Sterren van vrouwenpeloton maken succes van eerste Tour

In de bus naar Parijs had Marianne Vos (35) kriebels in haar buik. Ze was onderweg naar het onbekende. Het leek haar heel gek om ineens zelf deel uit te maken van de Tour de France, de wedstrijd die ze als kind elke zomer langs het parcours had meegemaakt, maar zelf nooit zou rijden, omdat er nu eenmaal geen vrouweneditie was. Ze kon zich er nog geen voorstelling van maken hoe het ging zijn. Of er veel mensen langs de kant zouden staan. Ze suste zichzelf met de gedachte dat dit uiteindelijk ook gewoon maar een wielerwedstrijd was. Een koers als alle andere.

Collega-grootheid Annemiek van Vleuten (39) was bang dat de eerste Tour de France voor vrouwen in decennia te veel gehypet werd. Wat nou als het tegen zou vallen? Ze probeerde het nuchter te bekijken. „Laten we het niet te groot maken. We gaan van start, en dan is het aan ons om er een mooie wedstrijd van te maken.”

Twee van ’s werelds beste rensters, vrouwen die al veel zagen van het leven op maar vooral ook naast de fiets, die tegenslagen te boven kwamen en zichzelf steeds weer opnieuw uitvonden, wereldtitels aaneenregen en olympisch kampioen werden, voelden dat ze in de herfst van hun carrière aan de vooravond stonden van iets bijzonders. Maar precies doorgronden konden ze het nog niet. Omdat het om een eerste keer ging.

Analisten en journalisten daarentegen waren ervan overtuigd: de Tour de France Femmes zou een mijlpaal worden in de sportgeschiedenis. Een keerpunt, waarna er geen weg meer terug is. De Tour is een mondiaal merk; mensen die niets met wielrennen hebben, kennen wel de gele trui. Dat er in dat conservatieve instituut nu ook eindelijk ruimte werd gemaakt voor vrouwen, was niet minder dan een revolutie. Hun verrichtingen zouden de wereld over gaan en dat zou sponsoren aantrekken, waardoor de sport zich verder kan ontwikkelen. Dit was het zetje in de rug dat wielrensters nodig hadden. Om serieus te worden genomen.

Historisch sportevenement

Dat gold niet alleen voor hen. De Tour des Femmes zou ook voor vrouwelijke sportjournalisten de weg vrijmaken om een wereld te betreden die door mannen wordt gedomineerd. Zij kwamen niet alleen naar Frankrijk om van een historisch sportevenement verslag te doen, maar ook om deel uit te maken van een verandering die al veel te lang op zich had laten wachten.

Publicitair was over de Tour des Femmes zeer goed nagedacht. Door de eerste etappe samen te laten vallen met de laatste rit van de mannen, zagen miljoenen mensen op tv hoe Lorena Wiebes vorige week zondag met giftige pedaalslagen de eerste gele trui veroverde. En ook langs het parcours stond het rijen dik met mensen die allicht voor het eerst zagen dat vrouwenwielrennen de moeite waard is. Het zou op de dagen die volgden alleen maar drukker worden. Ook omdat de grote sterren van dit vrouwenpeloton, pleitbezorgers van hun sport, op het moment suprême niet teleurstelden, en de verwachtingen meer dan waarmaakten. Het was belangrijk dat de bekende gezichten de eerste editie aan het publiek verkochten.

Dat uitgerekend Vos de tweede etappe won en de gele trui kreeg, was het beste cadeau dat de Tour des Femmes zich kon wensen

Het verhaal van Marianne Vos was in de julimaand op France 2 en 3, de publieke zenders in Frankrijk, dagelijks aan de kijkers van de mannen-Tour gepresenteerd. In elk reclameblok kwam haar gezicht voorbij in een reclamespotje. Zonder Vos was de Tour voor vrouwen er niet gekomen. Achter de schermen zette ze zich jarenlang in om de wedstrijd terug op de kalender te krijgen. Ze sprak er bijna nooit over, omdat ze zich ook wilde focussen op haar eigen carrière. Toen ze in 2013 een petitie startte die door bijna honderdduizend mensen werd ondertekend, moest organisator ASO daar iets mee. Het zou nog acht jaar duren voor de Tour voor vrouwen meer werd dan een veredeld rondje om de kerk.

Dat uitgerekend Vos maandag de tweede etappe naar Provins won, en daardoor ook de gele trui om haar schouders kreeg, was het beste cadeau dat de Tour des Femmes zich kon wensen. Niemand die dat heilige tricot meer verdiende dan zij, de vrouw met verreweg de meeste overwinningen van het peloton; een hallucinant aantal van 242 stuks aan het einde van de Tour.

Moment van bezinning

Een paar honderd meter na de finish liet ze zich op een hooibaal aan de rechterkant van de weg zakken, voor een kort moment van bezinning. Algauw vlogen er ploeggenoten om haar nek, en ook haar ouders Henk en Connie, die hun dochter al sinds de jeugdcategorieën overal door Europa volgen in een grijze camper. Maar niet alleen zij werden door Vos tijdens de persconferentie daarna bedankt voor hun onvoorwaardelijke steun. Voor het eerst sprak ze publiekelijk over haar partner, de oud-renster Moniek Tenniglo, zich bewust van het grote podium waarop ze stond. Meteen werden er nieuwsberichten geschreven over Marianne Vos, voorbeeld voor meiden die uit de kast willen komen. Dat is de impact die de Tour kan hebben.

Het was het begin van een vijf dagen lange zegetocht door het noordoosten van Frankrijk, met als klap op de vuurpijl een tweede etappeoverwinning op vrijdag. Haar schreeuw van ontlading galmde door de finishstraat in Rosheim.

Elke dag stonden er bij de start van de rit wat meer mensen te wachten aan de touringcar van le maillot jaune. Kinderen die met een bolletjestrui of -pet in de aanslag op een handtekening hoopten, maar ook oudere mannen, die behalve de gele trui dolgraag een glimp wilde opvangen van de grote Marianne Vos. Ze wist zelf dat het sprookje tot uiterlijk zaterdag ging duren. Eenmaal in de Vogezen zou ze niet meer met de besten mee kunnen. Tien jaar geleden had ze allicht alle etappes gewonnen, zei haar coach Louis Delahaije. Maar inmiddels zijn er specialisten opgestaan, sprintsters, tijdrijders, klimmers, en is Vos ingehaald door de verandering die ze zelf in gang zette. Delahaije: „Zaterdag gaat ze op de eerste klim al lossen.”

Iedereen op minuten

Precies dat gebeurde. Haar trainingsmaatje Annemiek van Vleuten reed zelfs na een maaginfectie aan het begin van de Tour zaterdag nog zo hard tegen de Petit Ballon, de Col du Platzerwazel en de Grand Ballon op dat ze iedereen op minuten achterstand zette. Van Vleuten is bergop van een heel ander niveau dan haar concurrenten. Er is niemand die zo lang als zij een verblijf op hoogte verdraagt en daar zo goed ook weer van herstelt. Ze wordt naar eigen zeggen elk seizoen 5 tot 10 procent beter, zelfs op 39-jarige leeftijd nog. Zaterdag nam ze, na eerder deze maand de Giro al te hebben gewonnen, een voorschot op de eindzege in de Tour.

Na afloop zei ze, in het geel, hoe de Tour haar verwachtingen had overtroffen. „We zijn niet langer een bijprogramma”, jubelde ze. „Daar moet ik de organisatie een compliment voor geven. Ik had echt het gevoel dat ik ín de Tour de France zat. We reden gewoon de vierde week.” Ze had het meest genoten van de duizenden mensen langs de kant van de weg. Over die enorme aantallen had niemand durven dromen, ook Marianne Vos niet. „Je ziet dat het zo ontzettend leeft. Dit heeft mijn verwachtingen overtroffen.”

Ook de kijkcijfers braken records; 2,5 miljoen Fransen zagen Vos vorige week maandag de tweede rit en het geel winnen. Ter vergelijking: naar de mannen-Tour keken op het hoogtepunt vier miljoen mensen.

Van Vleuten is bergop van een heel ander niveau dan haar concurrenten

En dus stond er zondagochtend een tevreden koersdirectrice op de Esplanade Charles de Gaulle in startplaats Lure. „Wat een week”, zei Marion Rousse. „Ik heb overal kinderen langs de kant zien staan, jongens én meisjes. We hebben veel media-aandacht gekregen. Dit gaat een grote impact hebben op de vrouwensport en daar ben ik erg trots op.”

Even verderop was het dringen geblazen bij de bus van Movistar, de ploeg van Annemiek van Vleuten. Haar gele fiets stond te glimmen in de zon. Vlak voor de start nam ze met een gelukzalige glimlach uitgebreid de tijd om tientallen handtekeningen uit te delen. De woordvoerder van de ploeg zei dit nog nooit te hebben meegemaakt bij een vrouwenkoers. Een paar uur later reed Van Vleuten, na vier keer met pech van fiets te hebben gewisseld, door een mensenhaag naar de top van La Super Planche des Belles Filles. Ze won haar tweede etappe op rij. En ook de Tour de France. Bijna dertig jaar na Leontien van Moorsel.