Tegen IJsland moet alles goed gaan voor de Oranje Leeuwinnen

‘Kaatsen, komaan! Hop, rechterbeen, andere rechterbeen. Tik, tik! Juist. Hard inspelen, naar je rechterbeen, niet naar je linkerbeen! Dat is goed, dat is goed. Tik, tik!”

Wie Andries Jonker, de nieuwe bondscoach van de Nederlandse voetbalsters, de afgelopen week aan het werk zag weet: dit is een man met wie niet te spotten valt. Met minder dan het maximale neemt hij geen genoegen, en wie niet kan meekomen moet dat eerlijk zeggen, maar dan is daar de deur.

„Heel direct” noemde aanvoerder Sherida Spitse hem na een training in de aanloop naar de WK-kwalificatiewedstrijd van dinsdag tegen IJsland. „Old school.” Ze hield er wel van, zei ze, hoe directer hoe beter. „Iedereen zal keihard moeten werken om weer stappen te maken met elkaar.”

Lees ook: Wat zeggen oud-collega’s over Andries Jonker, de nieuwe bondscoach van het vrouwenelftal?

Na het teleurstellend verlopen EK onder Jonkers voorganger Mark Parsons staat er behoorlijk wat druk op die progressie, want van de wedstrijd tegen IJsland hangt veel af. Na zeven wedstrijden staat Oranje op de tweede plaats in de groep, met een achterstand van een punt op IJsland, dat vrijdag met ruim verschil Wit-Rusland versloeg. (6-0). Nederland moet winnen om als eerste in de poule te eindigen en daarmee kwalificatie voor het WK in Australië en Nieuw-Zeeland, volgend jaar zomer, af te dwingen. De nummer twee krijgt een herkansing in de play-offs.

In een laatste test voor de cruciale wedstrijd tegen IJsland won Oranje vrijdag nipt van Schotland, de nummer 23 van de wereld. Nederland was aanzienlijk sterker, maar sprong slecht om met de vele kansen: 2-1. Vivianne Miedema maakte in de tiende minuut het eerste doelpunt, op aangeven van Daniëlle van de Donk, maar twee minuten later volgde al de gelijkmaker. Invalster Fenna Kalma maakte in de slotfase de winnende treffer.

Jonker sprak na afloop van een „prachtige avond”. Er zat volgens hem „veel energie en power” in de ploeg. „Alleen hebben we dit allemaal vergeten uit te drukken in de score. Het had gewoon 6-1 moeten zijn.” Wel erkende hij dat de defensie soms kwetsbaar was. „Maar dat heeft ook tijd nodig. Ik kan nu wel van blijdschap uit het stadion springen. Als je ons woensdag op de training had gezien: alles ging verkeerd.”

Van Gaal-achtige duidelijkheid

Het vertrek van Parsons moet voor veel speelsters een opluchting zijn geweest. Want al probeerde iedereen het P-woord in de eerste trainingsweek te mijden – „ik heb geen zin om ouwe koeien uit de sloot te halen”, zei Spitse – tussen de regels door werd wel duidelijk waar het aan heeft geschort. En dat is niet alleen de breedsprakigheid van de Brit, waar spits Jill Roord zich tijdens het EK kritisch over uitliet.

Het is ook het gebrek aan fysiek vermogen op het internationale podium. „Zo fit als Engeland, Duitsland, Spanje en Frankrijk zijn”, zei Spitse, „daar moeten wij een paar procent bij opzetten om aan te haken”. Als de ploeg fitter is, maakt het niet uit hoeveel procent balbezit de tegenstander heeft, zei ze, want dan kun je met uithoudingsvermogen veel tegenwicht bieden. „En Andries vraagt in dat opzicht veel van de ploeg.”

Niet alleen bij het Nederlands elftal, maar ook bij hun clubs moeten speelsters volgens Spitse aan hun fysieke gesteldheid werken. „Daar moeten ze hun verantwoordelijkheid in nemen. Ben ik waar ik wil zijn? Ben ik tevreden of wil ik meer? Die vragen moet eenieder zichzelf elke dag stellen.”

Maar de voetbalsters zijn het afgelopen jaar door meer zaken achterop geraakt. Parsons mag dan „een mooi mens” zijn, zei Shanice van de Sanden, maar een Van Gaal-achtige duidelijkheid is op dit moment „echt nodig”. Nederlanders zijn heel direct, zei ze, en Jonker is – anders dan Parsons – „een echte Nederlander”.

Van de Sanden, die na twee WK’s, een EK en de Olympische Spelen op een zijspoor was beland onder Parsons, voelt zich „een heel gelukkig mens” sinds zij door Jonker aan de selectie is toegevoegd. Ze was niet boos dat Parsons haar buiten de selectie voor het EK had gehouden, maar wel teleurgesteld. „Je moet niet te lang in een teleurstelling blijven hangen”, zei ze. „Een dag of twee dagen verdrietig zijn en dan moet de kop weer omhoog.”

Ritme krijgen

Jonker lijkt vooralsnog een goede keus voor het Nederlands elftal in deze fase. Hij is veeleisend, direct, maar ook toegankelijk en gevat. „Speelsters mogen alles zeggen en vragen”, zei hij indirect verwijzend naar de kritiek van Roord op zijn voorganger, maar „uiteindelijk beslis ik”. Inbreng van sporters is belangrijk, zeker in een land als Nederland waar „iedereen een mening heeft over alles”, maar „iemand zal moeten beslissen”.

Tijdens een training vorige week stond Jonker ontspannen te praten met Roord, een glimlach op het gezicht. Maar als het hem even later niet snel genoeg gaat tijdens het kaatsen, verheft hij zijn stem. „Ritme krijgen, Jill, ritme krijgen. Het moet perfect. Het is nog steeds niet perfect!”

Bij zijn eerste kennismaking met de ploeg, een week geleden, had hij twee belangrijke boodschappen, vertelde hij vorige week aan de verzamelde pers. De eerste was dat speelsters „te allen tijde als groep moeten optreden”. Individualisten hadden beter voor tennis kunnen kiezen. Dan kun je je eigen ding doen. Bij voetbal moet je voortdurend rekening houden met je medespelers.

De tweede boodschap was dat je in topsport alleen succesvol kunt zijn, als je er alles voor doet en laat. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. „Als we ons dát realiseren, komt het talent vanzelf bovendrijven.”