Theaterstuk over ‘integere held’ Zelensky: waarom verslapt onze aandacht voor de oorlog in de Oekraïne?

De voorstelling is niet af, zo delen de spelers van De Theatertroep bij aanvang meteen mee. Zelensky hier speelt tot eind mei en gedurende die speeltijd zullen ze hem doorontwikkelen. Zo kunnen actualiteiten nog worden meegenomen, maar ook voor gedachtes van toeschouwers is ruimte. Of we de makers na afloop vooral even aan hun jasje trekken als we iets over het thema kwijt willen.

De spelers van De Theatertroep zijn geen Oekraïnedeskundigen, daar laten ze geen misverstand over bestaan. Voordat ze deze voorstelling begonnen te maken wisten sommigen van hen het land niet eens op de wereldkaart aan te wijzen. En toch voelden ze de aandrang een voorstelling te maken over Volodymyr Zelensky, de Oekraïense president.

Het idee kwam van theatermaker Patrick Nederkoorn en acteur en regisseur Arjen Arnoldussen. Zij hadden al tijden een fascinatie voor Zelensky, want hij was acteur, net als zij, en een acteur die president wordt, ja dat spreekt tot de verbeelding. Wat is echt, wat gespeeld? Hun ambitie was om ‘de mens achter de politicus’ tot leven te wekken.

Voor een onderwerp zo serieus als de Russisch-Oekraïense oorlog heeft Zelensky hier een opvallend lichte toon. Patrick Duijtshoff speelt Zelensky. Dat wil zeggen: hij vertolkt een paar van zijn speeches in het Nederlands en hij speelt fictieve dialogen uit met figuren uit Zelensky’s leven. Met zijn vrouw bijvoorbeeld, die hem helpt bij het schrijven van een speech. Met zijn moeder, die hem belt terwijl hij zit te wachten op een telefoontje van Boris Johnson. Met zijn vriend, die hem vraagt waarom hij niet gewoon stopt met die hele oorlog. Ook zijn er liedjes, en nagespeelde sketches.

Lees ook Van tv-komiek naar president in oorlogstijd. Een profiel van Zelensky

Kalasjnikov

De Theatertroep presenteert Zelensky als de naïeve, integere held van het verhaal, die zelf (‘alsof het noodlot aan je carrière timmert’) ook geen idee heeft hoe hij in dit scenario is beland. Politiek heeft Zelensky hier niet bijster veel om het lijf. Het gros van de scènes dient om het publiek bij te praten over Zelensky’s levensloop. Soms is het een beetje alsof je naar een vleesgeworden Wikipedia-artikel zit te kijken.

Drie scènes in de voorstelling zijn echt geslaagd, geestig ook. Een jongetje houdt een spreekbeurt over de kalasjnikov („Een kalasjnikov is echt heel cool.”). Twee Hollandse vrouwen roddelen over de Oekraïners die ze in huis hebben genomen („Ik moet eerlijk zeggen: ik had ook niet gedacht dat ze zó lang zouden blijven.”). Youtuber Antonina (aanstekelijk gespeeld door Kyrian Esser) legt uit waarom Zelensky zo’n ‘hot daddy’ is. Deze scènes gaan niet over Zelensky’s wonderlijke levensloop, maar over een veel interessanter onderwerp dat de voorstelling lichtjes aanraakt: het onvermogen om je als buitenstaander tot de gruwelen van een oorlog te verhouden.

Hoe kunnen we hier zo onbezorgd onze dagen slijten, terwijl onschuldige burgers, niet eens zo ver weg, moeten vrezen voor hun leven? Waarom vóélen we er vaak zo weinig bij? Waarom verslapt onze aandacht, treedt er ‘oorlogsmoeheid’ in? En stel, je wil je als theatermaker wél betrokken tonen, hoe doe je dat; wanneer verandert voorstellingsvermogen in toeëigening?

Als De Theatertroep Zelensky hier inderdaad nog verder ontwikkelt, zou mijn hoop zijn dat de groep zich vooral focust op die vragen.

Delen Mail de redactie