‘Rusland moet wapens kopen in Noord-Korea vanwege tekorten’

Over de vorderingen van het Oekraïense offensief in de zuidelijke regio Cherson is nog steeds weinig bekend. Om strategische redenen laat het Oekraïense leger niets los en worden journalisten geweerd. Van grote en snelle successen is in elk geval geen sprake. Wel zijn er de afgelopen dagen aanwijzingen dat het Russische leger terrein verliest en te kampen heeft met munitietekorten.

De eerste signalen kwamen op zondag. Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov zei dat Moskou bereid was om te onderhandelen met Kiev. Die uitspraak werd door velen gezien als teken van Russische zwakte: ze staan er slecht voor en willen de strijd staken, in ieder geval tijdelijk. Dat Peskov toevoegde dat er alleen kan worden „onderhandeld” over de wijze waarop Oekraïne zal voldoen aan de Russische eisen, maakte zijn uitspraak echter minder relevant.

Een kanttekening geldt ook voor de herovering van het dorpje Vysokopillja door het Oekraïense leger. De foto van soldaten die een Oekraïense vlag op het dak van het lokale ziekenhuis hijsen werd gretig gedeeld op sociale media. President Zelensky bedankte in zijn dagelijkse toespraak de 42ste zelfstandige gemechaniseerde infanteriebrigade: „Dankzij hun heroïsche acties zijn twee nederzettingen in het zuiden van ons land bevrijd.” Het strategische belang van de bevrijding is beperkt. Vysokopillja telde voor de oorlog 4.000 inwoners en ligt 167 kilometer van de bezette stad Cherson.

Veelzeggender is het uitstel van het door Rusland geplande referendum in Cherson. Rusland gebruikt referenda als legitimatie voor bezetting – in 2014 gebeurde dat ook op de Krim. Na eerder uitstel zouden burgers van de provincie Cherson zich in september kunnen uitspreken of ze bij Rusland willen horen of niet. Naar verwachting zou de opkomst zeer laag zijn, met een uitkomst die voor Rusland niet viel te manipuleren.

Kirill Stremoöesov, de pro-Russische bestuurder van de provincie Cherson, zei maandag tegen het Russische persbureau Tass dat ze het referendum zo snel mogelijk willen houden, „maar vanwege de ontwikkelingen van dit moment denk ik dat we zullen pauzeren”. Hij sprak over „veiligheidsproblemen”, daarmee impliciet verwijzend naar het Oekraïense offensief.

Kort na de berichtgeving door Tass probeerde Stremoöesov de schade te beperken. Op zijn Telegramkanaal ontkende hij dat er sprake was van uitstel omdat er nooit een officiële datum voor het referendum was vastgesteld. Het Amerikaanse Institute voor the Study of War concludeert: „De beide verklaringen van Stremoöesov tonen een hoge mate van wanorde binnen de bezettende regimes die waarschijnlijk wordt verergerd door het tegenoffensief.”

Dan zijn er de aanslagen door het Oekraïense verzet. Volgens Vladimir Rogov, een Russische functionaris in bezet gebied, is de Russische militaire commandant in de veroverde Oekraïense havenstad Berdjansk dinsdag levensgevaarlijk gewond geraakt door een autobom, waarbij hij een been verloor. Kolonel Artem Bardin zou in een ziekenhuis ‘vechten voor zijn leven’, aldus Rogov.

Het Russische staatspersbureau Ria Novosti citeerde een plaatselijke, Russisch-gezinde groepering die zegt dat de auto van Bardin is opgeblazen door Oekraïense verzetsstrijders die sabotageacties ondernemen en verkenningen uitvoeren. De daders zijn niet gepakt. Kiev heeft de aanslag, die gepleegd werd op klaarlichte dag, niet opgeëist.

Lees ook dit artikel: De brandweer van Charkov blijft altijd blussen, raketaanval of niet

Granaten uit Noord-Korea

Ook buiten Zuid-Oekraïne lijkt het Russische leger met problemen te kampen. Twee primeurs boden dinsdag een inkijkje in Russische problemen in Oekraïne.

The New York Times berichtte over vrijgegeven informatie van Amerikaanse inlichtingendiensten. Volgens die diensten koopt Rusland miljoenen artilleriegranaten en raketten van Noord-Korea. Andere landen, onder meer China, willen Rusland geen wapens leveren vanwege Amerikaanse en Europese sancties. De enige overgebleven leveranciers hebben niets te verliezen door sancties: Noord-Korea en Iran. Amerikaanse regeringsfunctionarissen zeiden vorige week tegen journalisten dat de eerste drones uit Iran geleverd zijn aan Rusland.

Militaire experts zien de aankoop in Noord-Korea als een daad van wanhoop. Frederick W. Kagan van het American Enterprise Institute zei in The New York Times: „Dit is zeer waarschijnlijk een aanwijzing voor het diepgewortelde falen van het Russische militair-industriële complex, met ingrijpende gevolgen voor het Russische leger.”

Waar het Oekraïense leger met geavanceerde westerse wapens zeer gericht kan schieten op Russische munitiedepots en andere militaire doelen, is het Russische leger aangewezen op verouderd Sovjet-materiaal of grof geschut uit Noord-Korea.

Nieuwssite Politico publiceerde dinsdag een ‘boodschappenlijst’ van het Russische leger, waaruit blijkt dat er een acuut tekort is aan microchips voor wapensystemen. De oorlog duurt langer dan verwacht, de invoer van dual use-goederen – zowel voor militair als civiel gebruik – is door de sancties aan banden gelegd.

Nijmeegse halfgeleiders

Oekraïne waarschuwt bevriende landen dat Rusland naarstig op zoek is naar halfgeleiders, transistors, transformatoren en dergelijke. Eén van de bedrijven die door Rusland gewenste onderdelen verkoopt, is halfgeleiderfabrikant Nexperia in Nijmegen, dat in 2019 werd gekocht door het Chinese bedrijf Wingtech. Op de Russische boodschappenlijst staat precies vermeld welke producten van Nexperia het leger nodig heeft.

Ondertussen gaat de informatieoorlog door. Een filmpje van 84 seconden kreeg dinsdag veel aandacht op Twitter. In het filmpje kijken Poetin, defensieminister Sjojgoe en legerleider Gerasimov vanuit een controlekamer in Vladivostok naar de militaire oefening Vostok 2022. Ze zeggen niets. Poetin kijkt even lusteloos door een verrekijker.

De boodschap lijkt duidelijk: deze drie mannen hebben geen contact met elkaar en geen vertrouwen in een goede afloop van hun oorlog. Het beeld kantelde toen later het veertien seconden durende slot van het filmpje opdook. Opeens maken de drie mannen geintjes met elkaar. Het blijft een vreemd toneelstukje, maar ze ogen niet langer verslagen.