In het Jio World Centre in de Indiase stad Mumbai, waar de gasten van de 141ste summit van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) in de centrale lobby welkom worden geheten met levensgrote olifanten gemaakt van bloemen, blijven deze dagen twee stoelen leeg: die van de Russische IOC-leden Sjamil Tarpisjtsjev (oud-tennisser en voorzitter van de Russische tennisbond) en Jelena Isinbajeva (voormalig polsstokhoogspringkampioene).
Officieel is de reden voor de afwezigheid van de twee onbekend, ook bij het IOC, zo meldde de website Inside the Games. De twee Russen staan op de lijst van twaalf IOC-leden die deze dagen om uiteenlopende persoonlijke en werktechnische reden verstek moeten laten gaan in India. Maar het feit dat ze er niet bij zijn, is moeilijk los te zien van de problematische situatie waarin de olympische familie zich minder dan een jaar voor de Zomerspelen in Parijs heeft gemanoeuvreerd.
De Russische invasie van Oekraïne hangt nog altijd als een dik wolkendek boven de sportwereld. Toen ruim anderhalf jaar geleden de oorlog begon, slechts een paar dagen na afloop van de Winterspelen in Beijing, werden Russische en Wit-Russische sporters vrijwel direct unaniem verbannen van internationale sporttoernooien, na uitdrukkelijk advies van het IOC.
In de periode daarna is die opstelling gaan schuiven: eerst lieten individuele sportfederaties (Wit-)Russische sporters weer meedoen, en in maart dit jaar paste het IOC haar advies aan. Voortaan zouden (Wit-)Russische sporters weer toegelaten moeten worden op toernooien, zij het onder neutrale vlag. Eind vorige maand besloot het Internationale Paralympisch Comité daar ook toe: sporters uit Rusland en Wit-Rusland zijn volgend jaar onder neutrale vlag welkom op de Paralympische Spelen.
Schorsing
Het IOC heeft nog geen definitieve beslissing genomen over de deelname van sporters uit de twee landen aan de Spelen in Parijs. Wat ongetwijfeld meespeelt, is dat in het voorjaar felle kritiek volgde op het aangepaste advies van het IOC. In de westerse wereld zijn de meeste landen, aangevoerd door een Oekraïense lobby, voorstander van het compleet uitsluiten van Rusland en Wit-Rusland. Oekraïne heeft gedreigd met een boycot als dat niet gebeurt.
Intussen zit ook Rusland niet stil. Het begon een rechtszaak tegen het IOC vanwege misgelopen inkomsten; het Russische Olympisch Comité (ROC) zegt, volgens contractuele afspraken, nog 8 miljoen dollar (7,5 miljoen euro) aan marketinggelden van het IOC tegoed te hebben. Rusland nam onlangs ook vier bezette regio’s in Oekraïne – Donetsk, Loehansk, Cherson en Zaporizja – op in zijn nationale sportkoepel. Daarop werd het ROC door het IOC voor onbepaalde tijd geschorst.
Die schorsing werkt echter niet door voor individuele sporters, die nog altijd onder neutrale vlag mogen uitkomen. Ook de IOC-leden Tarpisjtsjev en Isinbajeva worden er niet door getroffen, omdat zij „geen vertegenwoordigers zijn van Rusland bij het IOC, maar vertegenwoordigers van het IOC in Rusland”, zoals IOC-voorzitter Thomas Bach het verwoordde tegen Reuters. Bovendien zouden Tarpisjtsjev en Isinbajeva geen „contractuele banden” hebben met het Russische leger en zich niet hebben uitgesproken vóór de invasie, concludeerde de ethische commissie van het IOC na een onderzoek. Dat is opvallend, aangezien Isinbajeva diverse militaire onderscheidingen heeft gekregen en meermaals in militair uniform is gefotografeerd.
Geen commotie
Het Russische duo kon in theorie afgelopen zondag, maandag en deze dinsdag de IOC-summit in Mumbai bijwonen. Bij deze vergadering werd onder meer besloten vijf nieuwe sporten toe te voegen aan het programma van de Zomerspelen in Los Angeles in 2028 en werd bekendgemaakt dat de sleesporten tijdens de Winterspelen in Milaan in 2026 in Oostenrijk of Zwitserland zullen plaatsvinden, vanwege te hoge bouwkosten van een ijskanaal in Italië.
Maar Tarpisjtsjev en Isinbajeva besloten dus weg te blijven, mogelijk om commotie te voorkomen. Op het congres van nationale olympische comités, eerder dit jaar in Seoul, leidde de aanwezigheid van de (Wit-)Russische delegaties tot onenigheid. Diverse landen, waaronder Nederland, stuurden open brieven waarin ze hun afkeur uitspraken, Letland boycotte het congres en de Britse delegatie, al geland in de Zuid-Koreaanse hoofdstad, besloot de vergaderingen virtueel bij te wonen.
De Russisch-Oekraïense kwestie is ook niet of nauwelijks ter sprake gekomen in Mumbai. Het conflict staat niet op de agenda, IOC-leden beginnen er niet over. Precies zoals IOC-voorzitter Bach het graag ziet, als groot voorstander van het zoveel mogelijk gescheiden houden van sport en politiek. De Duitser heeft met succes de hete aardappel verder vooruit weten te schuiven. Wanneer de knoop wordt doorgehakt over deelname in Parijs is nog altijd niet bekend, maar het IOC heeft gezegd dat dit „dichterbij de Spelen” zal zijn – die beginnen op 26 juli volgend jaar.
Wellicht hoopt het IOC dat er iets verandert in het conflict waardoor de keuze eenvoudiger zal worden. Gebeurt dat niet, dan komt er een moment dat ook Bach en zijn olympische familie niet meer kunnen ontkomen aan het innemen van een standpunt in deze gevoelige kwestie.
