‘The Whale’ is een matige film met een fenomenale hoofdrol

Het is moeilijk om The Whale onbevangen te kijken. Al maanden buitelen Amerikaanse media over elkaar heen om hoofdrolspeler Brendan Fraser te prijzen. En niet om zuiver artistieke redenen: het verhaal rónd de film is namelijk typisch Hollywood. Een voormalig topacteur, door persoonlijk verval van een voetstuk gevallen, keert glansrijk terug in een dramatische rol. Als het personage dan ook nog een verstandelijke of fysieke beperking heeft, is de Oscarnominatie alvast op zak.

Voorbeelden genoeg. Micky Rourke kwam terug als worstelaar met hartproblemen in The Wrestler (ook geregisseerd door Darren Aronofsky), Michael Keaton kwam terug als psychotische, uitgerangeerde acteur in Birdman. Zelfs Mel Gibson mag elke paar jaar een keer terugkomen, tot hij zijn carrière onvermijdelijk wéér in brand zet.

Ditmaal is Fraser aan de beurt; de ooit bloedmooie acteur van The Mummy die in een depressie belandde. Hij speelt in The Whale een man met morbide obesitas, veroorzaakt door trauma. Het Hollywoodverhaal – en de scepsis die erbij komt – flippert rond in je hoofd als je de bioscoop binnenloopt. Des te knapper dat Brendan Fraser je binnen vijf minuten overtuigt. Hij is fenomenaal. Zijn constant waterige, zielige ogen lijken al het verdriet in de wereld op te zuigen. Zijn stem is diep en wijs, als je je ogen sluit is hij een pratende berg in een Japans sprookje. En zijn bewegingen zijn verrassend menselijk vanonder al dat latexblubber.

https://www.youtube.com/watch?v=BfV3cTHYiX0

Lees ook een interview met regisseur Darren Aronofsky: ‘The Whale’: als je je schaamt voor de ruimte die je inneemt

Veel acteurs hadden in deze rol gewoon maar één noot aangeslagen. Fraser speelt Charlie nooit alleen als zielige dikke man, maar als volledig mens: hij is grappig, gecompliceerd, goed en kwaad, en ja, gekweld. Het is hypnotiserend. Fraser legt de zweep op je ziel zonder van de bank af te komen. Je vergeet bijna dat er nog een plot is.

Dat komt ook doordat de plot zo zwak is. Het begint interessant. In de eerste scène wordt Charlies dood aangekondigd. Zijn bloeddruk is hartaanval-hoog en hij doet er niks aan. Hij eet zich de kist in, bewust, omdat een streng christelijke kerk zijn vriend tot zelfmoord heeft gedreven.

Maar gaandeweg maakt de intrige in The Whale plaats voor een banaal familiedrama. Charlie werd geëxcommuniceerd door zijn gezin toen hij verliefd werd op een man. Zijn pogingen om weer contact te krijgen met dochter Ellie (Sadie Sink) zijn voorspelbaar en saai. Het helpt niet dat Ellie zó’n archetypisch boze tiener is dat je als kijker denkt dat Charlie dolblij mag zijn dat het contact was verbroken. Er is ook nog een missionaris, uiteraard met zijn eigen problemen. En de sterke verzorger Liz (Hong Chau), de enige persoon die nog een diepe band heeft met Charlie.

Moby Dick

Als Fraser in beeld is, tilt hij het script omhoog. Ook de cinematografie helpt – de camera draait constant claustrofobisch en onrustig om hem heen. Maar in de scènes zonder Fraser haak je af. Dan vallen de beperkingen pijnlijk op.

Er zitten ook goede kanten aan het scenario. Het thema is obsessie, en dat is interessant. Een rode draad door de film is Moby Dick, het boek van Herman Melville, waar ook de titel van de film naar refereert. Elk personage in de film is een eigen kapitein Ahab. Charlie is het mikpunt van hun obsessie. De missionaris wil iemand helpen. De dochter wil een rechtvaardiging voor haar haat en afkeer van de wereld. En verzorger Liz wil haar eigen rouw verwerken. Voor hen is Charlie de witte walvis, maar als kijker weet je beter: Charlie is niet de walvis, híj is Ahab. De enige die zijn obsessie de dood in volgt.

Bekijk een overzicht van onze recensies over film