Stedin denkt dat het de verduurzamingsdoelen van het kabinet in 2030 kan halen

Groeicijfers van meer dan 50 procent bij de verzoeken om woningen aardgasvrij te maken of voor het verzwaren van de stroomaansluiting. Dat zijn tekenen van een forse versnelling van de verduurzaming, constateert regionaal netbeheerder Stedin in zijn dinsdag verschenen jaarverslag.

„Het laat tegelijkertijd zien dat we echt nog maar aan de vooravond staan van de energietransitie”, zegt financieel bestuurder Danny Benima. Vorig jaar ging het om 25.000 bestaande woningen waar Stedin de gasaansluiting verwijderde en om 32.000 woningen die een zwaardere aansluiting kregen. „We hebben in ons werkgebied 2 miljoen woningen, dus dat laat zien dat we nog een enorme bak werk te verrichten hebben.”

Inzet van het kabinet is de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met minimaal 55 procent hebben teruggebracht. Daarbij speelt elektrificatie (auto’s, bedrijfsprocessen) een belangrijke rol. Stedin is als regionale netbeheerder verantwoordelijk voor de gas- en stroomverbindingen naar de eindgebruiker en het bedrijf laat in zijn jaarverslag zien wat dat betekent voor zijn werkgebied (met name de Randstad). Over zeven jaar moeten er bijvoorbeeld 6.000 extra trafohuisjes staan, waarvan nu nog maar 8 procent gerealiseerd is. Nog eens 12.000 kilometer kabel moet er komen (6 procent gelegd), evenals 155.000 laadpalen. Met die geplande laadpalen is Stedin bijna voor een kwart klaar, maar de benodigde ver- en nieuwbouw van 85 transportstations staat nog in de kinderschoenen.

„Halen we al die doelen? We denken dat het kan”, zei Benima in een toelichting, „maar we doen ook steeds een oproep voor extra financiering, voor snellere vergunningsprocedures en voor medewerking van de klanten. We kunnen dit niet alleen.”

Zo doet Stedin sinds kort een beroep op de exploitanten van batterijen om flexibel te zijn en niet het onderste uit de kan te willen. Sinds afgelopen zomer, toen het stroomnet van Limburg en Noord-Brabant overbezet raakte, verviervoudigde het aantal aanvragen van dit soort bedrijven. „Het ging vorig jaar om 1,35 gigawatt (GW) vermogen, dat is 40 procent van het totale gevraagde extra vermogen”, zegt Benima. Ter vergelijking: 1,3 GW staat gelijk aan drie keer het vermogen waar heel Den Haag op een piekmoment over kan beschikken.

Ga akkoord met beperkingen

Volgens de financieel bestuurder moet „morgen” het elektriciteitsnetwerk op slot als de batterijexploitanten de maximale bandbreedte opeisen die zij hebben opgevraagd. In theorie laden dergelijke bedrijven hun batterijen als de stroom goedkoop is, maar volgens Benima wil dat lang niet altijd zeggen dat er dan ook voldoende capaciteit in het netwerk is.

Dus vraagt Stedin de exploitanten om akkoord te gaan met beperkingen. „Als die bedrijven flexibel meewerken, dan kunnen zij misschien wel 80 tot 90 procent van hun wensen vervuld krijgen. Maar het kan ook best zijn dat die bedrijven een rechtszaak gaan aanspannen en dan moet duidelijk worden wat daarvan de consequentie is.”

De netbeheerder, die dit jaar 825 miljoen euro in het stroomnetwerk investeert, vreest anders dat een handvol bedrijven de toegang voor veel anderen verspert. Probleem is alleen dat regionale netbeheerders (naast Stedin zijn dat Liander en Enexis) volgens de wet niet selectief mogen zijn in het aansluiten van klanten.

Stedin (nettowinst 44 miljoen in 2022 op een omzet van 1,3 miljard euro) is in handen van 44 gemeenten die later dit jaar een beetje moeten inschikken als ook het Rijk aandeelhouder wordt. „Het gaat om 500 miljoen extra eigen vermogen van het ministerie van Economische Zaken. Ik hoop dat het deze zomer helemaal rondkomt”, zegt Benima.