Spaans bouwbedrijf Ferrovial wil naar Nederland verhuizen. Vier vragen en antwoorden

Nederland krijgt er mogelijk een multinationaal beursgenoteerd bouwbedrijf bij. Het Spaanse Ferrovial liet deze week weten dat het voornemens is om het hoofdkantoor van Madrid naar Nederland te verplaatsen. Het wil naast een beursnotering in Madrid ook een notering aan de Amsterdamse beurs.

Ferrovial (jaaromzet 7,5 miljard euro, ruim 24.000 werknemers) houdt zich wereldwijd bezig met de aanleg en onderhoud van grote infrastructuurprojecten zoals wegen, bruggen en metrotunnels. Het is voor 25 procent eigenaar van de Londense luchthaven Heathrow en beheert ook tolwegen in de VS en Canada.

De Spaanse medewerkers zullen niets merken van de verhuizing, zo belooft de directie van het bouwbedrijf, en ook de investeringen in Spanje blijven intact. De verhuisplannen leiden in Spanje evengoed tot grote politieke woede. Ferrovial wordt gezien als kroonjuweel van het Spaanse bedrijfsleven, en de keuze voor Nederland is in ogen van Spaanse politici vooral gedreven door belastingtechnische motieven. Zo beklaagde bestuursvoorzitter Rafel Del Pino zich geregeld over het Spaanse vestigingsklimaat, met name de belasting op overmatige bedrijfswinsten die Spanje onlangs invoerde. Er wordt verondersteld dat Ferrovial door de verhuizing tientallen miljoenen euro’s bespaart door belastingvoordelen. Zodra de aandeelhouders het plan hebben goedgekeurd, wil Ferrovial zich nog dit jaar verplaatsen naar Nederland. Vier vragen.

1 Waarom wil Ferrovial juist naar Nederland?

Ferrovial wil naar eigen zeggen verhuizen vanwege de gunstige wet- en regelgeving in Nederland. Zo biedt Nederland „stabiliteit” en „lagere financieringskosten” en nog belangrijker: korte lijntjes naar de internationale markt. Het bouwbedrijf stelt zelf dat de verhuizing vooral bedoeld is om de internationale ambities waar te maken – waaronder een notering aan de beurs in New York.

De aandeelhouders zullen zich hardop afvragen hoe ‘Spaans’ Ferrovial in werkelijkheid nog is. Het bedrijf behaalde in 2022 ruim 80 procent van de omzet buiten Spanje – de belangrijkste markten zijn Noord-Amerika (36 procent) en het Verenigd Koninkrijk (21 procent).

Ook Nederland is voor het bouwbedrijf niet helemaal nieuw: Ferrovial heeft, met het oog op de naderende Brexit, al een deel van de internationale operatie van Londen naar Nederland overgebracht. In een bedrijfsverzamelgebouw bij station Amsterdam Sloterdijk werken momenteel vijf mensen in dienst van Ferrovial.

2 Welke rol speelt belastingvoordeel?

In Spaanse media viel de term paraíso fiscal [belastingparadijs] al snel. Toch is nog niet duidelijk in welke mate belastingvoordelen een rol spelen. Als Ferrovial daar gebruik van wil maken moet het hier wel aftrekposten hebben, zegt hoogleraar Belastingrecht Jan van de Streek van de Universiteit Leiden. „Het hangt af van hoeveel omzet ze hier hebben. En misschien hebben ze een gunstige ruling [afspraak met de belastingdienst] gekregen.” Ook kan de vrijstelling van beursfondsen voor het betalen van dividendbelasting bij de aankoop van eigen aandelen een rol spelen: Ferrovial kocht in 2022 voor 388 miljoen euro eigen aandelen in en wil dat in 2023 verhogen naar 500 miljoen.

Hoe het hoofdkantoor eruit komt te zien, is nog de vraag. „Dat moet blijken uit het prospectus voor de beursgang in Amsterdam. Dan weet je dus ook of het bij een brievenbus blijft, of dat er hier echt een nieuw kantoor wordt geopend”, aldus Van de Streek. Wel staat vast dat er bestuurders naar Nederland moeten verhuizen, omdat de beslissingen hier genomen moeten worden. „Shell-topman Ben van Beurden verkocht ook zijn huis in Wassenaar, en verhuisde met Shell mee naar Londen”, zegt Van de Streek. „Dat zal hier ook moeten gebeuren als het hoofdkantoor meer om het lijf heeft dan een brievenbus.”

3 Wat betekent de komst van zo’n grote partij voor de bouwsector?

De vestiging van Ferrovial zal bij Nederlandse bouwbedrijven geen grote paniek veroorzaken. De Spaanse multinational verdient zijn geld vooral met grote projecten buiten de EU, waar Nederlandse bedrijven als BAM, Heijmans en Strukton zich juist richten op projecten in Nederland en en op een selectief aantal buitenlandse markten.

Dat het hoofdkantoor van Ferrovial zich hier vestigt, wil ook niet zeggen dat er daadwerkelijk bouwactiviteiten naar Nederland komen, zegt sectorbanker Leontien de Waal van ABN Amro. „Er zijn op korte termijn slechts enkele aanbestedingen gepland voor de aanleg van grote infrastructuurwerken. En de projecten die al zijn aanbesteed, zijn in veel gevallen vertraagd of uitgesteld. Het zou groot nieuws zijn als ze zich nu ineens zouden melden voor aanbestedingen.”

4 Waar komt de Spaanse politieke woede vandaan?

De Spaanse regering reageerde dinsdagavond furieus op het nieuws van de verhuisplannen. Minister Nadia Calviño (Economische Zaken) verwijt Ferriovial te hebben geprofiteerd van Spaanse investeringen en publieke steun om te groeien tot het bedrijf dat het nu is, om vervolgens te vertrekken. „Ferrovial heeft alles te danken aan Spanje”, aldus Calviño, „Het is een besluit dat indruist tegen de belangen en het imago van ons land.” Ze bracht haar ongenoegen in een telefoongesprek persoonlijk over aan bestuursvoorzitter Del Pino, zoon van de gelijknamige oprichter. De miljardair heeft een eigen vermogen van 4 miljard euro en is daarmee een van de rijkste mannen in Spanje.

Het besluit wordt gezien als verraad. Het nieuws komt in een tijd waarin Spanje – naar eigen zeggen – gelijksoortige bedrijven naar eigen land probeert te lokken. Maar of die strijd met de familie Del Pino zin heeft, valt nog maar te bezien. „Tegenover Rafa staan is niet gemakkelijk. Het is alsof je oorlog voert met de Verenigde Staten”, zei zijn ex-vrouw Gil-Casares in een interview met het blad Vanity Fair. Del Pino staat bekend als een hardliner, die zich zelden laat interviewen. Uiteindelijk zijn het de aandeelhouders die over de verhuizing zullen beslissen.