N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Luister naar
02:53
Scheiding kerk en staat Paus Franciscus bezoekt dit weekeinde de Franse havenstad Marseille. Ook president Macron komt langs, tot grote schrik van seculier Frankrijk.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data105638689-c0d21b.jpg)
Stel: de paus komt op bezoek in je land. Ga je daar als staatshoofd naartoe?
Voor veel presidenten en premiers is het een no-brainer: ook in de meest atheïstische landen wordt het hoofd van de katholieke kerk verwelkomd door het staatshoofd in kwestie. Zelfs de Cubaanse communistische revolutionair Fidel Castro trommelde in 1996 al zijn landgenoten op om een mis van de toenmalige paus Johannes Paulus II bij te wonen.
Maar voor de Franse president is het een gevoelig vraagstuk, op tafel gekomen vanwege een bezoek van paus Franciscus aan Marseille, vrijdag en zaterdag.
Want in Frankrijk staat de scheiding van kerk en staat, sinds 1905 in de wet verankerd, hoog in het vaandel. Sterker nog: de laïcité wordt voortdurend aangehaald om beleid te verantwoorden, zoals het verbod op het dragen van religieuze tekens (lees: keppels, kruisjes, hoofddoeken en sinds kort ook abaya’s) in openbare scholen.
Van de paus zelf hoeft Macron niet aanwezig te zijn. Hij „bezoekt Marseille, niet Frankrijk”, zo zei het 86-jarige hoofd van de katholieke kerk. De paus wil hiermee onderstrepen dat hij niet komt voor een staatsbezoek – met alle bijbehorende toeters en bellen. In Marseille zal hij bij een evenement met bisschoppen en jongeren in gesprek gaan over problemen als de migratiecrisis.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/03/data97859029-f44e35.jpg)
Toch vindt Macron dat hij daar „op zijn plek is” – zaterdag zal hij de mis bijwonen. De aankondiging leidde tot felle kritiek; vooral de radicaal-linkse partij La France Insoumise (LFI) reageerde als door een wesp gestoken. „Je kunt niet om de haverklap laïcité gillen (…) om vervolgens de basisprincipes van de scheiding van kerk en staat met voeten te treden”, oordeelde LFI-parlementariër Bastien Lachaud. Dat een parlementsvergadering over het verruimen van het recht op euthanasie verlaat is tot ná het bezoek, ziet hij als teken dat de president zich schikt naar de paus.
Macron ontkent alle inmenging en hoopt een uitweg te hebben gevonden. „Ik ga er niet heen als katholiek, [maar] als president van de Republiek die seculier is”, zei hij vorige week. Als ultiem bewijs zal Macron tijdens de mis geen hostie nemen.
