Rock en Chappelle hebben weleens beter materiaal gehad

We leven in een wereld waarin een comedian moet uitleggen wat hij bedoelt, zegt Chris Rock halverwege zijn optreden. „Words hurt, words hurt”, hij imiteert mensen die zeggen dat woorden pijn doen met een belachelijk stemmetje. „Deze mensen zijn vast nog nooit in hun gezicht geslagen. Dat doet pas pijn!” Rock kan het weten, tijdens de laatste Oscaruitreiking kreeg hij een klap van Will Smith. De acteur was niet te spreken over een grap over zijn vrouw, waarop hij besloot het podium te beklimmen om Rock met de vlakke hand van repliek te dienen. „Ik ben het grootste slachtoffer van iedereen”, sneert Rock tegen een volle Ziggo Dome.

Rock (57) is op een Europese tournee met nóg een slachtoffer, landgenoot Dave Chappelle (49). Ook hij werd eerder dit jaar op een podium aangevallen: in Los Angeles probeerde iemand uit het publiek zijn recht te halen door Chappelle op het podium te bestormen, nadat grappen van Chappelle in zijn Netflix-show The Closer (2021) hadden geresulteerd in beschuldigingen aan zijn adres van transfobie. Chappelle bleef ongedeerd bij het incident in Los Angeles, maar het was wel „een van de engste momenten uit zijn leven”, vertelt hij in de Ziggo Dome. Vergeleken bij zijn leed mag Rock bovendien niet klagen, aldus een sarcastische Chappelle. Rock werd geslagen door een wereldberoemde filmster, dat is tenminste nog een leuk verhaal. „Ik werd getackled door een volslagen onbekende.”

Hoewel de gemeenschappelijke ervaring wellicht verbroedert, staan Chappelle en Rock ondanks de gezamenlijke tournee wel alleen op het podium. Het waarom van deze constructie is onbekend, maar je kan je zo indenken dat een half podium per persoon wellicht te klein is voor deze twee wereldsterren. De twee grootheden worden aangekondigd als de „twee goat’s” (‘Greatest of all time’) en dan ligt vergelijken natuurlijk op de loer: er kan er tenslotte maar één de beste zijn.

Lees ook: Groeiende onrust binnen Netflix over ‘transfobe’ grappen van komiek Dave Chappelle

Het afgezaagde ver voorbij

Eerst is het de beurt aan Rock, die – gehuld in flitsend wit pak – best op dreef is. Vooral de eerste helft is sterk, als hij geestig de holle pogingen ontleedt van mensen die uit alle macht proberen aan de goede kant te staan. Zoals een winkel die yogabroeken van honderd dollar verkoopt, waarbij Rock op de winkelruit had zien staan: ‘Wij zijn tegen racisme, discriminatie en haat.’ Waar bemoeien ze zich mee, aldus Rock. Raak en komisch is het als hij het publiek vervolgens inwrijft dat het grootste deel van hen vermoedelijk liever ‘discriminerende yogabroeken’ van twintig dollar koopt dan de ‘anti-discriminatiebroeken’ van honderd piek. De tweede helft van zijn optreden is minder onderhoudend: de wat lange nummers over Trump en Hillary Clinton zijn weinig origineel.

Rock heeft een strak ingestudeerd uur, terwijl Chappelle wat meer ruimte laat voor improvisatie met het publiek. Rock is de showman, Chappelle de definitie van charisma. Hij is innemend en charmant en zoals altijd rookt hij op het podium als een stoommachine. Wellicht draagt dit bij aan zijn interesse in de Nederlandse wiet, maar zijn grappen hierover zijn het afgezaagde ver voorbij, net als zijn andere stereotype grappen over Nederland. Chappelle kan als geen ander een goed verhaal vertellen en zijn verhaal over Deborrah van de stripclub is zo’n goed verhaal met bovendien een geestige en scherpe climax. Maar het is eigenlijk de enige, deze avond wint Rock.

De grootse podiumprésence en dito ego’s van Rock en Chappelle komen uitstekend tot hun recht in de enorme Ziggo Dome. De twee behoren onmiskenbaar tot de allerbesten, maar in de grote zaal en met een voorprogramma met sterrencast op zich – Jeff Ross, Jimmy Carr – weten ze ook het nodige te verbloemen. Namelijk dat ze weleens beter materiaal bij zich hebben gehad. Het gedeelde slachtoffergevoel is iets te nadrukkelijk een terugkerend thema op de avond, vooral bij Chappelle. Het is nog scherp en geestig als hij zegt: „Het gaat niet goed met mij in mijn eigen land, maar gelukkig blijkt de wereld groot. Laatst trad ik op in Afrika en daar bleken ze dol op mijn homograppen.” De satire is duidelijk. Saai wordt het als hij gaat uitleggen dat hij toch echt geen transfoob is. Het is erg dat we in een wereld leven waarin comedians hun bedoelingen moeten uitleggen, zo vond Rock. Doe hier dan ook niet aan mee, ben je bij zowel Chappelle als Rock geneigd te denken.