Kabinetscrisis dreigt in Israël nadat Hooggerechtshof benoeming minister dwarsboomt

Een kabinetscrisis dreigt in Israël omdat het Israëlische Hooggerechtshof woensdag oordeelde dat de benoeming van de minister van Binnenlandse Zaken en Gezondheid ongeldig is. Aryeh Deri, die tevens oprichter en leider is van de ultra-orthodoxe coalitiepartij Shas, is door het Hooggerechtshof afgekeurd omdat hij vorig jaar is veroordeeld voor belastingontduiking. Deri zegt zelf niet te zullen opstappen. Premier Benjamin Netanyahu zal nu moeten beslissen of hij zich schikt naar de uitspraak van het Hooggerechtshof door zijn bondgenoot te ontslaan, maar hij heeft zich tot nu toe stilgehouden.

Shas is met zijn elf zetels onmisbaar voor de uiterst rechtse coalitie van Netanyahu. De partij dreigt de samenwerking op te blazen als Deri geen minister kan zijn. Shas-minister Yakov Margo zei op de Israëlische radio dat „als Aryeh Deri niet in de regering zit, er geen regering is”. Vóór de uitspraak zei een parlementslid van de partij dat als het Hooggerechtshof Deri zou terugfluiten, de rechters zichzelf „in het hoofd aan het schieten zijn”.

Knesset verdeeld

Op de achtergrond van de perikelen binnen het zesde kabinet van Netanyahu speelt een politieke strijd in het Israëlische parlement, de Knesset, om de rol van het Hooggerechtshof. De regering wil de bevoegdheden van het Hooggerechtshof indammen, omdat die te veel macht zou hebben over onder meer benoemingen van ministers. Bovendien moet de Knesset inspraak krijgen in de benoeming van nieuwe rechters, zeggen de voorstanders. Tegenstanders van de hervormingen zijn juist bang dat de regering te veel vrij spel krijgt als de hervormingen worden doorgevoerd. De uitspraak van het Hooggerechtshof op woensdag zet de toch al slechte verhoudingen tussen de twee kampen verder op scherp.

Deri is een bekend gezicht in de Israëlische politiek. Sinds het einde van de jaren tachtig bekleedde hij regelmatig kabinetsposities, al werd zijn loopbaan onderbroken in 1999 omdat hij veroordeeld werd tot drie jaar cel voor onder meer corruptie in zijn rol als minister van Binnenlandse Zaken. In 2011 maakte hij zijn terugkeer in de politiek bekend, en nog geen twee jaar later trad hij weer toe tot de Knesset. Ondanks zijn aanhoudende aanwezigheid is Deri niet bepaald populair; een meerderheid van de Israëlische stemmers is tegen zijn aanstelling, zo blijkt uit opiniepeilingen.

Om Deri weer toe te kunnen laten treden tot een kabinet ondanks zijn recentste veroordeling, moest een wet die veroordeelden weert van publieke functies worden aangepast. Die wetsaanpassing was cruciaal voor het rondkrijgen van een meerderheid in de Knesset voor het huidige kabinet.

Lees ook Woede in Israël over plan om rechters onder politieke controle te brengen