Schade door hoog grondwaterpeil? Ook die is voor eigen rekening

Schade aan een woning die is ontstaan door een hoog grondwaterpeil als gevolg van de vele regenval de afgelopen weken, is in de meeste gevallen voor rekening van de bewoners zelf. Verzekeraars dekken deze schade niet, zoals ze ook schade door de overstroming van de grote rivieren niet vergoeden.

Polishouders die hun verzekeraar bellen om schade aan kelders en vloeren op te komen nemen en te helpen bij het herstellen, krijgen dan ook nul op het rekest, bevestigt de sector. Hoe groot de schade door het hoge grondwaterpeil van afgelopen weken is, is niet bekend.

Vereniging Eigen Huis (VEH) vindt het onbestaanbaar dat de schadekosten bij bewoners terechtkomen, omdat die in de meeste gevallen zelf geen enkele invloed hebben op het waterpeil. De belangenvereniging van huiseigenaren hoopt dat de Nederlandse politiek bereid is om actie te ondernemen rond schade door een te hoog grondwaterpeil. Eerder boog Den Haag zich al over funderingsschade door juist een te laag grondwaterpeil.

De Tweede Kamer nam eind oktober een motie aan die het kabinet oproept om onderzoek te doen naar een eerlijker verdeling van de hoge kosten die worden veroorzaakt door verzakkingen en paalrot als gevolg van droogte. Volgende maand verschijnt een rapport over een ‘Nationale aanpak Funderingsproblematiek’ van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli), waartoe het kabinet eerder al opdracht had gegeven.

Volgens Vereniging Eigen Huis ontbreekt het veel huiseigenaren aan kennis over wat wel en niet gedekt is wat betreft waterschade, omdat de dekking sterk verschilt per polis en per oorzaak. Waterschade direct veroorzaakt door hevige regenval – als er bijvoorbeeld schade is door overstroomde goten – is namelijk bij veel verzekeraars wel gedekt. Schade door overstroming van ‘secundaire’ waterkeringen, oftewel dijken en andere waterwerken langs de kleinere rivieren en beken in Nederland, is sinds 2020 door verschillende verzekeraars opgenomen in de polis – maar niet door alle. Hierdoor is via de opstal- en inboedelverzekering rond de 50 procent van de woningeigenaren verzekerd tegen deze schade, aldus het kenniscentrum van waterbeheerders STOWA.

Grote overstromingen

Schade door overstroming van primaire waterkeringen, zoals de IJssel en de Rijn, is helemaal niet gedekt. De potentiële schade van een grote dijkdoorbraak is namelijk zo groot, dat de Nederlandse verzekeraars dat financieel niet kunnen dragen. Hierdoor zijn de (waarschijnlijk veel minder hoge) schades van afgelopen weken door de hoge waterstanden van de grote rivieren echter ook niet gedekt.

Bij grote overstromingen is het wel mogelijk dat ze tot ramp worden uitgeroepen door de overheid. Dan wordt een deel van de schade vergoed door het Rijk via de Wet tegemoetkoming schade bij rampen. Daar zijn echter geen duidelijke regels voor. De schade door de hoge waterstanden van afgelopen weken zal in ieder geval niet tot ramp worden verklaard.

Over de verzekerbaarheid van schade door primaire waterkeringen lopen wel al heel lang gesprekken tussen overheid, verzekeraars en consumentenorganisaties. VEH roept de betrokken partijen op hiermee haast te maken. „Het zijn ongetwijfeld lastige gesprekken met grote gevolgen, maar we hopen dat de betrokken partijen er snel uit komen en dat de kosten in de tussentijd niet bij de gedupeerden terechtkomen”, zegt belangenbehartiger Simon Vrijsen van VEH. „We kampen momenteel met erg hoog water en dat lijkt allemaal met beperkte schade af te lopen, maar een volgende keer is dat misschien niet zo. Daarom vragen we van de betrokken ministeries dat er snel een gezamenlijk standpunt komt en dat mensen zich tijdig kunnen verzekeren tegen potentiële overstromingen.”

Nederlander onderschat risico

Een bijkomend probleem rond de verzekerbaarheid van waterschade is dat veel inwoners van Nederland zich niet bewust zijn van het gevaar van overstromingen. Eerder bleek al uit onderzoek van de OESO dat Nederlanders aannemen dat het waterbeheer goed geregeld is. Een onderzoek van VEH zelf dat binnenkort verschijnt, bevestigt dit beeld.

Uit die enquête onder duizend eigen leden blijkt dat nog geen kwart denkt in een gebied te wonen met hoge kans op overstromingsschade, terwijl net iets meer dan de helft daadwerkelijk in een risicogebied woont. Circa de helft van de ondervraagden is er bovendien niet van bewust dat de schade door overstromingen van grote rivieren en zeeën niet onder een verzekering valt.

De VEH roept mensen met schade op om in ieder geval altijd bij de verzekeraar een claim in te dienen, ook als de schade schijnbaar door grondwater komt of door een hoge rivier. „De dekking scheelt enorm per polis. Er zijn bijvoorbeeld gevallen waarin schade door grondwater dat via riolering een kelder in komt wel weer gedekt is.” Wel zal de verzekeraar ook in die gevallen vragen wat de huiseigenaar zelf aan maatregelen heeft genomen om schade te voorkomen. „Dat noemen ze goed huisvaderschap. Je moet een kostbaar Perzisch tapijt niet in de kelder leggen als je in een gebied woont waar er risico is op schade.”