kondigde ze op verzoek van de interviewer op de baan Novak Djokovic aan. „Hier pak ik de microfoon even voor. Graag uw aandacht voor de nummer 1 van de wereld, winnaar van 23 slams, geloof ik. Novak Djokovic, woehoe!”

Gauff is volwassen voor haar leeftijd, ook op de baan. Nederlagen inspireren haar om nog harder te werken, om zichzelf waar nodig te verbeteren, vertelde ze zaterdag na de eindstrijd. In 2022 was ze in haar eerste grandslamfinale, op Roland Garros, kansloos tegen Iga Swiatek: 6-1 en 6-3. Dit jaar had ze op het gravel in Parijs, in de kwartfinale, opnieuw geen kans tegen de Poolse, die tot en met dit weekend 75 weken de wereldranglijst aanvoerde. „Toen wist ik dat ik iets moest veranderen”, zei Gauff in New York. Dat lukte niet meteen, want op Wimbledon verloor ze dit jaar al in de eerste ronde van landgenote Sofia Kenin. Die nederlaag verloste haar van het verstikkende idee dat ze, net als haar voorbeeld Serena Williams, vóór haar twintigste een grandslam moest winnen.

Brad Gilbert

Gauff voegde Brad Gilbert als adviseur aan haar begeleidingsteam toe. De 62-jarige Amerikaan was begin jaren negentig nummer vier van de wereld, hoewel hij niet bekend stond als een groot tennistalent. Gilbert was na zijn carrière coach van Andre Agassi, die hij naar zes grandslamtitels begeleidde, en later ook van Andy Roddick en Andy Murray. Gilbert staat bekend als een groot strateeg, maar een belangrijke les die hij Gauff leerde was om te relativeren, vertelde Jarmere Jenkins, een van de coaches van Gauff, aan de BBC: vijf dagen per jaar ben je volgens Gilbert onverslaanbaar, vijf dagen speel je bar slecht en voor de rest moet je gewoon elke wedstrijd je stinkende best doen.

Gauff won begin augustus het WTA 500-toernooi in Washington, haar grootste zege ooit. Een paar weken later was ze de beste in Cincinnati, een WTA 1000-toernooi, de categorie onder de grandslams. De vraag is nu of de US Open-titel voor Gauff het begin is van de succesvolle carrière die ze als vijftienjarige voor zichzelf zag weggelegd. Denk groot, was destijds al haar levensmotto. Om de beste tennisster aller tijden te worden, moet ze nog minimaal een stuk of twintig grandslamtoernooien winnen. Maar eerst wil Gauff genieten van haar eerste grote prijs. „Ik ben erg gelukkig nu, en ook een heel, heel klein beetje opgelucht. Omdat ik het eerlijk gezegd voor mezelf heb gedaan, niet voor andere mensen.”