Trump 2024? ‘Hij heeft geen zin in de campagne, maar wil wel weer president zijn’

Er is geen signeersessie na afloop. Er worden geen zaalmicrofoons neergezet voor vragen uit het publiek. En als de auteur binnenkomt, loopt een beveiliger voor haar en eentje achter haar. Een openbaar interview met journalist Maggie Haberman verloopt vrijdag bij boekhandel Politics & Prose in Washington heel anders dan de gebruikelijke boekpromoties. Dat ligt niet aan haar, maar aan haar onderwerp: oud-president Donald Trump. Zijn aanhangers hebben weinig op met journalisten die serieuze aandacht besteden aan hun idool.

Haar boek Confidence Man, dat vorige week verscheen, werd in de eerste recensies meteen in positieve zin afgezet tegen andere zogenoemde ‘tell all’-boeken over Trumps presidentschap. Haberman (48) was niet zozeer op zoek naar nieuwe onthullingen uit het Witte Huis – waarvoor ze de andere journalisten overigens prijst: „Als ik hun boeken las, sloeg ik mezelf voor m’n kop en dacht: waarom heb ik dat niet?” Zij zocht niet naar „takes” (nieuwsitems), zegt ze, zij zocht naar een antwoord op de vraag ‘waarom?’ Waarom doet Trump wat hij doet? Waar komt zijn gedrag vandaan?

Er is het verlangen om Trump psychologisch te duiden, maar dat is niet mijn werk

Maggie Haberman journalist

De sleutel ligt in New York in de jaren zeventig en tachtig, volgens Haberman, die opgroeide in dezelfde wijk, Queens, als waar de Trumps vandaan komen. In die tijd werd de stad geregeerd door corruptie en inefficiëntie, en dat had alles te maken met het zakenmilieu waarin Trump (76) juist omhoogkwam, zegt ze. „De patronen uit die tijd, van niet betalen, van onder je contracten uitkomen, mensen tegen elkaar opzetten en de aandacht van de media zoeken, is als het ware gestold in Trump, decennia lang. Hij bracht het mee naar Washington toen hij president werd en heeft er de politiek in hoge mate mee besmet.”

Boulevardblad

Als journalist voor boulevardblad New York Post schreef Haberman al lang over de zakenman Trump voordat hij president werd. Ze vertelt hoe hij in 2011 ook speelde met de gedachte om zich te kandideren, „en serieuzer dan de meeste mensen toen dachten”.

Zij schreef er dan ook serieus over en toen hij toch niet meedeed, voelde ze zich gebruikt om zijn profiel te versterken. Met enige spijt kijkt ze terug op haar verslaggeving uit die tijd over Trumps bewering dat Barack Obama niet geboren zou zijn in de Verenigde Staten en dus geen president had mogen worden – een leugen die Trump populair maakte in vér-rechtse kringen. „We deden ons werk”, zegt Haberman. „We zeiden erbij dat het niet klopte, maar intussen hielpen we toch bij de verspreiding van zijn leugen.”

De omgang van Trump met de media en van de media met Trump is een onderwerp waar de interviewer in de afgeladen volle boekhandel, CNN-journalist Kaitlan Collins, uitvoerig op ingaat. „Ik ben nooit iemand tegengekomen die media-aandacht ondergaat zoals Trump. Verhalen waar andere mensen van zouden walgen, deden hem genoegen.”

Ze vertelt over een kop op de voorpagina van de New York Post in 1990: ‘Best Sex Ever’. Dat zou de minnares van de gehuwde Trump aan de krant hebben gezegd. In de eerste plaats kwam het niet van haarzelf, maar van een vriend en zelfs díe had het niet zo gezegd. De minnares vond de krantenkop heel onaangenaam. „Maar Trump vond het geweldig, een soort bewijs van zijn viriliteit”, zegt Haberman.

Matig succesvolle ondernemer

In die jaren liepen journalisten de deur plat bij Trump. De media bouwden „verhaal na verhaal” mee aan het bouwwerk dat hij voor zichzelf oprichtte. Zo leek het of hij aan het hoofd stond van een succesvol zakenimperium, terwijl hij in werkelijkheid een matig succesvolle ondernemer was, die in de rechtbank ooit zei dat hij „mentale projecties” maakte van de waarde van zijn golfbanen en casino’s. „De meeste journalisten namen aan dat klopte wat hij zei, ze wisten niet hoe ze het tegendeel moesten bewijzen en hij had altijd een goede quote voor ze.”

De werkwijze van kranten werkt gezichtsbedrog in de hand, zegt Haberman. „Wij gebruiken die goede quote en laten de tegenstrijdigheden die hij ook zegt, achterwege. Trump leeft van de ene korte tijdspanne naar de andere, en de nieuwscyclus van de media verloopt net zo fragmentarisch.” Er was tijdens de presidentscampagne van Trump in 2015 en 2016 vaak kritiek op media die zijn verkiezingsbijeenkomsten live uitzonden. „Maar je zou kunnen volhouden dat je kiezers een grotere dienst bewijst door alles, zonder montage, uit te zenden, dan kunnen ze zelf hun oordeel vormen.”

Ze haalt een begrip aan uit Trumps ‘autobiografie’ The Art of the Deal: ‘de waarachtige overdrijving’. Dat roept meteen de vraag op hoe de drie interviews verliepen die Haberman met Trump had voor dit boek. Hoe lastig is het om de woordenstroom te onderbreken voor een vraag en die ook nog te laten beantwoorden? Haberman complimenteert Collins die volgens haar ooit had laten zien hoe je de perfecte vraag aan Trump stelt. Die had in een of andere context beweerd dat hij als president „absolute macht” had. „Dat klopt niet. Wie heeft u dat verteld”, was de vraag van Collins – waarbij vooral het tweede deel zijn volle aandacht uitlokte.

Man zonder context

Vooraf aan het gesprek mocht het publiek vragen op kaartjes schrijven. Collins leest voor: hoe lastig is het voor een journalist om niet te psychologiseren als je verslag doet van zo’n man? Haberman heeft net uitgelegd waarom Twitter zo’n perfect medium was voor Trump. „Op Twitter wordt alles platgeslagen en gelijkgemaakt en Trump is een man zonder context.”

Ze maakt een onderscheid tussen iemand analyseren en op de sofa leggen. Het verschil tussen Trump en presidenten als Clinton en Obama, die ook de hele tijd aan analyses werden onderworpen, is dat Trumps gedrag „zich simpelweg afspeelt buiten de normale kaders van mensen die in Washington leven en met presidenten te maken hebben gehad”. Een voormalige medewerker van het Witte Huis zei tegen anderen dat hij zich nooit had kunnen indenken dat iemand als Trump zou bestaan „en ik citeer: buiten de gevangenis of een gekkenhuis”. Ja, zegt Haberman, „er is het verlangen om Trump psychologisch te duiden, maar dat is niet mijn werk”.

Ten slotte komt de vraag die iedereen zich stelt: zal Trump opnieuw een gooi naar het presidentschap doen in 2024? Bij hun derde interview, in september 2021, bleef Trump maar doorpraten over 2020 en hoe Biden die verkiezingen van hem had gestolen. Haberman onderbrak hem en zei: Ik heb een paar vragen over 2024. „Hij zei: ‘2024?’ Alsof hij bedoelde: waarom zouden we het daar in hemelsnaam over willen hebben?”

Maar in de tussentijd is dat veranderd, denkt ze nu. „In 2016 wilde hij helemaal geen president worden, alleen maar weten of hij kon winnen. En hij had lol in de campagne. Nu heeft hij helemaal geen zin om campagne te voeren, maar wil hij wel weer president zijn.”