Terwijl de oppositie zich verenigt, zoekt Erdogan steun bij kleinere partijen

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan had geen beste week. Zijn campagne voor de parlements- en presidentsverkiezingen van 14 mei moest enkele gevoelige tegenslagen incasseren. Niet alleen weigerde een prominente politicus zich met hem te alliëren, ook kreeg de oppositiekandidaat Kemal Kilicdaroglu de impliciete steun van de pro-Koerdische partij HDP. Hierdoor moet Erdogan het deze verkiezingen opnemen tegen het meest verenigde oppositiefront in zijn twee decennia durende bewind.

De HDP kondigde woensdag aan geen eigen presidentskandidaat te nomineren. „We staan voor een historisch keerpunt dat de toekomst van het land en de samenleving zal bepalen”, zei Pervin Buldan, co-voorzitter van de HDP. Ze noemde Kilicdaroglu niet, maar gaf aan dat het besluit erop gericht is om hem te steunen. Het betekent dat veel kiezers van de HDP, die zo’n 10 procent van het electoraat vormen, op Kilicdaroglu zullen stemmen. „We zullen bij de presidentsverkiezingen onze historische verantwoordelijkheid nakomen jegens het eenmansregime”, zei Buldan.

Impliciete steun

Het is in feite een herhaling van de strategie bij de lokale verkiezingen van 2019, die de oppositie de winst in de grote steden opleverde. De steun van de HDP volgt op een bezoek van Kilicdaroglu aan de partij. Hij beloofde dat hij het conflict tussen de staat en de Koerdische PKK via een politieke weg zal oplossen. De steun van de HDP is impliciet want die ligt gevoelig binnen de oppositie-alliantie, waar de nationalistische IYI Partij ook toe behoort. Voor veel nationalisten is de HDP bezwaarlijk vanwege vermeende banden met de Koerdische terreurgroep PKK. Uit protest kondigde een parlementariër van de IYI Partij zijn vertrek aan.

Volgens analisten zal de Koerdische stem de doorslag geven bij de verkiezingen. In reactie op het verenigde oppositiefront heeft Erdogan de steun verworven van enkele kleinere partijen. Een daarvan is Hüda Par, een streng-religieuze Koerdische partij die voortkomt uit de verboden gewapende groep Hezbollah (niet verwant aan de gelijknamige Libanese beweging). Een andere is de kleine islamitische Nieuwe Welvaartspartij, gelieerd aan de Milli Görüs-beweging. Het is de meest reactionaire alliantie uit de Turkse historie.

Fatih Erbakan, de leider van de Nieuwe Welvaartspartij, kondigde deze week aanvankelijk aan dat hij Erdogan niet zal steunen. Na intensieve gesprekken ging hij toch overstag, mede omdat een omstreden eis van zijn partij werd ingewilligd: de herziening van een wet ter voorkoming van geweld tegen vrouwen. De wet was een belangrijk onderdeel van de Istanbul Conventie, waar Turkije zich in 2021 uit terugtrok omdat die het gezin zou ondermijnen en homoseksualiteit zou promoten.

De eis van de Nieuwe Welvaartspartij leidde echter tot grote spanningen binnen Erdogans AK-partij. Özlem Zengin, vicevoorzitter van de partij, zei zelfs dat ze werd bedreigd omdat ze de wet verdedigde. „Ik ben mijn eenzaamheid binnen de partij op dit onderwerp zat”, zei ze tegen de zender A Haber, waarna ze bijval kreeg van Kilicdaroglu en andere oppositiepolitici. „We hebben 29 miljoen stemmen nodig voor onze president bij de komende verkiezingen. En 10 miljoen daarvan zijn vrouwen.”

Deze week kwam er nog een tegenslag. Mehmet Simsek, de voormalige economische tsaar van Erdogan en oud-vicepremier, sloeg het aanbod af om terug te keren in de regering. De terugkeer van Simsek, die gerespecteerd wordt door buitenlandse investeerders, moest Erdogans economische geloofwaardigheid herstellen in aanloop naar de verkiezingen en het signaal afgeven dat hij zou terugkeren naar orthodox beleid. Maar Simsek bedankte voor de eer. Het spreekgestoelte dat was neergezet buiten het AKP-hoofdkwartier voor zijn persconferentie bleef onaangeroerd.

Lees ook dit stuk over de oppositiekandidaat in Turkije:Hij wordt ‘de Turkse Gandhi’ genoemd: zes oppositiepartijen schuiven hem naar voren om het op te nemen tegen president Erdogan