Ruzie, rechtszaken en een wasbak: hoe Musk alsnog Twitter kocht

Met een grote grijns op zijn gezicht loopt de nieuwe Twitter-topman Elon Musk woensdagmiddag het hoofdkantoor van het sociale medium in San Francisco binnen. Hij heeft een zware, porseleinen wasbak in zijn handen. ‘Entering Twitter HQ – let that sink in!’, schrijft Musk op Twitter bij het filmpje.

Vanaf dat moment is het duidelijk: Musk is de nieuwe eigenaar van Twitter, na een soap die bijna acht maanden duurde. De deal die eerst vooral een stunt leek, toen ineens doorging, toen toch weer niet en uiteindelijk toch wel.

Donderdagavond rondde Musk de overname van Twitter definitief af. Parag Agrawal – die diende als topman van het bedrijf – en de financiële bestuurder Ned Segal werden door Musk ontslagen. „De vogel is bevrijd”, twitterde Musk – verwijzend naar het Twitter-logo, een blauwe vogel.

De Tesla-oprichter koopt Twitter (238 miljoen dagelijks actieve gebruikers, 5 miljard dollar omzet) voor 44 miljard dollar (44 miljard euro). De deal wordt gefinancierd met bankleningen, geld dat Musk zelf vrijmaakt door Tesla-aandelen te verkopen en miljarden dollars van investeerders, onder wie Oracle-oprichter Larry Ellison en de Saoedische zakenman Alwaleed bin Talal.

Hij heeft grote plannen: Musk overweegt een groot deel van de 7.500 werknemers te ontslaan en wil het sociale medium tegelijkertijd weer innovatief en relevant maken. Wat daarbij hoort, zo liet Musk alvast doorschemeren, is het terugdraaien van de permanente verbanning die voormalig Twitter-grootgebruiker Donald Trump vorig jaar kreeg opgelegd.

Hoe kwam de overname tot stand? Een reconstructie van de (nu al) gekste economische deal van het jaar.

31 januari

Musk begint met kopen

Uit het niets begint Elon Musk eind januari dit jaar met het kopen van kleine hoeveelheden aandelen Twitter. Bijna elke dag koopt hij een beetje. Zes weken later heeft Musk al zo’n 5 procent van Twitter in handen.

Wat wil Musk daarmee? De Amerikaanse ondernemer is met ruim 110 miljoen volgers een van de meest invloedrijke gebruikers van het platform. En hij is openlijk kritisch op de leiding. Volgens Musk is het blokkeren van prominente figuren wegens het overtreden van Twitters gedragsregels een gevaar voor de vrijheid van meningsuiting.

En, redeneert Musk: Twitter moet financieel beter presteren. Terwijl de winsten en aandelen van Facebook en Google de laatste tien jaar explodeerden, staat de beurskoers van Twitter vrijwel stil sinds het bedrijf in 2013 naar de beurs ging. Twitter heeft in de ogen van Musk een enorme potentie die het niet waarmaakt.

En dus koopt Musk invloed, door in snel tempo miljoenen aandelen te verwerven. Geld speelt geen rol: de ondernemer is de rijkste man ter wereld met een vermogen van om en nabij 200 miljard dollar. Musks belangrijkste probleem is tijdgebrek. Hij heeft als topman van vier techbedrijven – Tesla, SpaceX, Neuralink en The Boring Company – zijn handen al vol.

Wie is de man die Twitter koopt? Lees dit portret: ‘De zeven gezichten van Elon Musk’

24 maart

Musk dropt een bom

Enkele weken later worden de bedoelingen van Elon Musk duidelijk. Op 24 maart vraagt hij aan zijn miljoenen Twitter-volgers of de broncode van Twitter niet open source zou moeten zijn: toegankelijk voor iedereen. Ruim 80 procent is voor. Twee dagen later zegt Musk voor het eerst dat hij „serieus nadenkt” over het bouwen van een sociaal medium met meer ruimte voor vrijheid van meningsuiting.

Daarna komt er van alles in beweging. Investeerders en ondernemers proberen Musk over te halen om Twitter over te nemen, zo blijkt uit gesprekken die later in een rechtszaak in de openbaarheid komen. Zo laat Mathias Döpfner van de Duitse uitgever Axel Springer aan Musk weten dat zijn bedrijf best wil helpen om van Twitter „weer een echt vrij platform te maken”, schrijft hij. „Wordt leuk.”

Musk wisselt ook berichten uit met Twitter-oprichter Jack Dorsey, die vorig jaar opstapte als topman. „Dit is waarom ik wegging”, stuurt Dorsey. „Twitter kan geen bedrijf zijn. Het moet open source zijn, zonder advertentiemodel. Zodat overheden en adverteerders Twitter niet kunnen beïnvloeden en controleren.”

De bemoeienis van Musk leidt tot zenuwen bij Twitters huidige topbestuurder Parag Agrawal, die ineens zijn bedrijf dreigt kwijt te raken aan zijn grootste criticus. Musk en Agrawal organiseren een etentje in San Jose in een haastig gehuurde Airbnb tussen de weilanden met ezels en tractors. „Gedenkwaardig om meerdere redenen”, schrijft Agrawal na afloop aan Musk. „Vond het erg plezierig.”

5 april

Musk in de raad van bestuur

Musk blijft stug doorgaan met het opkopen van aandelen. Begin april is hij een van Twitters grootste aandeelhouders met 9 procent van de aandelen, op dat moment goed voor een beurswaarde van 3 miljard dollar.

In de hoop Musk te temperen, biedt de leiding van Twitter hem een plek in Twitters raad van bestuur aan. Onder één voorwaarde: Musk mag niet meer dan 14,9 procent van Twitters aandelen vergaren. Deze constructie moet voorkomen dat Musk zo machtig wordt dat hij de toekomst van het bedrijf eigenhandig kan bepalen. Op 5 april kondigt het bedrijf aan dat Musk toetreedt tot de raad van bestuur.

Dat is van zeer korte duur. Een paar dagen na zijn benoeming deelt Musk een lijstje van bekende Twitteraars als oud-president Barack Obama en zangeres Taylor Swift, die nauwelijks of nooit meer een bericht plaatsen. „Is Twitter stervende?”, twittert Musk. Als Agrawal Musk in een privébericht laat weten dat dergelijke berichten „afleiden”, wordt duidelijk dat Musk zich niet laat vertellen hoe hij zich dient te gedragen.

„En wat heb jij deze week gedaan?”, stuurt Musk naar Agrawal. „Dit is tijdverspilling. Ik treed niet toe tot de raad van bestuur. Ik ga een bod doen en Twitter van de beurs halen.”

14 april

Musk doet een bod

Half april, nog geen drie maanden nadat Musk zich echt voor Twitter begon te interesseren, brengt hij een bod uit van 44 miljard dollar op het héle bedrijf. Twitter moet daarbij „worden getransformeerd naar een bedrijf zonder beursnotering”, aldus Musk.

Daarmee is Twitter officieel in de greep van een vijandige overname. Om tijd te winnen – en om eventueel andere kopers te kunnen vinden –, neemt Twitters raad van bestuur maatregelen. Alle aandeelhouders buiten Musk krijgen de mogelijkheid om aandelen Twitter te kopen met een forse korting. Deze tactiek – in beleggersjargon ‘de gifpil’ genoemd – moet ervoor zorgen dat het belang van Musk verwatert.

Of Musk Twitter écht wil hebben, is dan nog altijd niet zeker. Er blijven vragen. Musk is rijk, maar kan hij deze deal wel financieren? En is dit niet gewoon een goedkope truc om de koers van Twitter te laten stijgen, zodat hij zelf zijn belang in Twitter met winst kan verkopen?

Is dit niet gewoon een goedkope truc om de koers van Twitter te laten stijgen, zodat hij zelf zijn belang met winst kan verkopen?

25 april

Toch een deal

Het bod van Musk blijkt voor Twitter te mooi om af te slaan. Nadat Musk via videovergaderingen eindeloos inpraat op groepen aandeelhouders, lukt het hem op 25 april toch om de overname erdoor te krijgen. Wat helpt is dat Musk – met hulp van zakenbanken – tegen de verwachting in wel degelijk in staat blijkt de deal financieel rond te krijgen.

In het persbericht zegt Musk zich erop „te verheugen” het „gigantische potentieel” van Twitter te gelde te maken. De deal is voor Tesla-aandeelhouders slecht nieuws, aangezien Musk veel van zijn aandelen in de automaker moet verkopen om geld voor Twitter vrij te maken. En ook bij Twitter zelf zijn er zorgen. Werknemers vrezen voor hun baan en zijn bezorgd over wat Musk met hun platform van plan is.

6 juni

Musk krabbelt terug

In de weken daarna begint de economische crisis de Amerikaanse beurs steeds harder te raken. Met name het vertrouwen in techaandelen, jaren opgepompt met hoge winstverwachtingen, neemt af. De koersen dalen.

Voor Musk is dat slecht nieuws. Hij heeft aandeelhouders een bedrag van 54 dollar per aandeel toegezegd, maar tussen mei en juni daalt de koers van het aandeel Twitter ineens van 50 naar 40 dollar. Musk lijkt te veel te hebben betaald voor zijn nieuwste project.

Dan krabbelt Musk ineens terug. Via een brief aan de Amerikaanse beursautoriteit SEC beschuldigt Musk Twitter begin juni van het achterhouden van informatie. Volgens Musk zou het bedrijf niet eerlijk zijn geweest over het aantal nepaccounts op het platform. Twitter zou zich „actief verzetten” tegen het recht van Musk om informatie over het bedrijf in te zien. En dus, schrijven zijn advocaten, houdt Musk „zich het recht voor” om met de overname te stoppen.

Heeft Musk spijt? Beginnen investeerders zich terug te trekken? Is het een onderhandelingstactiek om een lagere prijs af te dwingen? Opnieuw vragen waarover veel wordt gespeculeerd, maar waarop niemand behalve Musk het antwoord weet.

Lees ook dit artikel: Nu Elon Musk niet meer wil, staat Twitter met lege handen

12 juli

Er komt een rechtszaak

Op vrijdag 8 juli trekt Musk zijn bod op Twitter officieel in. Volgens de ondernemer heeft Twitter „foutieve en misleidende” informatie over het bedrijf verschaft. Daarbij doelt Musk op het aantal nepaccounts, dat in zijn ogen veel groter zou zijn dan het bedrijf voorspiegelt.

Vier dagen later slaat Twitter terug. Musk wordt aangeklaagd. „Musk gelooft blijkbaar dat hij vrij is om van gedachten te veranderen, de aandeelhouderswaarde te vernietigen en weg te lopen”, zo laat Twitter weten. Twee weken later maakt Musk de chaos compleet, door ook Twitter voor de rechter te dagen.

Tijdens het sluiten van de deal hield Twitter al rekening met een dergelijk scenario door een bepaling in het contract op te laten nemen. Daarin stond dat Musk 1 miljard dollar boete moest betalen als hij zich zou terugtrekken uit de deal.

Voor Twitter zou het mislukken van de overname desondanks een ramp zijn: de koers van Twitter staat op dat moment bijna 20 dollar per aandeel onder het bod van Musk. En Musk heeft met zijn kritische tweets het imago van Twitter en het moraal van de werknemers ernstig beschadigd.

Beide partijen maken zich klaar voor een rechtszaak voor de Amerikaanse Ondernemingskamer in Delaware. Deskundigen schatten de kans klein dat Musk nog onder de deal uit kan. Tegelijkertijd: welk bedrijf wil nu een eigenaar die eigenlijk helemaal geen eigenaar wil zijn?

23 augustus

Een klokkenluider meldt zich

Twitters voormalig hoofd beveiliging Peiter Zatko meldt zich in augustus bij het Amerikaanse Congres met belastende informatie over zijn voormalige werkgever.

Volgens de klokkenluider is de beveiliging van Twitter een puinhoop en is het bedrijf beloftes aan overheidsinstanties om de beveiliging en privacy van het platform te verbeteren niet nagekomen. Voor Twitter is de getuigenis van Zatko een nieuwe publicitaire ramp.

Voor Musk komt het verhaal van Zatko juist gelegen. Het geeft hem een nieuw argument om onder zijn aankoop uit te komen. Hij voegt de verklaring van Zatko toe aan de documenten die hij wil inbrengen in de rechtszaak tegen Twitter. De zaak vindt eind oktober plaats, mochten beide partijen er niet alsnog onderling uitkomen.

Waarom Musk zich zo verzette tegen de aankoop waar hij nooit onderuit kon komen, blijft een raadsel

4 oktober

Toch een deal

Enkele weken later buigt Musk alsnog. Zijn advocatenteam concludeert dat, ondanks de Zatko-getuigenis, Musk geen kans maakt om de zaak tegen Twitter te winnen. De deal gaat tóch door, voor de oorspronkelijke prijs van 44 miljard dollar, zo laat team-Musk weten via documenten die het indient bij de Amerikaanse beursautoriteit SEC. Uiteindelijk zou het nog drie weken duren om alles rond te krijgen.

Via Twitter licht Musk zijn beslissing toe. Het kopen van Twitter brengt „X, de alles-app” dichterbij, schrijft hij. Met die opmerking lijkt voor het eerst duidelijk te worden hoe Musk de toekomst van Twitter ziet. Een app zoals het Chinese WeChat, een socialemedia-app waarmee gebruikers kunnen betalen, chatten, reizen en zelfs hypotheken kunnen afsluiten.

Waarom Musk zich zo verzette tegen een aankoop waar hij nooit onderuit kon komen, blijft zelfs voor de grootste Musk-experts een raadsel. Misschien probeerde hij een scherpere prijs te onderhandelen. Misschien kreeg hij oprecht grote twijfels. Of misschien was het gewoon een spel van Twitters grootste trol om van zijn favoriete sociale medium weer een relevant gespreksonderwerp te maken.

Bij de ‘Chief Twit’, zoals Musk zichzelf sinds deze week noemt op Twitter, weet je dat nooit.