Stadion Madison Square Garden hoort bij New York zoals het Vrijheidsbeeld of de Brooklyn Bridge, maar de kans bestaat dat daar deze zomer een einde aan komt

Voor de reden voor het onzekere voortbestaan van Madison Square Garden moet je naar beneden, onder de grond. Enkele meters onder de zaal ligt Pennsylvania (‘Penn’) Station. Meer dan 450.000 reizigers komen hier dagelijks doorheen via treinsporen en metrolijnen waarmee regionale en nationale vervoerders de stad met zichzelf en daarbuiten verbinden.

„Penn Station is het drukste station van heel Noord-Amerika”, zegt Elizabeth Goldstein. Zij is voorzitter van The Municipal Arts Society (MAS), een invloedrijke non-profitorganisatie die zich sinds 1893 inzet voor een leefbaar New York. „Het is ook het meest chaotische station van Amerika, en ronduit een veiligheidsrisico.”

Wie zich naar de kruising van 7th Avenue en West 33rd Street begeeft, ziet waarom. Op straatniveau zijn de kolossale kolommen van Madison Square Garden zichtbaar. Ga naar beneden en je komt in een vervallen doolhof terecht. Er liggen plassen water op de vloer, de muren ogen afgebladderd. Er gaan trappen omhoog en omlaag in alle richtingen, pijlen wijzen niet altijd de goede kant op, en door de vele kleine ruimtes en lage plafonds voelt het benauwd en vol. Mensen staan in de hallen te wachten tot het spoor van hun trein bekend wordt. Als dat een paar minuten voor vertrek gebeurt, verdringt iedereen zich om die ene roltrap die hen naar het juiste perron moet voeren.

Madison Square Garden in 2013, dat toen een vergunning voor slechts tien jaar kreeg.

Foto Getty Images

„Penn Station is al jaren aan renovatie toe”, zegt Goldstein. „Het is oud en vormt een dagelijkse frustratie voor honderdduizenden forenzen.” Om een renovatie voor elkaar te krijgen, ziet haar organisatie geen andere oplossing dan Madison Square Garden te verplaatsen.

In 2013 dacht de gemeenteraad van New York er net zo over. Daarom besloot het een nieuwe vergunning van tien jaar aan het stadion te verlenen, en gaf het de eigenaren de opdracht die periode te gebruiken om uit te kijken naar een andere locatie.

Maar tien jaar later is er van die plannen niets terechtgekomen. Nu is er een impasse ontstaan: aan de ene kant loopt de vergunning af en gaan er opnieuw stemmen op om The Garden naar een andere locatie te brengen, aan de andere kant wil de eigenaar daar niets van weten.

Trump-donateur

Madison Square Garden, dat in 1968 de deuren opende op de huidige locatie en daarmee het oudste stadion is in de basketbalcompetitie NBA, is in handen van MSG Entertainment, het bedrijf van James Dolan, een excentrieke miljardair die ook de Knicks en de Rangers bezit en in het verleden honderdduizenden euro’s aan Donald Trumps verkiezingscampagnes doneerde. Zijn familie, rijk geworden met het aanleggen en aanbieden van kabeltelevisie in en rond New York, werd in de jaren negentig eigenaar van het stadion en de twee sportteams die er spelen.

Voor Dolan komt de timing van het aflopen van de vergunning ongelegen, nadat hij de laatste maanden een aantal keer negatief in het nieuws is gekomen. Zo liet hij onlangs zijn bedrijf gezichtsherkenningstechnologie gebruiken om advocaten die een zaak tegen hem voerden te weren uit The Garden. Ook is hij in conflict met de lokale drankautoriteit over vermeende overtredingen van de strenge Amerikaanse drankwetten in het stadion. En hoewel dat niets te maken heeft met een vergunningsproces voor onroerend goed, helpt het de in het overwegend Democratisch stemmende New York toch al impopulaire Dolan niet in zijn pogingen Madison Square Garden te behouden op de huidige locatie.

Tot nu toe weigert Dolan over een potentiële verhuizing te praten, plannen daarvoor noemde zijn bedrijf recent nog „misplaatst”. Hij heeft op dit moment dan ook een royale positie: door afspraken met de gemeente die stammen uit de jaren tachtig, toen New York in verval was en de sportteams de stad dreigden te verlaten, betaalt hij geen onroerendgoedbelasting over The Garden. Die afspraken gelden nog altijd, waardoor de stad sindsdien naar schatting meer dan 800 miljoen dollar (742 miljoen euro) niet heeft kunnen innen.

Alles is mogelijk

Het gedoe over de toekomst van het stadion lijkt fans van de sportteams weinig uit te maken. De in het blauw-oranje uitgedoste Michael Miglino is met zijn zoon Michael jr. voor diens verjaardag naar de wedstrijd van de Knicks gekomen. „Het komt allemaal goed met dit stadion”, zegt hij op de omloop. „Ze gaan niet verhuizen. Ze houden van de aandacht, van het feit dat dit een beroemd stadion is. Ze vinden heus wel een manier om het hier te houden.”

Een dag later, wanneer het gladde, houten basketbalveld is omgetoverd in een blauw oplichtende ijsvloer en de kou je tegemoetkomt als je de trappen naar je stoel bestijgt, hoor je hetzelfde. „Er is te veel historie hier, dat is van grote waarde voor de stad”, zegt Rick Silvey terwijl hij met zijn maat in een broodje biefstuk hapt. Hij is sinds 1990 seizoenskaarthouder van de Rangers. Hij acht het niet helemaal onmogelijk dat het stadion verhuist. „Dit is New York, daar is alles mogelijk. Als ze een goede deal krijgen, dan zijn ze weg. Ik ook trouwens. Als dat gebeurt, ben ik er klaar mee.”

Maar dat het een gevoelige zaak is, is merkbaar als NRC een poging doet spelers en coaches van de Knicks en de Rangers te vragen wat ze ervan zouden vinden als ze hun thuiswedstrijden na de zomer elders zouden moeten spelen.

Bij zowel de basketballers als de ijshockeyers wordt de vraag afgekapt door een boos kijkende woordvoerder. Basketballer Evan Fournier zegt voor het eerst te horen over de aflopende vergunning. „Ik houd van de New Yorkse fans. Ze laten het je weten als je slecht speelt, maar geven je ook liefde als je goed speelt.” Rangers-coach Gerard Gallant houdt het korter: „Dat heeft niks met mij te maken.”

Er zijn genoeg redenen om werk te maken van een nieuwe locatie voor Madison Square Garden: meer belastinginkomsten, een kans om het grootste station van de stad te renoveren, een mooi, nieuw stadion voor twee New Yorkse sportploegen. In Hudson Yards, een wijk helemaal aan de westkant van Manhattan, is een locatie beschikbaar, en vanuit de federale overheid en de staat New York is er veel geld beschikbaar voor de renovatie van het station.

Toch zou Goldstein van MAS er geen geld op inzetten dat het tot een verhuizing komt, zegt ze. „Ik ben sceptisch, om eerlijk te zijn. Dolan zou heel graag een nieuw, modern stadion willen, maar hij gaat niet zomaar weg. De overheid zal hem een bod moeten doen dat hij eigenlijk niet kan weigeren, en het is de vraag of de stad en staat zich dat kunnen permitteren.”

De kosten voor een verhuizing worden op 8,5 miljard dollar (7,9 miljard euro) geschat, en Dolan wil dat de belastingbetaler daarvoor opdraait. Een woordvoerder van zijn bedrijf licht zijn standpunt toe: „Als er een realistisch plan gepresenteerd zou worden, op een centrale locatie, dicht bij openbaar vervoer, en dat rekening zou houden met de kosten die de verhuizing met zich mee zou brengen, dan zouden we uiteraard luisteren”, schrijft ze in een e-mail. „Maar dat is niet gebeurd.”