Net terug, komt er weer een beving. Is de flat nog wel veilig?

Ik zat op het toilet toen de nieuwste aardbeving het zuiden van Turkije trof. De timing had niet slechter gekund. De badkamer in de flat van mijn schoonouders begon hevig te schudden, de spiegel boven de wasbak kwam bijna van de muur. Ik had moeite mijn evenwicht te bewaren terwijl ik probeerde af te knijpen en op te staan. Mijn schoonvader riep vanuit de woonkamer: ben je oké? Ja, riep ik terug, terwijl ik de badkamer uit stommelde. Ik trof hem aan onder een deurpost op handen en voeten, terwijl hij met een arm zijn hoofd beschermde. Mijn vrouw zat verderop in dezelfde houding. De deuren van de keukenkastjes klapperden open en dicht. De kopjes ratelden op de glazen platen.

Foto Merlijn Doomernik

Ineens was het stil.

We keken elkaar aan: weer een aardbeving! In wat voor nachtmerrie zit Turkije gevangen? In lichte paniek gristen we wat spullen bij elkaar – telefoon, laptop, opladers, aantekeningen, tas – en renden we de deur uit en de lange trap af naar beneden. De lift was geen optie, want die was bij de eerste serie aardbevingen naar beneden gestort. Alle flatbewoners stroomden naar buiten. De straat was een wirwar van bellende mensen en toeterende auto’s. Sommigen bleven wat rondhangen, maar de meesten stapten in de auto en reden naar een open plek om de nacht door te brengen. Of ze trokken in bij familie elders in de stad met huizen die veilig zouden zijn.

Twee weken na de serie verwoestende aardbevingen in het zuiden van Turkije en het noorden van Syrië was het weer raak. Ditmaal 6,4 op de schaal van Richter, veel zwaarder dan de vele naschokken van de afgelopen weken. Het epicentrum lag in de zwaar getroffen provincie Hatay. Daar is de schade aanzienlijk. Gebouwen en bruggen in de provinciehoofdstad Antakya die al flink beschadigd waren, stortten alsnog in, waardoor enkele doden vielen en mensen onder het puin kwamen te zitten.

Lees ook:
Weer werd het Turks-Syrisch grensgebied door een aardbeving getroffen

De nachtmerrie lijkt maar niet te eindigen. Wéér moesten miljoenen mensen hun huizen ontvluchten. Wéér moesten ze de koude nacht doorbrengen in auto’s, tenten en bij kampvuren. Wij waren juist net weer thuis nadat onze flat bewoonbaar was verklaard door de gemeente. De flat staat in Adana, een stad aan de rand van het getroffen gebied, waar mijn vrouw vandaan komt. Na jaren in Istanbul zijn we recentelijk naar het zuiden van Turkije verhuisd. De afgelopen maanden verdeelden we onze tijd tussen de flat van haar ouders, negen hoog in Adana, en een zomerhuisje aan zee bij de havenstad Mersin.

Tijdens de eerste serie aardbevingen waren we net een paar dagen in Istanbul, waar ik afspraken had voor politieke verhalen (er komen immers verkiezingen aan). Mijn schoonouders waren wel thuis.

Mijn schoonmoeder is een nachtdier, dus ze was nog wakker toen om vier uur ’s nachts de eerste zware klap van 7,8 op de schaal van Richter kwam. Het was de langste en hevigste aardbeving die ze heeft meegemaakt. En ze is wel wat gewend. Na de aardbeving in 1998 in Adana van 6,2 op de schaal van Richter, bivakkeerde het gezin twee weken in een busje van een familielid. Nu was ze met haar man bij haar 83-jarige moeder ingetrokken, die in een oud maar onverwoestbaar huis woont in het centrum van Adana. Enkele andere familieleden hadden hetzelfde gedaan. Ze sliepen wekenlang op de ouderwetse en oncomfortabele banken van haar spaarzaam ingerichte appartement.

Omdat er niet genoeg plek was bij familie en ik een rustige plek nodig had om te werken, sliepen mijn vrouw en ik de afgelopen weken in een hotel. Het was eng en onwennig om afgelopen weekend terug naar huis te gaan. Zou onze flat alsnog kunnen instorten als we er weer in trekken? Ik had zulke berichten nog niet gezien in de Turkse pers. Maar eens moet de eerste keer zijn, nietwaar. Onze flat was dan wel gecontroleerd door een inspecteur van de gemeente, die het gebouw als licht beschadigd had geclassificeerd. Maar wat zei dat? Had de enorme destructie niet uitgewezen dat inspecteurs niet te vertrouwen zijn? De twijfel knaagt. Maar vooralsnog heeft het gebouw ook de nieuwe aardbeving doorstaan.

Nu is iedereen weer terug bij oma. Wij ook. En het zal weer weken gaan duren voordat alle gebouwen door de gemeente zijn gecontroleerd. Sommige beschadigde gebouwen in de stad zijn afgezet met linten en zullen tegen de vlakte gaan. Het Arabica-café waar ik graag koffie drink, is gesloten omdat de flat erboven scheuren vertoont. Andere zaken zijn wel open, zoals een bakkerij die is gevestigd onder een enorme luxueuze torenflat van 32 verdiepingen, die zwaar is beschadigd door de aardbeving. De eigenaars hebben geen andere keuze dan het lot te tarten. Anders hebben ze geen inkomsten meer.