Topontmoeting tussen Zelensky en Eurocommissarissen benadrukt solidariteit van EU met Oekraïne

De reis was de boodschap. Het was haar vierde bezoek, zei Commissievoorzitter van de EU Ursula von der Leyen donderdag, staand naast president Volodymyr Zelensky in Kiev. En deze keer was ze niet alleen gekomen. Maar liefst vijftien Eurocommissarissen waren meegereisd voor een vergadering met de Oekraïense regering. Deze vrijdag volgt nog een topontmoeting van Zelensky met Von der Leyen en EU-raadsvoorzitter Charles Michel.

Met de tweedaagse ontmoeting vlak voor de verjaardag van Poetins invasie op 24 februari wilde de EU onderstrepen dat Oekraïne niet alleen staat in het gevecht en ook niet alleen komt te staan. Die boodschap was gericht aan zowel Oekraïne als Rusland.

Lees ook: Hoe alle ‘rode lijnen’ rond de oorlog in Oekraïne toch langzaam opschuiven

President Poetin greep donderdag intussen het tachtigste jubileum van de Sovjetoverwinning bij Stalingrad aan om dreigementen te uiten richting het Westen. „We worden weer door Duitse tanks bedreigd”, zei hij, verwijzend naar het recente besluit van het Westen om Leopard 2-tanks van Duitse makelij aan Oekraïne te geven. „Wie denkt te winnen op het slagveld begrijpt klaarblijkelijk niet dat een moderne oorlog met Rusland fundamenteel anders voor hen zal zijn. Wij sturen onze tanks niet naar hun grens. Maar we hebben een manier om te antwoorden en dat zal niet stoppen met de inzet van gepantserde voertuigen. Iedereen moet dat begrijpen”, aldus Poetin in wat leek op een nieuwe verkapte dreiging met kernwapens.

De EU staat het belaagde Oekraïne terzijde met financiële en economische steun, met de financiering van wapenleveranties en met de opvang van vluchtelingen. In totaal hebben de EU en de lidstaten 50 miljard euro op tafel gelegd, 37,8 miljard aan financiële en humanitaire hulp en 12 miljard aan militaire steun.

In haar bagage had de Commissie donderdag nog een paar nieuwtjes. Ze legt 25 miljoen euro op tafel voor het ontmijnen van gebieden die op Rusland zijn heroverd. Ook wordt het aantal Oekraïense militairen dat in de EU getraind wordt verdubbeld van 15.000 naar 30.000 militairen.

Het ging er de EU-delegatie in Kiev dus vooral om Oekraïne aan de borst te drukken

Von der Leyen maakte ook bekend dat er in Den Haag een internationaal centrum komt dat voorbereidend werk moet doen voor de berechting van de Russische leiding wegens haar aandeel in de invasie in Oekraïne. Het centrum gaat het verzamelen van bewijsmateriaal coördineren, maar ook aanklachten voorbereiden. „We zullen heel snel kunnen beginnen”, zei Von der Leyen. „Rusland moet worden afgerekend op zijn schandelijke misdaden.”

De EU zoekt al langer naar manieren om Oekraïne te helpen bij de berechting van oorlogsmisdaden. Zo stuurde Nederland bijvoorbeeld al forensisch deskundigen.

Oekraïnetribunaal

Het Internationaal Strafhof in Den Haag houdt zich ook al met oorlogmisdaden in Oekraïne bezig, maar is niet bevoegd om te oordelen over het besluit tot een invasie. Het nieuwe Internationaal Centrum voor de Vervolging van de Misdaad van Agressie moet de voorloper zijn van een speciaal Oekraïnetribunaal waar de Russische leiders wél berecht kunnen worden.

Het ging er de EU-delegatie dus vooral om Oekraïne aan de borst te drukken. Maar de EU-top had, aldus EU-diplomaten vooraf, ook het doel om het enthousiasme van Oekraïne over een snelle toetreding tot de EU enigszins te temperen.

Oekraïne kreeg afgelopen voorjaar de status van EU-kandidaatlid en moet nu, zoals alle aspirant-leden, op een groot aantal terreinen aan Europese criteria voldoen. Dat proces duurt normaliter járen, maar Oekraïne zei onlangs te hopen op toetreding in 2026.

In de Europese bagage zit daarom ook de boodschap dat Oekraïne aan dezelfde eisen moet voldoen als alle anderen. De voortgang is goed en de EU hoopt dat Kiev ondanks de last van de oorlog de vaart erin kan houden, maar niemand wil zich vastleggen op data, aldus een diplomaat. Een punt waarop Oekraïne traditioneel slecht scoorde was corruptie.