Schiphol wil privéjets en nachtvluchten afschaffen

Veel minder nachtvluchten, geen privéjets meer, verboden toegang voor de meest lawaaiige vliegtuigen. Schiphol presenteert dinsdag een pakket maatregelen dat de overlast voor omwonenden en medewerkers vanaf najaar 2025 fors zou moeten beperken.

De luchthaven ziet definitief af van een ‘tweede Kaagbaan’, een oud plan voor een nieuwe start- en landingsbaan naast de huidige Kaagbaan. Dit besluit geeft de regio eindelijk meer duidelijkheid, bijvoorbeeld voor woningbouw. En er komt een omgevingsfonds van 10 miljoen euro per jaar, bijvoorbeeld voor woningisolatie.

„De tol van wat wij nu doen is te groot geworden”, zegt Ruud Sondag, interim-president-directeur van Schiphol, maandag in een toelichting. „Dit is de weg voorwaarts naar een stillere, schone en betere luchtvaart. De ruimte op en rond Schiphol is schaars; we moeten keuzes maken.”

De aankondiging is bijzonder. Al decennia wordt gepraat over maatregelen die de vlieghinder beperken. Maar, vinden veel omwonenden, steeds kreeg het economisch belang van Schiphol toch weer voorrang boven het welzijn van bewoners. „Onze geloofwaardigheid neemt al jaren af”, zegt de topman. „De sector is gewend in achterkamertjes oplossingen te bedenken die uiteindelijk onvoldoende concreet zijn.”

Klimaatakkoord van Parijs

Meer dan zijn voorganger Dick Benschop lijkt Sondag, in functie sinds 1 november, bereid de confrontatie aan te gaan met de luchtvaartmaatschappijen. „Het dogma van ‘groei, groei, groei’ dat Schiphol jarenlang huldigde, houdt geen stand meer.” Hij benadrukt de noodzaak van nieuwe nationale regels – in lijn met het klimaatakkoord van Parijs.

Onderzoeksinstituut TNO meldde vorige week dat de vliegtuigen op Schiphol enorme hoeveelheden kankerverwekkende stoffen uitstoten. Hier schieten milieuregels tekort; die gaan alleen over fabrieken en andere vaste uitstootbronnen, niet over mobiele bronnen als vliegtuigen.

Het verbod op nachtvluchten is de meest in het oog springende maatregel. Dat moet het aantal mensen met ernstige slaapstoornissen rond het vliegveld sterk verminderen. Schiphol schrapt alle vluchten van 0.00 tot 5.00 uur. Tussen 5.00 en 6.00 uur mogen alleen vluchten landen. „Zo proberen wij rekening te houden met het hub-netwerk van Schiphol.”

De reductie moet ingaan in november 2025. Volgens Sondag verdwijnen zo jaarlijks 10.000 nachtvluchten. Vorig jaar waren er in totaal bijna 24.000 nachtvluchten, tussen 23.00 en 7.00 uur. De luchthaven hanteert een maximum van 32.000.

Een nachtsluiting is niet uniek in Europa. Frankfurt, Parijs Charles de Gaulle en Londen Heathrow hanteren vergelijkbare sluitingstijden. Transavia wordt het hardst geraakt door de maatregel: meer dan de helft van de nachtvluchten die Sondag wil schrappen, zijn van Air France-KLM’s budgetdochter.

Air France-KLM, verantwoordelijk voor 60 procent van alle vluchten op Schiphol, zal niet blij zijn met de nieuwe krimp, naast de genoemde kabinetplannen. Sondag: „Wij willen graag zoeken naar een oplossing met de sector. Maar is er geen consensus? Dan zijn we het maar niet eens.”

Kort geding

Schiphol presenteert zijn plannen daags voor de uitspraak van de rechtbank in Haarlem in een kort geding tegen de al eerder aangekondigde krimp van de luchthaven. KLM en andere maatschappijen procederen tegen de staat, de luchthaven en bewonersorganisatie Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder (RBV). KLM c.s. zijn tegen de krimp die het kabinet voorstaat, van het huidige (gedoogde) maximum van 500.000 vluchten per jaar naar 460.000 in november 2023 en 440.000 een jaar later. Het kabinet wil zo de herrie verminderen.

Sondag: „Onze plannen staan los van de rechtszaak. Wij zijn hier al sinds november mee bezig.” Volgens hem kan Schiphol deze maatregelen nemen zonder uitgebreide juridische procedures. Bij het kort geding gaat het onder meer om de vraag of het kabinet Europese regels wel juist heeft doorlopen bij het beperken van de vliegcapaciteit.

Met de ban van privéjets geeft Schiphol gehoor aan protesten van onder meer Extinction Rebellion (XR) en Greenpeace. XR voerde eind maart nog actie tegen zakenvliegtuigjes in Eindhoven. Sondag zegt nu ook wat tegenstanders al langer stellen: privéjets zouden per passagier zeven keer meer geluid produceren en twintig keer meer CO₂ uitstoten. Vorig jaar telde Schiphol 24.600 privévluchten.

Lees ook:Ruud Sondag is wel gewend aan werken in ‘wespennesten’, bij Schiphol moet hij schoon schip maken

Maakt deze maatregel nu de weg vrij naar meer privéjets op Lelystad Airport, onderdeel van de Schipholgroep? „Wij zijn niet bezig met het creëren van alternatieven”, zegt Sondag. „Zakelijke bestemmingen als Londen, Parijs en Genève kan je ook prima bereiken met een lijnvlucht.”