Regisseur Halina Reijn over haar Amerikaanse debuut: ‘Wie zijn we nog als de wifi uitvalt?’

Halina Reijn (rechts) met ‘Bodies Bodies Bodies’-actrice Amandla Stenberg.


Foto Eric Chakeen

Interview

Halina Reijn In de eerste film die Halina Reijn regisseerde in de VS, belandt een groepje twintigers in een spiraal van paranoia en bloederig geweld. „Jonge acteurs zijn enorm meta en alles is ironie.”

Haar rijke jeugdvrienden zijn heus niet zo nihilistisch als ze online overkomen, verzekert hoofdpersoon Sophie (Amandla Stenberg) haar nerveuze, nieuwbakken vriendinnetje aan het begin van slasherfilm Bodies Bodies Bodies. Zou ze het zelf geloven? De eerste Amerikaanse film van Halina Reijn, die in 2019 met thriller Instinct de overstap maakte van acteren naar regisseren, zit immers vol narcistische ‘ik ben woke en ik snuif coke’-twintigers.

Bodies Bodies Bodies was de verrassingsbioscoophit in de VS deze zomer. Het jonge stel gaat feesten in een afgelegen villa vol smartphoneverslaafde mede-twintigers. Behalve dat iedereen elkaar in de film gretig labelt met cancel culture-termen als ‘toxic’ of ‘able-ist’ (iemand die mensen met een beperking discrimineert), druipt er ook al snel bloed van de muren.

Terug in Amsterdam, naar aanleiding van de Nederlandse release van haar film, benadrukt Reijn dat Bodies Bodies Bodies „een satirische fabel is over wie we nog zijn als de wifi uitvalt”. Een komedie dus. Maar Gen Z, geboren in de late jaren negentig, te kijk zetten was niet haar bedoeling. Ze leert veel van hedendaagse twintigers en de manier waarop ze publiekelijk voor zichzelf opkomen. „Tijdens de première in de Amsterdamse Pathé Tuschinski [afgelopen week, red.] werd ik bijvoorbeeld geïntroduceerd als de ‘actrice die altijd naakt gaat’ en vermeldde de presentator dat hij een keer op de eerste rij zat en bijna ‘in’ mij verdween. Ik weet dat die persoon het als grapje en liefdevol bedoelde om ‘mijn podiumreputatie’ nog eens te belichten. Hij zei ook ontzettend positieve dingen, dus ik dacht ‘lach en ga verder’.” Maar haar jonge actrices zouden er waarschijnlijk meteen op hebben gewezen dat dit is hoe seksisme er anno 2022 uitziet.

Reijn slaagde immers in wat slechts enkele Nederlandse regisseurs eerder is gelukt: voet aan de grond krijgen in de VS. Ze werd gevraagd door de prestigieuze productiemaatschappij A24, die ook achter Oscarfavorieten als Moonlight en Minari zit. Haar werk is besproken in talloze grote Amerikaanse media. Ze stond in de toptien van bestbezochte films in de VS. En toch gaat het tijdens de première in Nederland weer over Reijns lichaam en uiterlijk, zowel tijdens de première als daarna in talloze Nederlandse media. Toen had ze spijt dat ze niet even „met humor” duidelijk had gemaakt dat die grapjes op het premièregala eigenlijk „niet oké” waren.

Relletje

Dat Gen Z dit soort situaties anders aanpakt, blijkt ook uit een recent relletje tussen een recensent van The New York Times en Reijns 23-jarige hoofdrolspeelster Amandla Stenberg. Nadat de recensente Bodies Bodies Bodieseen 95 minuten durende decolleté-reclame’ noemde, stuurde Stenberg haar via sociale media een berichtje. Daarin grapte ze dat als ze minder op haar tieten had gelet, ze misschien de film had kunnen bekijken. Waarop de openlijk lesbische critica via sociale media liet weten zich geïntimideerd en homofoob bejegend te voelen. Stenberg, die al op haar veertiende doorbrak in de blockbuster The Hunger Games is zelf een queericoon met online meer dan twee miljoen volgers.

De manier waarop het relletje zich hierop ontvouwde via sociale media als TikTok, past perfect bij de personages in Bodies Bodies Bodies, die allen verslaafd zijn aan het online delen van hun lief en leed. Het voelde haast als een absurde publiciteitsstunt.

Hoe keek Halina Reijn er zelf naar? „Eerst dacht ik: laat het gaan. Het is heel normaal dat je als jonge maker wilt reageren op kritiek op je werk. Als je wat ouder bent en heel vaak gerecenseerd, zoals ik, leer je die neiging te onderdrukken. Maar uiteindelijk besefte ik dat ik Amandla bewonder omdat ze mensen erop wijst dat er al vanaf haar vijftiende over haar borsten wordt gepraat.”

Spiraal van paranoia

In Bodies Bodies Bodies verkilt de sfeer tussen de twintigers in de villa door een spelletje dat in Nederland bekendstaat als weerwolven of maffia. Deelnemers moeten erachter komen wie bluft en wie de waarheid spreekt. Nadat er in de villa een lijk is opgedoken, leiden die vragen in de film tot een spiraal van paranoia en bloederig geweld.

Het was producent A24 die Reijn vroeg voor de verfilming van een bestaand slasherscript. Ze voelde zich gevleid, maar niet aangetrokken tot het eerste scenario dat ze haar overhandigden, vertelt ze. „Tot ik merkte dat ze open stonden voor aanpassingen. Ik wilde er zelf meer een soort Lord of The Flies meets Mean Girls van maken, maar dan binnen het slashergenre en met de bijbehorende rituelen.”

Reijn herschreef het script samen met theaterauteur Sarah DeLappe, maar bleef tijdens het filmen dialogen aanpassen. „Ik was de hele tijd aan het meeschrijven met de acteurs, ook als ze gewoon aan het kletsen waren. Ik polste steeds of ze het gevoel hadden dat wat hun personages zeiden en deden klopte. Ik wilde niet dat ze het gevoel hadden dat we ze belachelijk maakten.”

Wat viel haar het meest op tijdens het observeren van haar jonge acteurs? „Ze zijn enorm meta en alles is ironie. Stel dat je een van hen spontaan tijdens het koffiedrinken wilt fotograferen, dan zal ze meteen de billen naar de camera toedraaien en sensueel de vingers in de mond stoppen. Een oma als ik denkt dan: ‘Oh die wil iets seksueel uitstralen!’. Maar dat is dan helemaal niet zo. Het is ironisch. En als buitenstaander is dat soms lastig te lezen.”

In de film wordt een schijnbaar gebrek aan relativeringsvermogen en de obsessie met de eigen ervaring van sommige twintigers flink benadrukt. Hoe was het voor haar om te werken met jonge acteurs ‘voor wie gevoelens feiten’ zijn, zoals iemand in de film dat noemt?

Halina Reijn: „Wie weet zijn we met een overcorrectie bezig, waarbij we haast tot in het absurde rekening houden met hoe een ander iets beleeft. Maar ik heb als actrice zoveel grensoverschrijdend gedrag gezien, dat ik liever heb dat het nu naar deze kant doorslaat, dan dat het blijft hoe het daarvoor was.

„Ik zoek zelf in mijn werk grenzen op en ik ben niet preuts. Maar ik geloof wel dat acteurs die zich veilig voelen, beter presteren. Wij moesten bijvoorbeeld een lesbische vrijscène opnemen. Het hielp daar enorm dat we daarbij ook queer-inbreng hadden en een intimiteitscoach, en dat erover werd gepraat.”

Menselijk gedrag

Reijn benadrukt dat de film meer een persiflage is op groepsgedrag in brede zin dan specifiek op het gedrag van twintigers. „De toon en de termen die ze gebruiken zijn wel heel Gen Z. Maar dat is slechts vocabulaire.”

Voor de manier waarop de personages elkaars gedrag becommentariëren, putte Reijn inspiratie uit haar eigen vriendenkring – en uit Tsjechov. „Onder mijn vrienden is het gebruikelijk elkaar aan te spreken op opmerkelijk gedrag. Zo heb ik het wel even benoemd toen een vriend op onze première in Tuschinski met de batterij van zijn elektrische fiets rondliep. Zulke observaties drijf je in een script tot het absurde door, om het publiek een spiegel voor te houden.”

Dat het in de film volledig uit de hand loopt in de villa, heeft volgens Reijn meer te maken met de menselijke aard dan met onze tijd – al denkt ze wel dat technologie een effect heeft op het gedrag van jongeren. „Ik heb zelf als actrice veel voor een camera gestaan, en je wordt daar heel ijdel van. De achterkant van die ijdelheid is dat je vaak het gevoel hebt dat je niet voldoet of lelijk bent. Dat gevoel herkent nu waarschijnlijk iedereen die opgroeit in de voortdurende aanwezigheid van een camera.”

Dat alle personages in de film onsympathiek zijn en hun narcisme steeds vet mocht worden uitgespeeld, vond Reijn een ‘verademing’. „Ze denken in de Verenigde Staten commerciëler, en dat voelde vrijer. Bij het bespreken van ideeën werd vooral gekeken of iets werkte, en of het origineel was.”

Dat ervoer Reijn in Nederland anders. „Toen ik voor de serie Red Light een vrouwelijk personage wilde creëren met spijt over het krijgen van kinderen, hadden velen daarover een moreel oordeel. Ze moest wel ‘likable’ blijven. Nederland heeft een progressief imago, maar er zijn hier nog grote stappen te zetten.”


Lees hier de recensie van ‘Bodies Bodies Bodies’.

Lees verder…….